‘Het verhaal moet verteld worden, zelfs als de verteller er niet meer is’

Op 11 mei 2022 werd de bekende Palestijnse journalist Shireen Abu Akleh vermoord door een Israëlische scherpschutter. Nu, drie jaar later, vragen we drie Palestijnse journalisten naar het belang van Abu Aklehs journalistiek, en hoe ze haar eren in hun werk.

Een muurschildering vaan Shireen Abu Akleh in de overwegend Palestijnse stad Umm al-Fahm in Israël. © Eddie Gerald / Alamy Stock Photo

Shireen Abu Akleh werd door een Israëlische scherpschutter in haar hoofd geschoten terwijl ze verslag deed van een Israëlische militaire operatie in Jenin. Na de moord ging een schok van pijn, woede en verdriet door Palestina: Abu Akleh deed al jarenlang verslag vanuit de Westelijke Jordaanoever en Gaza, en was een geliefd, gerespecteerd en vertrouwd gezicht.

Tamer Almisshal, journalist voor Al-Jazeera, werkte direct samen met Shireen. Hij denkt nog elke dag aan haar, en zegt: ‘We missen Shireen. We beloven haar dat we haar werk zullen voortzetten. We verloren haar lichaam, maar haar ziel en haar moedige werk leven voor altijd voort.’ Somoud Ghazal, journalist in Beiroet die ook voor The Rights Forum schrijft, zegt: ‘De schutter is dood, maar wie Shireen écht heeft vermoord, is de bezetting – die banger is voor het vrije woord dan voor kogels.’ Bisan Owda, journalist in Gaza: ‘Van Shireen heb ik geleerd dat journalistiek niet alleen een beroep is maar een morele verantwoordelijkheid.’

Scroll naar beneden voor hun volledige getuigenissen.

Leugenmachine

Er was deze week ook nieuws over de moord. In een documentaire van het platform Zeteo en gemaakt door de Amerikaanse journalisten Dion Nissenbaum en Conor Powell, werd onthuld dat het de Israëlische soldaat Alon Skagyo was die de trekker overhaalde. De film, Who Killed Shireen?, onthult ook dat Skagyo in 2024 is omgekomen tijdens een operatie van het Palestijnse verzet op de bezette Westoever.

Direct na de moord zwengelde Israël de gebruikelijke leugenmachine aan. Die begon met de ontkenning dat Abu Akleh door een Israëlische kogel aan haar vroegtijdige einde was gekomen, en met de suggestie dat het misschien Palestijns geweervuur was geweest. Die suggestie bleef overeind na een ‘grondig onderzoek’ door het Israëlische leger zelf, waarin ook de mogelijkheid wordt opengelaten dat het ‘per ongeluk’ Israëlisch vuur was geweest.

Hoe volstrekt ongeloofwaardig die conclusies waren, blijkt uit écht grondig onderzoek, bijvoorbeeld door het journalistieke onderzoeksbureau Forensic Architecture. Zij concluderen onomwonden dat Abu Akleh door Israëlisch vuur om het leven kwam. Bovendien stellen ze dat ze duidelijk herkenbaar was als journalist, en dus als burger. Volgens het internationaal recht betekent dat dat de moord een oorlogsmisdaad is.

Omdat Shireen Abu Akleh naast de Palestijnse ook de Amerikaanse nationaliteit had, is er een onderzoek bezig door de FBI. Dat duurt inmiddels dertig maanden. Enige resultaten worden op korte termijn niet verwacht.

Journalist Somoud Ghazal, standplaats Beiroet, Libanon

‘Het is de bezetting die Shireen heeft vermoord’

Somoud Ghazal.

‘De moord op Shireen was niet alleen een kogel – het was een poging om de waarheid te vermoorden. Wij, Palestijnse journalisten, verloren niet zomaar een collega; we verloren een geweten dat ons bewustzijn sinds de jaren negentig begeleidde. We zijn opgegroeid met haar stem, met haar aanwezigheid in gevaarlijke situaties op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza, met haar zin die een bezwering werd: “Misschien kan ik de werkelijkheid niet veranderen, maar ik kan wel de stem overbrengen.”

