Een Europees Burgerinitiatief (EBI) is een officieel democratisch instrument van de Europese Unie (EU), waarmee EU-burgers invloed kunnen uitoefenen op het beleid. Met een EBI vragen burgers de Europese Commissie een wetsvoorstel op te stellen met betrekking tot een bepaald onderwerp. Slagen wij erin in een jaar tijd – dat wil zeggen vóór 20 februari 2023 – ten minste een miljoen EU-burgers achter ons initiatief te krijgen, dan is de Commissie wettelijk verplicht daarop in te gaan.
Bijna 150 Europese organisaties hebben zich verenigd in de brede coalitie ‘Stop Trade with Settlements’ (Stop Handel met Nederzettingen). Naast vooraanstaande internationale organisaties als Human Rights Watch, Avaaz en de International Federation for Human Rights maken de Nederlandse organisaties Humanitas en The Rights Forum er deel van uit. Verwacht wordt dat de coalitie nog sterk zal groeien. Organisaties die het initiatief willen steunen kunnen zich aansluiten.
Doel van het EBI is voorgoed een eind te maken aan de handel tussen de Europese Unie (EU) en illegale nederzettingen in bezette gebieden. Nederzettingen (‘settlements’) zijn woonplaatsen die door bezettende mogendheden worden gesticht om er (een deel van) de eigen bevolking te vestigen. Door handel met nederzettingen toe te staan dragen de EU en haar lidstaten bij aan hun levensvatbaarheid en erkennen zij feitelijk hun (illegale) bestaan.
Jazeker. Het stichten van nederzettingen door een bezettende mogendheid is in strijd met het internationaal recht. Nederzettingen zijn ‘illegaal’ en dat maakt ook de handel met nederzettingen illegaal. Alle staten en internationale organisaties, met inbegrip van de EU en haar lidstaten, hebben onder internationaal recht de plicht schendingen van dat recht – zoals de stichting van nederzettingen – niet te erkennen en niet te steunen. In de praktijk gebeurt het tegenovergestelde.
Ja, de verplichting om geen erkenning en bijstand te verlenen aan nederzettingen geldt ook voor alle 27 afzonderlijke EU-lidstaten. Op grond van het EU-recht is het hen ook uitdrukkelijk toegestaan handelsbeperkingen uit te vaardigen. Ze hebben daarvoor geen toestemming nodig van de Europese Commissie, noch hoeven ze te wachten tot de Commissie met een wetsvoorstel komt.
Ja, en dat had het allang moeten doen. Dat geldt voor alle EU-lidstaten, maar zeker voor Nederland, dat een voorvechter van de internationale rechtsorde zegt te willen zijn en met Den Haag de ‘Internationale Hoofdstad van Vrede en Recht’ binnen de grenzen heeft. Zowel het kabinet als Tweede Kamerleden kunnen een wetsvoorstel ter uitbanning van de handel met illegale nederzettingen indienen. Daarnaast zou de regering in de Europese Raad het stopzetten van de handel moeten bepleiten. De Raad kan de Europese Commissie verzoeken een wetsvoorstel uit te werken.
Zeker, en hopelijk komt daar door dit EBI verandering in. Stap 1 is in ieder geval gezet: met het goedkeuren van het EBI en de bijbehorende petitietekst bevestigt de Europese Commissie dat zij bevoegd en in staat is een wetsvoorstel met de beoogde handelsmaatregelen op te stellen. Nu is het een kwestie van voldoende steun voor het EBI verwerven – een miljoen handtekeningen, vóór 20 februari 2023.
In het algemeen: druk uitoefenen door de plicht tot uitbanning van de illegale handel in de politiek en publiciteit onder de aandacht te blijven brengen. In het bijzonder: het EBI ondertekenen (alle EU-burgers) en aansluiting zoeken bij de coalitie die het EBI draagt (organisaties).
Leden van het Europees Parlement spelen een belangrijke rol, aangezien het hun plicht is toezicht te houden op de economische betrekkingen van de EU. Zowel individuele leden als de Commissie Internationale Handel van het parlement kunnen de Europese Commissie anytime verzoeken een algemene regel in te voeren die een eind maakt aan de handel met illegale nederzettingen.
Nee, een sanctie is een specifieke maatregel, gericht op een bepaalde staat of organisatie. Het EBI beoogt een algemeen EU-verbod op handel met illegale nederzettingen, waar ook ter wereld. Het verbod omvat handel met bestaande nederzettingen, zoals die in bezet Palestijns gebied en de Westelijke Sahara, zowel als eventuele toekomstige nederzettingen in welk bezet gebied dan ook.
Bij ondertekening van het EBI wordt op voorschrift van de EU-lidstaten een aantal gegevens van u gevraagd, zoals uw volledige naam en adres. Uw gegevens zijn voor de coalitie niet zichtbaar, maar worden met behulp van speciaal gecertificeerde software (OpenECI) rechtstreeks naar een beveiligde server in Duitsland gestuurd. De EU-lidstaten controleren aan de hand van de gegevens of de handtekeningen daadwerkelijk afkomstig zijn van EU-burgers, een voorwaarde om mee te kunnen tellen voor een EBI. Direct na deze officiële verificatie worden uw gegevens definitief verwijderd. Uw privacy is gewaarborgd.
De website van de coalitie ‘Stop Trade with Settlements’ biedt uitvoerige informatie over het EBI. U vindt er onder meer een uitgebreidere lijst met Frequently Asked Questions.