Gerard Jonkman is directeur van The Rights Forum.
24 September 2025 Lees meer overDe Oslo-akkoorden hebben niet geleid tot vrede of Palestijnse vrijheid, maar tot meer kolonisatie, geweld en apartheid. Het wordt steeds duidelijker wat Israëls bedoeling vanaf het begin was: de wereld misleiden, tijd winnen en de éénstaatrealiteit onomkeerbaar maken.
Deze maand is het 32 jaar geleden dat Palestijnen en Israëliërs het Oslo I-akkoord ondertekenden (18 september 1993), en 30 jaar sinds Oslo II (24 september 1995). Destijds golden deze akkoorden als een historische doorbraak. Israëlische en Palestijnse leiders schudden elkaar de hand, de wereld haalde opgelucht adem. Eindelijk was er vrede in zicht en kon het proces naar een tweestatenoplossing starten.
Maar wat is er sindsdien werkelijk bereikt? Dertig jaar later zijn de feiten op de grond ondubbelzinnig: meer illegale nederzettingen, meer Israëlische kolonisten, meer geweld en minder uitzicht op een Palestijnse staat.
In 1993 woonden er ongeveer 136.000 Israëlische kolonisten op de Westelijke Jordaanoever (exclusief Oost-Jeruzalem) en zo’n 140.000 in Oost-Jeruzalem. In 2025 zijn dat er respectievelijk circa 530.000 en 300.000. Het aantal kolonisten in bezet Palestina is tijdens het ‘proces naar een tweestatenoplossing’ dus verdrievoudigd. De Oslo-akkoorden verboden expliciet ‘nieuwe feiten op de grond’, maar in werkelijkheid is het nederzettingenproject juist versneld.
Ook het kolonistengeweld is geëxplodeerd. In 2024 registreerde de VN meer dan 1.400 aanvallen van kolonisten op Palestijnen – het hoogste aantal ooit. Sinds oktober 2023 zijn tientallen Palestijnse gemeenschappen van hun land verdreven. Dit zijn geen incidenten, maar beleid: de geleidelijke verdrijving van Palestijnen door intimidatie en geweld.
Vanaf het begin is door velen de vraag gesteld: was Oslo bedoeld om tot een tweestatenoplossing te leiden? Of was het een list om tijd te kopen voor Israël en de feiten op de grond te creëren die een Palestijnse staat voorgoed onmogelijk maken?
Het wordt steeds duidelijker dat de Israëlische onderhandelingsstrategie in de jaren negentig vooral draaide om het bevriezen van de bezetting, niet om het oplossen ervan. Terwijl de internationale gemeenschap gevangen zat in eindeloze onderhandelingsrondes, groeide het aantal illegale nederzettingen gestaag.
Het daadwerkelijke doel van de akkoorden wordt duidelijk zichtbaar in het beginselprogramma van de huidige Israëlische regering, waarin expliciet staat dat het gehele gebied (‘from the river to the sea’ – dus inclusief Oost-Jeruzalem, de Westoever en Gaza) het exclusieve en onvervreemdbare recht is van het Joodse volk. Er is nooit ruimte geweest voor Palestijnse soevereiniteit. Dit maakt des te meer duidelijk dat Oslo geen vredesplan was, maar vooral een dekmantel voor de permanente annexatiepolitiek van Israël die we nu zien.
Het Internationaal Gerechtshof oordeelde in juli 2024 dat Israëls aanwezigheid in bezet gebied illegaal is en zo snel mogelijk moet worden beëindigd. De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties gaf Israël vervolgens een jaar om zich terug te trekken. Die deadline is afgelopen donderdag verstreken. Israël heeft niet alleen niets gedaan, maar bouwt en annexeert vrolijk door.
Op 11 september, 7 dagen voor het verstrijken van de deadline, tekende premier Benjamin Netanyahu nog het besluit om duizenden woningen te bouwen in het gebied E1, tussen Oost-Jeruzalem en Ma’ale Adumim. Daarmee wordt de Westoever letterlijk doormidden gesneden. Jarenlang gold bouwen in E1 als een ‘rode lijn’ – ook voor partijen als de VVD en het CDA. Nu is ook die rode lijn overschreden.
Nederland en de EU hebben zich jarenlang verscholen achter het mantrabegrip ‘tweestatenoplossing’, terwijl die door Israëls daden steeds verder uit zicht is geraakt. Dertig jaar na de Oslo-akkoorden is het tijd voor meer dan woorden. Nederland moet (onder meer):
In de Algemene Politieke Beschouwingen afgelopen woensdag en donderdag werd wederom duidelijk dat de meerderheid van de Tweede Kamer weigert zich in te zetten voor het handhaven van het internationaal recht en voor humanitaire normen en waarden. Ondanks talrijke moties om de druk op Israël op te voeren, is geen enkele motie aangenomen die daadwerkelijk hardere maatregelen voorstaat. Dat is beschamend en bovendien in strijd met artikel 90 van de Grondwet, dat opdraagt de internationale rechtsorde te bevorderen.
De Oslo-akkoorden liggen op de schroothoop van de geschiedenis. Ze hebben niet geleid tot vrede of Palestijnse vrijheid, maar tot kolonisatie, geweld en apartheid. Steeds duidelijker wordt wat vanaf het begin de bedoeling was: de wereld misleiden, tijd winnen en de éénstaatrealiteit onomkeerbaar maken.
Nu is het aan de internationale gemeenschap (en dus ook aan Nederland) om kleur te bekennen. Blijven we toekijken hoe het internationaal recht wordt vernietigd? Of doen we eindelijk wat we moeten doen: het internationaal recht verdedigen en Israël tot verandering dwingen.
Dertig jaar passiviteit is genoeg. Als Israël werkelijk een democratie wil zijn, kan dat alleen door de bezetting te beëindigen en gelijke rechten toe te kennen aan álle bevolkingsgroepen tussen rivier en zee. Zonder die stappen is er geen vrede, geen recht en geen toekomst mogelijk.