Martijn de Rooi is redacteur en schrijver en werkt voor The Rights Forum.
28 April 2017 Lees meer overDe agressieve politiek van Israël en de onwil van de internationale gemeenschap om het internationaal recht te handhaven, maken de situatie van de Palestijnen uitzichtlozer dan ooit. Dat stelt Jan Keulen, directeur van The Rights Forum. Zijn organisatie wil een leidende rol spelen in het mobiliseren van maatschappelijke tegendruk.
‘Over een paar maanden, begin juni, leven miljoenen Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever, in Oost-Jeruzalem en in Gaza vijftig jaar onder Israëlische bezetting. Al een halve eeuw wordt hun het recht op vrijheid, veiligheid, zelfbeschikking en een menswaardig bestaan ontzegd. Uitzicht op verbetering hebben ze niet. Schrijnender kan onrecht niet zijn.’
Aan het woord is Jan Keulen (66), sinds 1 januari directeur van Stichting The Rights Forum. De organisatie zet zich sinds haar oprichting in 2009 in voor een oplossing van de kwestie-Palestina/Israël op basis van het internationaal recht. Daarbij opereert zij, met steun van een uit vooraanstaande juristen en oud-ministers bestaande Raad van Advies, als kennis- en voorlichtingscentrum, facilitator van onderzoek en pleitbezorger in de Haagse politiek. Voorzitter − en opvolger van oprichter en oud-premier Dries van Agt − is de internationaal vermaarde hoogleraar kinderrecht Jaap Doek, voormalig voorzitter van de VN-Commissie voor de Rechten van het Kind.
‘Ons uitgangspunt is dat mensenrechten ondeelbaar zijn’, licht Keulen toe. ‘Ze gelden voor iedereen. Maar de Palestijnen worden er al decennia van uitgesloten. Neem het belangrijkste mensenrecht, het recht op leven: sinds 1967 zijn vijfendertigduizend Palestijnen op gewelddadige wijze omgekomen. Of kijk naar het recht op vrijheid: sinds 1967 is één op de vijf Palestijnen door de Israëlische autoriteiten opgepakt.’
The Rights Forum heeft geen politieke agenda, zegt Keulen. ‘We zijn ook links noch rechts. We bepleiten een universele toepassing van het recht. De door de wereld gewenste ‘rechtvaardige en duurzame oplossing’ van de kwestie is onhaalbaar als niet aan de rechten van alle partijen wordt voldaan. Hoe die oplossing er ook precies uitziet.’
Omdat de organisatie het accent legde op voorlichting aan de politiek, is The Rights Forum tot dusver voor het grote publiek weinig zichtbaar geweest. Sinds kort richt ze zich nadrukkelijker naar buiten. Aanleiding daarvoor is de dramatische uitzichtloosheid waaronder de Palestijnen anno 2017 gebukt gaan, vertelt Keulen. Onder de steeds grimmiger Israëlische overheersing moeten zij nu ook nog vrezen voor annexatie van hun resterende grondgebied. Tegelijkertijd blijft de internationale gemeenschap weigeren Israël te dwingen tot het respecteren van het recht. Papieren veroordelingen van de illegale bezetting en kolonisering van Palestina zijn er volop, maar daarvan trekt Israël zich niets aan.
‘Dat zijn na vijftig jaar bezetting de kille feiten. De situatie van de Palestijnen zal blijven verslechteren, tenzij maatschappelijke organisaties en burgers zeggen: dit pikken we niet meer. De politiek laat immers na het initiatief te nemen. De bal ligt daarom bij de samenleving, díe zal in actie moeten komen. Daarin willen wij nadrukkelijk een rol spelen. Door mensen van informatie te voorzien, bewust te maken en te mobiliseren.’
De nieuwe website van The Rights Forum getuigt van die meer naar buiten gerichte werkwijze. Op de homepage wordt dagelijks een aantal nieuwsberichten aangeboden, en meermalen per week geven goed ingevoerde columnisten er hun visie op de actualiteit.
‘Goede informatieverstrekking is essentieel’, stelt Keulen. ‘De kwestie-Palestina/Israël wordt van oudsher vervuild door de luide propaganda van de Israëlische overheid en het internationale conglomeraat van pressiegroepen, politici, donoren en Israëlische ambassades dat we de Israël-lobby noemen. De mainstream media en hun correspondenten volgen de Israëlische nieuwsagenda en hebben weinig oog voor de Palestijnen. Hun berichtgeving is vaak bedroevend eenzijdig. Daarom brengen wij iedere dag nieuwsberichten, in aanvulling op onze bestaande content. Nieuws uit Palestina en Israël, maar ook uit de internationale en Haagse politiek. Ook signaleren we rapporten van bijvoorbeeld de VN, mensenrechtenorganisaties en de Wereldbank. Wie op de hoogte wil blijven van wat er speelt, en wil weten waar de kwestie-Palestina/Israël om draait, kan bij ons terecht.’
