D66 behoort tot de partijen in de Tweede Kamer die de status quo van bezetting en geweld willen doorbreken. De partij onderkent daarbij dat een duurzame oplossing van de kwestie-Palestina/Israël afhankelijk is van doortastend optreden: de internationale gemeenschap moet een levensvatbare tweestatenoplossing en naleving van het internationaal recht actief bevorderen. Wie tegenwerkt, wordt onderworpen aan sancties. De bilaterale samenwerking met Israël en de Palestijnen moet volgens de partij worden gebonden aan voorwaarden.
Zodoende behoort D66 tot de progressieve voorhoede in de Tweede Kamer. De partij profiteert van de kennis en ervaring van D66-buitenlandwoordvoerder Sjoerd Sjoerdsma. Voordat Sjoerdsma in 2012 Kamerlid werd, was hij diplomaat bij de Nederlandse Vertegenwoordiging in Ramallah, Palestina.
Onder Sjoerdsma was D66 zeer actief. De partij is nadrukkelijk voorstander van de erkenning van de staat Palestina en diende daartoe in november 2016 met de SP en DENK een motie in. Consequent heeft D66 aangedrongen op maatregelen tegen het nederzettingenbeleid, zoals correcte etikettering van producten uit nederzettingen. De partij wil echter geen steun verlenen aan een importverbod voor deze producten.
D66 was tegen de intensivering van de betrekkingen met Israël en pleitte ervoor dat die, eenmaal een politiek feit, zou worden gebonden aan voorwaarden. De partij wil dat de EU een leidende rol speelt in het vredesproces. Ze is voor opschorting van het EU-Israël Associatieakkoord en komt op voor Israëlische en Palestijnse mensenrechtenverdedigers.
D66 heeft tijdens Rutte-II dertien keer Kamervragen over Israël-Palestina gesteld. Negen keer was de partij eerste indiener, vier keer tekende ze mee met Kamervragen van PvdA, SP en GroenLinks. De vragen die D66 stelde hadden veelal betrekking op de uitbreiding van nederzettingen, de levensvatbaarheid van de tweestatenoplossing en mensenrechtenschendingen. Opmerkelijk: één keer was D66 mede-indiener van tendentieuze vragen van ChristenUnie, SGP en PVV over ‘salarissen voor Palestijnse terroristen’.
Overzicht van alle Kamervragen van D66 tijdens Rutte-II
Partijen dienen moties in om het kabinetsbeleid te beïnvloeden. Tijdens Rutte-II heeft D66 negen moties over Israël-Palestina ingediend, waarvan vijf keer als eerste indiener. Daaronder moties voor het opleggen van voorwaarden aan de samenwerking met Israël, de erkenning van de staat Palestina en meer steun voor Israëlische mensenrechtenverdedigers die onder vuur liggen.
In de periode-Rutte II hebben we 55 moties geregistreerd die, op grond van hun oproep aan de regering, als vóór of tegen de Israëlische bezetting te classificeren zijn. Voor de moties ‘pro-bezetting’ (31 stuks) geldt in algemene zin: die bevorderen beleid dat de bestaande situatie van ongelijkheid en rechteloosheid bestendigt en de bezetting en nederzettingen ten goede komt. Voor de moties ‘anti-bezetting’ (24 stuks) geldt: die willen de status quo van ongelijkheid en rechteloosheid juist doorbreken en voorzien in maatregelen tegen de bezetting en nederzettingen.
Alle partijen stemmen over de ingediende moties. Voor de 55 moties hebben we het stemgedrag per partij geregistreerd. D66 zit in het anti-bezettingsblok in de Tweede Kamer: het heeft 17 van de 24 anti-bezettingsmoties gesteund (71 procent) en geen enkele pro-bezettingsmotie.
Meer informatie over Kamervragen, moties en zetelverdeling
Het verkiezingsprogramma van D66 bevat een krachtig standpunt over de kwestie-Palestina/Israël:
D66 steunt een twee-statenoplossing voor het Israëlische-Palestijnse conflict, op basis van de grenzen van 1967. Om de haalbaarheid van die oplossing te beschermen, moet Nederland de staat Palestina erkennen, maatregelen nemen tegen het Israëlische nederzettingenbeleid en de samenwerking met beide partijen aan voorwaarden onderwerpen. In het Midden-Oosten vredesproces dient de EU assertiviteit en leiderschap te tonen. Wanneer de partijen vasthouden aan illegaal beleid dat vrede blokkeert, dan moet de EU daartegen optreden, bijvoorbeeld door opschorting van samenwerkingsovereenkomsten. D66 veroordeelt alle geweld tegen burgers, steunt mensenrechtenverdedigers en streeft naar vrede en veiligheid voor Israël en Palestina. Een duurzame oplossing van het Israëlische-Palestijnse conflict is ook vanuit regionaal perspectief dringend geboden. Zolang dat conflict voortduurt, zal het bijdragen aan verdere radicalisering en instabiliteit in het Midden-Oosten.
Het D66-programma refereert prominent aan de internationale rechtsorde:
Nederland staat internationaal bekend om zijn respect voor mensenrechten en zijn inzet voor de internationale rechtsorde. In de Nederlandse grondwet staat zelfs dat de krijgsmacht er is om de internationale rechtsorde te bevorderen. In het bijzonder staat de stad Den Haag in binnen- en buitenland bekend als internationale stad van vrede en recht. Dat komt natuurlijk door de aanwezigheid van unieke internationale instituties als het Vredespaleis, het Internationaal Strafhof, het Joegoslavië-Tribunaal en Europol. Hiermee kan Nederland een belangrijke bijdrage leveren aan de wereld. […] Nederland maakt zich bovendien hard voor efficiëntere en effectievere internationale organisaties. Hier geldt als stok achter de deur het verlagen of stopzetten van vrijwillige bijdrages bij onvoldoende verbetering. Dat geld gaat dan naar noodhulp.
Er wordt gericht beleid gevoerd door de Nederlandse overheid om dat imago van Nederland en die positie van Den Haag te bestendigen en te verstevigen. De regering zet zich in voor het vestigen van nog meer internationale instituties in Nederland. Tegelijkertijd spant Nederland zich ervoor in dat meer landen lid worden en lid blijven van instituties zoals het Internationaal Strafhof.