Jan Tervoort is historicus.
7 February 2019 Lees meer overEen van de geweldloze middelen die het vrijwel machteloze Palestijnse volk nog rest in zijn strijd voor rechten en zelfbeschikking is dat van een internationale boycot tegen Israël, naar voorbeeld van die tegen Zuid-Afrika in de jaren tachtig. Daartoe richtten 171 Palestijnse organisaties in 2005 de BDS-beweging op.
BDS staat voor Boycot, Desinvestering en Sancties tegen de staat Israël met als doel een einde van de bezetting en kolonisering van de Westoever en Gaza, gelijke rechten voor Palestijnen in Israël, en het recht op terugkeer van alle Palestijnse vluchtelingen af te dwingen. Vanuit de aard van haar doelstellingen streeft BDS dus ‘in theorie’ naar een zogenaamde één-staat-oplossing van het Israëlisch-Palestijns conflict, waarbij Israël in haar huidige vorm, zoals zij zichzelf karakteriseert, als ‘joodse staat’, ophoudt te bestaan.
Dat is de reden dat Israël en zijn internationale lobby in hun vaak onnavolgbare newspeak waar het BDS aangaat – en in het verlengde daarvan alle vormen van boycot – spreekt van de ‘vernietiging van de Joodse staat’, wat dan uiteraard weer ‘antisemitisme’ zou zijn.
Nu ben ik natuurlijk tegen de ‘vernietiging van Israël’. Ik erken ook het zelfbeschikkingsrecht van het joodse volk (in culturele zin). Maar ik zie het organiseren van een boycot om geweldloos politieke druk uit te oefenen als een volstrekt legitiem middel om bijvoorbeeld een einde te maken aan de illegale kolonisatie en bezetting van de Westoever. Of aan de economische blokkade van Gaza. Ik ben dus geen ‘BDS-er’ in de zin dat ik de doelstellingen van deze beweging geheel onderschrijf, maar in sommige gevallen juich ik een boycot van Israël wel toe. Nog los van het feit dat het voeren van of oproepen tot een boycot een politiek basisrecht is waar het de vrijheid van meningsuiting aangaat.
Ik schreef hier al eerder dat ik persoonlijk niet veel heb met politiek activisme. Datzelfde geldt eigenlijk voor boycots. Ik ben altijd te lui, materialistisch of egoïstisch om er zelf aan mee te doen. Wat betreft steun voor boycots van Israël in de publieke opinie verlaat ik mij dan vooral op pragmatisme. Heeft het effect? Of werkt het averechts?
De uitzondering daarop is natuurlijk de boycot van de illegale Israëlische ‘nederzettingen’ op de westelijke Jordaanoever. Die zijn volgens internationaal recht illegaal en alle staten die dit internationaal recht zeggen te onderschrijven, waaronder EU-landen, dienen dus geen zaken te doen met de illegale Israëlische kolonies op de Westoever. Ook dienen de EU-landen en bedrijven toe te zien op de juiste informatievoorziening omtrent producten afkomstig uit deze illegale kolonies die toch in EU-landen terecht komen, zodat de consument in staat is om een eigen afweging te maken. De actie van Amnesty International die online toeristische bedrijven op hun verantwoordelijkheid wijst wat betreft het aanbieden van accommodaties en evenementen op de bezette Westoever, juich ik dus ook toe.
O, en wacht even met de standaard onterechte beschuldigingen van ‘antisemitisme’ lieve vrienden van de Israël-lobby. Ik vind namelijk dat dezelfde boycot regels moeten gelden, en gehandhaafd moeten worden, waar het de Westelijke Sahara, Tibet , Noord-Cyprus betreft, ook al is de situatie en politieke context in die gebieden wezenlijk anders.
Hoewel ik begrijp dat een boycot vanuit haar principe zo totaal mogelijk moet zijn om effect te hebben, staan sommige vormen van boycot die BDS hanteert me toch tegen. Dat geldt vooral voor de zogenaamde culturele boycot waarbij kunstenaars of artiesten openbaar onder druk worden gezet om niet in Israël binnen de groene lijn op te treden. Omdat men op deze manier Israël en haar bezetting legitimeert. Deze verhalen veroorzaken altijd veel ophef in de media, dus ik begrijp wederom het principe erachter. Maar het gesteggel eromheen in de continue propagandaoorlog rond het Israëlisch-Palestijns conflict stuit me tegen de borst.
Voor het algemene publiek dat zich niet met het conflict bezighoudt komt het drammerig en onsympathiek over. Als, zoals mijn favoriete band Radiohead deed, men zich uitspreekt tegen het beleid van de huidige Israëlische regering wanneer men optreedt in Israël, vind ik dat voldoende. Het steeds verder naar een reactionair rechtse etnocratische staat afzakkende Israël kan niet genoeg Radiohead luisteren, denk ik dan.
Ook mis ik vaak originaliteit in de vormen van boycot of activisme. De komende maanden gaan we weer veel oproepen horen tot het boycotten van het Eurovisie Songfestival dat dit jaar in Tel Aviv gehouden wordt. Prima hoor, maar waarom geen actie opzetten om een Palestijnse artiest uit Gaza of de Westoever mee te laten doen? Als dit van Eurovision als organisator zelf zou komen zou dit een mooi en positief statement zijn.
Ik bedoel, zelfs Australië dat aan de andere kant van de wereld ligt, mag tegenwoordig meedoen. En waarom stuurt Nederland niet een mooi protestlied in voor het te verwachten miljoenenpubliek? Of wellicht nog beter, waarom mag Israël – dat niet in Europa ligt en de Europese waarden die ten grondslag liggen aan de Europees-Israëlische band al lang bij de schroothoop heeft gezet – nog meedoen aan dat Eurovisie Songfestival? Dat is dan geen boycot, maar een einde maken aan de geprivilegieerde status die de staat Israël op basis van het verleden nog altijd geniet in Europa.
Die geprivilegieerde status van Israël binnen de EU manifesteert zich vooral op economisch vlak. Israël heeft een zeer voordelig en uniek associatieakkoord met de EU en de EU is verreweg de belangrijkste afzetmarkt voor Israël. Aangezien Israël de Europese waarden waaronder die op het gebied van mensenrechten en internationaal recht die ten grondslag liggen aan dit akkoord, in feite nooit heeft gerespecteerd en onder Netanyahu zelfs een actieve verdeel en heers anti-EU politiek is gaan voeren, wordt het tijd om die geprivilegieerde economische status van Israël binnen de EU te beëindigen.
De Israëlische economie is voor EU begrippen klein en als afzetmarkt van relatief weinig betekenis. Dus in plaats van een boycot van Israël binnen de groene lijn is het mijns inziens effectiever om te lobbyen voor afschaffing van het associatieakkoord met Israël. Het wordt tijd dat de EU Israël gelijk gaat behandelen als alle andere niet-Europese landen die zicht niets van mensenrechten en internationaal recht aantrekken.
The Rights Forum is een forum waarbinnen verschillende meningen worden gehoord. De columns in de opinierubriek vertegenwoordigen de meningen van de auteurs.
Zonder rechtvaardigheid is er in het vredesproces geen vooruitgang mogelijk.
Tineke Lodders Politica