‘Op 11 mei 2022 zagen we de moordenaar niet, maar we hoorden de pijn live op de zender. We hoorden haar collega’s schreeuwen: ‘Ambulance!’ Zelfs haar begrafenis werd een toneel van onderdrukking van de waarheid, toen de bezettingspolitie de dragers van haar kist aanviel. We hebben Shireen nooit gevraagd naar haar religie – niet omdat wij een uitzondering zijn, wij die lijden onder sektarisme in het Midden-Oosten – maar omdat zij een Palestijnse journaliste was, neutraal genoeg om van ons allemaal te zijn.

‘De herdenking van haar dood valt samen met de onthulling van de identiteit van haar moordenaar: Alon Skagyo. En nu hij is omgekomen in Jenin, zeggen wij: de kogel die Shireen doodde was geen individuele daad, maar het product van een systeem dat haar beeld verwierp terwijl zij verslag deed van onder het puin. De schutter is dood, maar wie Shireen écht heeft vermoord, is de bezetting – die banger is voor het vrije woord dan voor kogels.

‘De herinnering aan Shireen blijft leven – elke keer dat we een pen of camera oppakken tegenover kogels, elke keer dat we de waarheid vertellen vanuit het veld. Shireen leerde ons dat het geen heldendaad is om dichtbij gevaar te zijn, maar een verplichting. Ze was niet zomaar een verslaggever, ze was ons journalistieke geweten. Ze leerde ons dat het woord sterker is dan de kogel – en dat het verhaal verteld moet worden, zelfs als de verteller er niet meer is.’

Tamer Almisshal, journalist voor Al-Jazeera, standplaats Doha, Qatar

‘We beloven Shireen dat we haar werk zullen voortzetten’

Tamer Almisshal

‘De herinnering aan Shireen vervult me met verdriet, maar ook met trots op wat ze heeft bereikt. Ik herinner me haar vriendschap. We werkten acht jaar samen in Palestina, zij met als standplaats Ramallah en ik met als standplaats Gaza. In die acht jaar konden we elkaar nooit ontmoeten vanwege Israëlische blokkades. Slechts één keer, toen we beiden naar Egypte reisden, ontmoetten we elkaar. Pas toen ik in 2016 naar het hoofdkantoor van Al-Jazeera in Doha verhuisde en zij ook naar Doha kwam voor het werk, zagen we elkaar vaker.

‘We denken aan haar in alles wat we doen, en op elk moment. De misdaad van haar moord is exemplarisch voor wat er met Palestijnse journalisten gebeurt. Terwijl we Shireen herdenken, zijn we getuige van een toename van misdaden tegen Palestijnse journalisten. In de afgelopen achttien maanden zijn er meer dan tweehonderd journalisten vermoord in Gaza, en niemand heeft ingegrepen om deze moorden te stoppen. We willen iedereen eraan herinneren dat er niemand verantwoordelijk is gehouden voor de moord op Shireen en voor de andere moorden op onze collega’s. Zo gaat de Israëlische bezettingsmacht met journalisten om: ze moorden, ze rechtvaardigen de moorden, en straffen er niemand voor.

‘We herdenken Shireen en zullen onze oproep tot gerechtigheid nooit doen verstommen. We geloven dat de waarheid en de feiten zullen winnen. Dat de journalistiek zal winnen, want journalistiek is geen misdaad en het gericht vermoorden van journalisten is dat wel.

‘We missen Shireen. We beloven haar dat we haar werk zullen voortzetten. We verloren haar lichaam, maar haar ziel en haar moedige werk leven voor altijd voort.’

Bisan Owda, journalist in Gaza

‘Ik streef ernaar haar nalatenschap te eren door dezelfde standaarden na te streven in mijn werk’

Bisan Owda. [c] via @wizard_bisan1 op Instagram

‘Het verlies van Shireen dreunt nog altijd na in de Palestijnse journalistieke gemeenschap en daarbuiten. Ze representeerde de hoogste standaarden van integriteit, professionaliteit en toewijding aan de waarheid. Ik streef ernaar haar nalatenschap te eren door dezelfde standaarden hoog te houden in mijn werk. Haar kalmte in het aangezicht van gevaar en haar niet aflatende inzet bij het verslaggeven, dienen nog steeds als bron van inspiratie.

‘Van Shireen heb ik geleerd dat journalistiek niet alleen een beroep is maar een morele verantwoordelijkheid. Ze liet de kracht zien van het geven van een stem aan de stemlozen en van het vastleggen van de waarheid in de allermoeilijkste omstandigheden.’

© 2007 - 2025 The Rights Forum / Privacy Policy