Volgende week bepaalt de provincie Noord-Holland welk busbedrijf de komende tien jaar het vervoer in de regio-Noord gaat verzorgen. Tot de kandidaten behoort een dochterbedrijf van het Israëlische Egged, dat een prominente rol speelt in Israëls illegale bezetting en kolonisering van Palestina.
Een email-actie moet de keuze voor Egged voorkomen.
Volgende week besluiten Provinciale Staten van Noord-Holland welk busbedrijf de komende tien jaar het regionaal busvervoer in de kop van Noord-Holland mag verzorgen. Onder de vier kandidaten bevindt zich busbedrijf Egged Bus Systems (EBS), dochter van de Israëlische busmaatschappij Egged, die onder de paraplu Egged Europe actief is in Polen, Bulgarije en Nederland.
Het Israëlische moederbedrijf Egged is berucht, zo blijkt uit onderzoek van de organisatie Who Profits, gespecialiseerd in het documenteren van bedrijven die profiteren van Israëls koloniseringspolitiek. Egged is een steunpilaar onder de Israëlische bezetting en kolonisering van Palestina, en zodoende betrokken bij schending van alle elementaire Palestijnse (mensen)rechten. Het bedrijf beheert een netwerk van busdiensten dat de illegale Israëlische kolonies (‘nederzettingen’) onderling en met Israël verbindt. Daarbij wordt gebruikgemaakt van wegen die niet voor de lokale bevolking toegankelijk zijn – zo goed als de Israëlische kolonies dat niet zijn. Ook biedt Egged volgens Who Profits recreatieve tours door bezet gebied; niet voor de Palestijnse bevolking, maar voor Israëlische toeristen.
Het zijn bedrijven als Egged die in hun dubbelrol als facilitator en profiteur de smeerolie vormen voor de bezetting en kolonisering van Palestina, en daarvoor terecht aan de publieke schandpaal worden genageld. Dat laatste overkwam ook Veolia, de Franse multinational die net als Egged actief was in het openbaar vervoer ten bate van de illegale Israëlische kolonies. In augustus 2015 trok Veolia zich volledig terug uit bezet Palestina tengevolge van een wereldwijde campagne van de BDS (Boycot, Desinvestering en Sancties)-beweging. Het wachten is nu op een vergelijkbare stap van Egged.
Tot dat moment is het bedrijf niet welkom in Nederland. Dat zou vanzelfsprekend moeten zijn, maar dat is het niet. Egged Bus Systems is door de Noord-Hollandse bestuurders gewoon toegelaten tot de aanbestedingsprocedure, die volgende week tot een gunning leidt. Steeds weer blijkt dat lokale bestuurders bij publieke aanbestedingen de hand lichten met gedragscodes als de UN Guiding Principles on Business and Human Rights en het daarop gebaseerde Nationaal Actieplan Bedrijfsleven en Mensenrechten. Steeds weer is hun verweer dat de aanbestedingsregels hen op dit punt geen verplichting opleggen. En steeds weer krijgen zij daarop te horen dat de gedragscodes waaraan zij als overheden gebonden zijn er geen twijfel over laten bestaan dat zij zich verre dienen te houden van mensenrechtenschendingen – en zowel directe als indirecte betrokkenheid uit de weg behoren te gaan. Zij worden zelfs geacht alles te doen wat binnen hun vermogen ligt om de schenders op het rechte pad te brengen. Overheden wordt op dit punt ‘een voorbeeldrol’ toegedicht.
En dan is er nog het Nederlandse ‘ontmoedigingsbeleid’, waarmee de regering contacten met Israëls koloniseringsproject afraadt. Dat beleid verliest zijn betekenis als het de overheid zélf is die het schendt. Dat dienen de provinciebestuurders van Noord-Holland zich aan te trekken, ook al staat het niet in de aanbestedingsregels.
Waar zij zich zeker iets van moeten aantrekken is het feit dat het anno 2017 maatschappelijk volstrekt onaanvaardbaar is om – alle ambtelijke regels en zakelijke handigheidjes ten spijt – publieke diensten uit te besteden aan bedrijven als Egged. Om die boodschap luid en duidelijk aan Provinciale Staten van Noord-Holland over te brengen is het Diensten Onderzoek Centrum Palestina (docP) een email-actie begonnen, waarin de bezwaren tegen Egged Bus Systems (EBS) beknopt worden verwoord.
The Rights Forum sympathiseert met de campagne van docP en roept de provincie Noord-Holland op de gedragscodes te respecteren en Egged Bus Systems onder duidelijke opgaaf van redenen de deur te wijzen. Door te spotten met de gedragscodes wordt niet alleen de Palestijnen onrecht aangedaan; ook wordt het door die codes belichaamde systeem van bescherming van elementaire rechten als zodanig ondergraven.
Over een paar weken staat de wereld stil bij de beschamende mijlpaal van vijftig jaar Israëlische bezetting van Palestina. Laat die opgevat worden als een rode lijn: tot hier en niet verder. Betrokkenheid, in welke vorm ook, bij de systematische schending van de rechten van de Palestijnen dient definitief tot het verleden te behoren.
