Waar staat Volt precies als het gaat om de genocide in Gaza, de Israëlische bezetting van Palestina en het internationaal recht? The Rights Forum analyseerde het stemgedrag, de moties en het verkiezingsprogramma van de partij.
Ja. Volt erkent de genocide – volmondig – sinds april dit jaar. Sindsdien heeft de partij meegestemd met moties tegen genocide, of deze zelf ingediend. Al eerder, na de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof in januari 2024, waarschuwde partijleider Laurens Dassen voor een dreigende genocide. In december stemde de partij voor een motie waarin de genocide ‘aannemelijk’ werd genoemd.
In het partijprogramma spreekt Volt over ‘de genocide van Netanyahu’ en ’de genocide in Palestina’. Met de keuze om hier over ‘Palestina’ en niet ‘Gaza’ te spreken, toont Volt een breder begrip van de situatie en een erkenning van het recht op zelfbeschikking van het Palestijnse volk, wat bijvoorbeeld een partij zoals D66 nalaat.
Volt wil dat Nederland zich aansluit bij de genocidezaak van Zuid-Afrika tegen Israël bij het Internationaal Gerechtshof. Dat staat in haar verkiezingsprogramma, en de partij heeft er in december vorig jaar, en in augustus dit jaar opnieuw, moties over ingediend. Eerder, in mei 2024, stemde Volt nog tégen een motie voor aansluiting bij de genocidezaak, en in november 2024 tegen een motie die de Nederlandse regering opriep om de genocide te erkennen. In december stemde het voor de motie om te onderzoeken of Israël genocide pleegde. Het toont hoe de partij met het voortduren van de genocide en het opschuiven van de publieke opinie in Nederland van standpunt is veranderd.
Volt diende in oktober 2023 al wel een motie mede in om de druk op Israël op te voeren om het ‘oorlogsgeweld tegen Gaza’ te stoppen, en veroordeelde daarin de Israëlische oorlogsmisdaden.
Welke politieke partijen zetten zich in om de genocide in Gaza te stoppen? Welke zijn voor een wapenembargo tegen Israël? En welke erkennen Palestina? Ga naar www.gazakieswijzer.nl om meer te weten te komen over de Palestina/Israël-standpunten van zestien partijen.
Ja. Volt wil sinds kort een volledig wapenembargo zolang Israël het oorlogsrecht schendt. Haar standpunt is wel enigszins ambigu, want in het verkiezingsprogramma van de partij staat: ‘Nederland levert op dit moment geen materiaal voor de Iron Dome en brengt met een embargo dus geen mensenlevens in gevaar.’ Het wordt niet duidelijk wat Volt zou steunen als Nederland wél Iron Dome-onderdelen leverde aan Israël. De partij wil in lijn met het wapenembargo geen nieuwe orders plaatsen bij de Israëlische wapenindustrie.
Sinds maart 2024 stemt Volt voor bepaalde moties die op enige manier de militaire samenwerking met Israël willen beperken, maar een algeheel wapenembargo ging de partij in ieder geval tot juni dit jaar te ver. Volt stemde in die maand nog tegen de motie van Kati Piri (GroenLinks/PvdA) over een volledig wapenembargo. Pas op 21 augustus stemde de partij voor het eerst voor een algeheel wapenembargo. Maar een motie over een permanent wapenembargo op 11 september, waar expliciet ook defensieve wapens in werden genoemd, ging Volt dan weer te ver.
Niet met Israël in het geheel, wel met de illegale nederzettingen in bezet Palestina, valt te lezen in het verkiezingsprogramma.
Volt trekt dit breder, en wil ook een handelsverbod en verbod op investeringsrelaties met ‘entiteiten die bijdragen aan de instandhouding van de illegale bezetting van Palestina’. Het wil een ‘streng economisch sanctiepakket’ tegen Israël. In de praktijk zijn nagenoeg alle Israëlische bedrijven direct of indirect betrokken bij de bezetting, dus zou een totale boycot wel het meest voor de hand liggend zijn. Maar zover wil Volt niet gaan.