Met zijn brede ervaring in het Midden-Oosten weet Keulen waarover hij het heeft. Als correspondent van de Volkskrant was hij onder meer gestationeerd in Beirut, Cairo en Amman. Later werkte hij als voorvechter van persvrijheid in de regio, onder meer in Palestina.
Over de opstelling van de Nederlandse regering velt The Rights Forum een hard oordeel. Het Nederlandse beleid is even eenzijdig als de berichtgeving van veel media, stelt Keulen, en het internationaal recht wordt in politiek Den Haag vaak genegeerd.
‘Het beleid is een blamage. Den Haag is nota bene de mondiale Hoofdstad van Vrede en Recht. Dat is iets om trots op te zijn, maar ook een zware verantwoordelijkheid. Temeer daar we de verplichting om de internationale rechtsorde te bevorderen als pijler onder onze rechtsstaat in de Grondwet hebben verankerd. Je zou van onze regering een internationale voortrekkersrol verwachten, maar in de praktijk negeert ze, als het om Israël gaat, zelfs haar eigen verplichtingen. Daarmee laat ze niet alleen de Palestijnen vallen en maakt ze zich medeverantwoordelijk voor de bezetting, maar ondermijnt ze de internationale rechtsorde als zodanig.’
In een in februari gepubliceerde verkiezingskrant maakte The Rights Forum inzichtelijk welke partijen een rechtvaardig Israël-Palestina-beleid tegenwerken. Dat zijn de VVD, PVV, ChristenUnie, SGP en VNL, terwijl het CDA een halfslachtige positie inneemt. PVV, VNL, ChristenUnie en SGP vormen in de Tweede Kamer het motorblok van een actieve ‘bezettingslobby’. Systematisch versterken zij de agenda van de Israëlische regering en van organisaties die de bezetting steunen.
In de visie van ChristenUnie en SGP is het recht ondergeschikt aan de Bijbel. Als ‘uitverkoren volk’ zouden ‘de joden’ recht hebben zich op Palestijns grondgebied te vestigen, een tijding waaraan sinds 1967 al zo’n 700 duizend kolonisten gehoor gaven. Keulen: ‘Die opvatting staat haaks op het recht en ook op de eed op de Grondwet die de parlementariërs hebben afgelegd. Het is de hoogste tijd dat andere Kamerfracties de uitverkoren volk-adepten tot de orde roepen vanwege hun gespot met beide.’
De PVV maakt het nog bonter. De partij wijst het bestaansrecht van Palestina af, en de Palestijnen moeten maar opkrassen naar Jordanië. Geert Wilders is ook een loyaal heraut van de propaganda waarmee Israël zich vanwege zijn onderdrukking van de Palestijnen als ‘een bolwerk tegen de oprukkende terreur van de islam’ afficheert. Keulen: ‘Het goedpraten van de Palestijnse rechteloosheid met anti-islam-retoriek is een stokpaardje van Wilders. Aan het recht en de Grondwet heeft hij geen boodschap. Dat demonstreert hij ook met zijn pleidooien voor het uitzetten van moslims en het verbieden van de koran.’
Ook het bedrijfsleven mag zich op aandacht van The Rights Forum verheugen. Want nog altijd, zegt Keulen, zijn er Nederlandse bedrijven die zaken doen met de illegale Israëlische kolonies (‘nederzettingen’) in bezet Palestina, en met de militaire industrie waarop de bezetting stoelt. ‘Denk aan winkelbedrijven die producten uit de kolonies verkopen, en bedrijven die zaken doen met Israëlische banken die een sleutelrol spelen in de kolonisering. En aan het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds en het Pensioenfonds Zorg en Welzijn, die via beleggingen bijdragen aan de bezettingseconomie.’
Zoals de regering een loopje neemt met het internationaal recht, zo doen deze bedrijven dat met de gedragscodes op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen, zoals de UN Guiding Principles on Business and Human Rights. De beschamende mijlpaal van vijftig jaar bezetting is hét moment om hen ter verantwoording te roepen, stelt Keulen. ‘De kwestie-Palestina/Israël is een symbool geworden, en een toetssteen bij uitstek voor zowel overheden als bedrijven: hoe serieus zijn uw mooie woorden over mensenrechten en maatschappelijk verantwoord ondernemen?’
De morele opdracht kleur te bekennen geldt in feite veel algemener, meent Keulen. Na vijftig jaar onderdrukking en in het licht van het internationale gedoogbeleid en de onbezonnen acties waarmee Israël de kwestie doet escaleren, is zwijgen geen optie meer. ‘Willen we dat de Palestijnen ooit nog de rechten krijgen die hun al decennia worden voorgehouden, en dat Israël niet de geschiedenis ingaat als een koloniale apartheidsstaat, dan is brede actie geboden. Begin juni is daarvoor hét moment. Op onze website zullen we tegen die tijd betrokken organisaties en burgers op manifestaties wijzen en van informatie en inspiratie voorzien.’
Dit artikel verscheen eerder in het VredesMagazine, nr.2, maart 2017
