Met een ongekende interventie heeft FIFA-president Infantino voorkomen dat Palestina binnen de FIFA over dezelfde rechten kan beschikken als alle andere landen. Het is nu aan de nationale bonden om in actie te komen.
Afgelopen week bracht de wereldvoetbalbond FIFA tijdens zijn congres in Bahrein een voorstelling op de planken die model staat voor de wijze waarop de wereld al decennia met de Palestijnen omgaat. In theorie hebben Palestijnen dezelfde rechten als ieder ander, maar in de praktijk worden die hen met man en macht onthouden. Ook in het voetbal.
Tijdens het congres voorkwam de FIFA tot tweemaal toe dat de Palestijnse nationale voetbalbond PFA een gelijkwaardige plek werd toegekend tussen de andere bonden. De eerste akte, waarover wij eerder berichtten, vond plaats op 9 mei. De tweede op 11 mei.
De kwestie speelt al jaren en draait om zes Israëlische voetbalclubs die hun wedstrijden afwerken op door Israël bezet gehouden Palestijns grondgebied. Dat is zowel in strijd met het internationaal recht als met het FIFA-reglement: een land mag zijn burgerbevolking niet overbrengen naar bezet gebied en daar al helemaal geen wedstrijden organiseren, tenzij na expliciete toestemming van de rechtmatige eigenaren. Die toestemming heeft Israël niet. Daar wordt de wereldvoetbalbond FIFA op aangesproken, onder meer in de vorm van campagnes, zoals de Palestijnse campagne Red Card Israel.
In reactie daarop deed de FIFA een reeks toezeggingen, die stuk voor stuk niet zijn nagekomen. In mei 2013 zegde de bond toe de kwestie op te lossen, maar liet dat na. In mei 2015 stelde de FIFA de commissie-Sexwale in om de zaak nader te ‘onderzoeken’ en binnen een jaar te rapporteren. In mei 2016 werd het mandaat van de commissie met ‘een paar maanden’ verlengd. De nieuwe FIFA-chef Infantino zegde toe in oktober 2016 een definitieve oplossing te zullen presenteren.
In oktober 2016 stelde Infantino het besluit echter opnieuw uit, ditmaal tot januari 2017, met de toezegging dat het rapport van de commissie-Sexwale in november 2016 zou worden gepubliceerd. Dat is niet gebeurd. In januari verschoof Infantino het besluit tot februari 2017. Toen werd het stil. Pas afgelopen week werd de kwestie tijdens het jaarlijkse FIFA-congres op de agenda geplaatst, maar daar door de FIFA Council tijdens de voorbereidende vergadering als ‘prematuur’ weer van afgehaald.
Reden daarvan was een Israëlisch rapport waarin onder meer wordt ontkend dat Israël de bezette Palestijnse gebieden bezet houdt. Hoewel buiten Israël geen enkel land deze redenering serieus neemt, besloot de FIFA dat wel te doen. Daarmee wijkt de bond af van de aanbevelingen van de eigen commissie-Sexwale, die in twee jaar onderzoek geen enkel aanknopingspunt voor de Israëlische beweringen had aangetroffen. Van zijn kant benadrukte Sexwale juist dat verder onderzoek en praten zinloos is. ‘Voer eindelijk mijn rapport uit’, wilde hij maar zeggen.
Wat op 11 mei voor het congres resteerde was het agendapunt waarin de Palestijnen de FIFA per motie vroegen hun in de statuten vastgelegde rechten te respecteren. De behandeling van het punt leidde tot een nooit eerder vertoond tafereel toen Infantino de beraadslagingen onderbrak met de mededeling dat hij de Palestijnse motie verving door een eigen motie. Daarin wordt gesteld dat een oordeel over de Palestijnse rechten niet tot de competenties van het congres behoort, dat het rapport van de commissie-Sexwale eigenlijk nog niet klaar is, en dat tijd nodig is om ‘de situatie te evalueren’. Daarvoor heeft de FIFA tot ‘eind maart 2018’ nodig – al stelde Infantino dat mondeling bij tot oktober 2017.
Infantino’s interventie vormt een nieuwe breuk met de reglementen van zijn organisatie. Hoe dat zover kon komen, is bekend. Volgens talloze bronnen zijn de FIFA en Ifantino bezweken onder zware Israëlische druk. Voor de Israëli’s zijn de belangen enorm. Zou het FIFA-congres gehoor geven aan de motie van Palestina, dan zou dat een expliciete veroordeling van Israëls bezetting en kolonisering van Palestijns gebied betekenen en zouden sancties onafwendbaar zijn.
Dat verklaart het massale offensief van de Israëlische overheid. Zowel de FIFA als de nationale voetbalbonden werden zwaar onder druk gezet om de Palestijnse motie niet in stemming te brengen. Bij die Israëlische operatie waren de ministeries van Buitenlandse Zaken en Cultuur, de nationale veiligheidsraad en de Israëlische ambassades betrokken. Volgens de Israëlische krant Haaretz werd Infantino ook telefonisch onder druk gezet door de Israëlische premier Netanyahu, die voor dat klusje tevergeefs een beroep had gedaan op de Amerikaanse president Trump. De uitkomst van het congres werd door Israëlische ministers gevierd als een ‘herstel van Israëls reputatie’.
Het is ongehoord dat een sportfederatie zich voor het oog van de wereld inlaat met de politieke lobby van een bezettende staat, die als enig doel heeft zijn illegale bezetting te bestendigen. De macht die Infantino zich toe-eigent om de door de Palestijnse voetbalbond PFA aangedragen argumentatie – geworteld in het internationaal recht en de FIFA-statuten – te overrulen, wijst uit dat de duistere periode die de bond onder zijn voorganger Blatter doormaakte allerminst voorbij is. De FIFA heeft zich afgelopen week opnieuw nadrukkelijk geprofileerd als een politiek instituut, dat willekeur en macht stelt boven rechtvaardigheid en transparantie.
Het feit dat de FIFA heeft nagelaten de rechten van de Palestijnen te beschermen en maatregelen tegen de Israëlische voetbalbond te treffen, verlegt die verantwoordelijkheid naar de aangesloten nationale voetbalbonden, waaronder de KNVB. Onder de huidige omstandigheden is samenwerking met de Israëlische voetbalbond en de daarbij aangesloten clubs volgens alle volkenrechtelijke en morele criteria, én volgens Nederlands regeringsbeleid, uit den boze. Nu de FIFA het opnieuw heeft laten afweten, ligt de bal in Zeist.
Ik koester een diepgewortelde hoop op vrede in het midden-oosten met gerechtigheid als basis.
Doekle Terpstra
Bestuurder