Volt stemt in de regel vóór moties om het Nederlandse ‘ontmoedigingsbeleid’ aan te scherpen, dat het doel heeft om handel met illegale nederzettingen te ontmoedigen. Sinds mei dit jaar dient de partij zelf ook regelmatig moties in om handel met illegale nederzettingen tegen te gaan. Zo diende ze in augustus een motie in om het belastingverdrag met Israël op te zeggen en een motie om alle economische betrekkingen van de rijksoverheid – dus geen algeheel handelsverbod – met Israël op te schorten.
Onderdeel van laatstgenoemde motie was ook het sluiten van de handelsafdeling van de Nederlandse ambassade in Tel Aviv. Ook hier is weer een verschuiving te zien. Een jaar eerder, in juni 2024, stemde Volt nog tégen een motie om de handelsafdeling van de ambassade te sluiten.
Volt pleit zowel in het verkiezingsprogramma als met moties voor het opschorten van het EU-Israël Associatieverdrag. Ze wil dat Nederland zich in EU-verband inzet voor een economisch embargo tegen Israël, als daarbij een uitzondering wordt gemaakt voor humanitaire hulp, voedingsmiddelen en medische goederen. De partij stemde in september 2025 tegen een motie voor een totaal economisch embargo tegen Israël.
Verder wil Volt de hele regering van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu als persona non grata verklaren en hen sancties opleggen.
Ja. Volt positioneert zich als voorvechter van het internationaal recht en dient regelmatig moties in die het internationaal recht moeten bevorderen. Volt erkent dat Nederland als gastland van de internationale rechtbanken een speciale verantwoordelijkheid heeft. ‘Het Internationaal Strafhof is een belangrijk orgaan om internationaal recht te beschermen. Nederland moet het goed functioneren van het Strafhof garanderen’, staat in het verkiezingsprogramma.
Volt erkent ook dat het Genocideverdrag staten verplicht om alles in het werk te stellen om genocide te voorkomen, en hangt de maatregelen tegen Israël die ze in het verkiezingsprogramma voorstelt hieraan op. Naast de eerdergenoemde sancties tegen Israëlische regeringsleiders, het verbieden van handel met illegale nederzettingen, economische sancties tegen Israël, een algeheel wapenembargo en aansluiting bij de genocidezaak bij het Internationaal Gerechtshof, noemt Volt ook het ‘herstellen van UNRWA als noodzakelijke hulpverlener in Gaza’.
Volt wil een ‘onmiddellijke erkenning van Palestina’. Ook in oktober 2023 stemde Volt al voor de erkenning van de Palestijnse staat.
In het verkiezingsprogramma van Volt staat dat de Verenigde Naties verkiezingen in Palestina zouden moeten leiden. Waarom de VN dat zou moeten doen, en niet de Palestijnen zelf, is onduidelijk. Volt verwijst naar Hamas als terreurorganisatie en spreekt niet over het recht op verzet tegen bezetting. De partij wil dat Hamas wordt uitgesloten van ‘democratisch bestuur’ in Palestina.
Ja. Dat is te zien in de steun die de partij uitspreekt voor de VN-hulporganisatie UNRWA, die in 2024 door Israël werd verboden. Terwijl een meerderheid in de Tweede Kamer besloot om de Nederlandse bijdrage aan UNRWA te verlagen, heeft Volt moties ingediend om de steun voor de organisatie te hervatten of vergroten.
Volt spreekt zich niet expliciet uit tegen Israëlische inmenging, maar maakt zich wel hard voor de toepassing van het internationaal recht en brengt geen Israëlische propaganda de Tweede Kamer in.
De tweestatenoplossing. Volt wil Palestina erkennen in lijn met het internationaal recht en wil dat daar een democratisch bestuur komt zonder Hamas. De partij wil dat de Verenigde Staten stoppen met het gebruiken van hun veto in de VN-Veiligheidsraad als het gaat om volwaardig VN-lidmaatschap van Palestina.
Volt treedt niet in detail over haar langetermijnvisie. Ze gaat niet in op de vraag wat er moet gebeuren met de Israëlische kolonisten in bezet Palestina binnen de tweestatenoplossing, anticipeert niet op de de facto Israëlische annexatie van Palestina en spreekt niet over het recht op terugkeer van Palestijnse vluchtelingen naar Israël. Ze benoemt het apartheidsregime van Israël niet in het verkiezingsprogramma, maar erkent in reactie op vragen van The Rights Forum wel dat Israël zich schuldig aan ‘praktijken die gekwalificeerd kunnen worden als apartheidsbeleid’.
