In de Veiligheidsraad komt vooralsnog geen resolutie over het ‘vredesplan’ van Donald Trump in stemming. Vanwege zware Amerikaanse druk kon een concept-resolutie niet op voldoende steun rekenen. De Palestijnse president Abbas zal de raad een voorstel doen voor een internationaal vredesproces.
De VN-Veiligheidsraad zal vandaag niet stemmen over een resolutie waarin het ‘vredesplan’ van Donald Trump wordt bekritiseerd. Wel zal de Palestijnse president Mahmud Abbas de raad toespreken. In zijn speech zal hij onder het motto ‘Give peace, not apartheid, a chance’ een voorstel doen voor een internationaal vredesproces, gebaseerd op de tweestatenoplossing en het internationaal recht, aldus de Palestijnse hoofdonderhandelaar Saeb Erekat. Aansluitend zal Abbas in New York een persconferentie geven, samen met de voormalige Israëlische premier Ehud Olmert.
Afgelopen week stelden Indonesië en Tunesië een concept-resolutie op, waarin het plan van Trump werd bekritiseerd als een schending van zowel het internationaal recht als eerdere resoluties van de Veiligheidsraad met betrekking tot de tweestatenoplossing. In het concept sprak de raad uit vastbesloten te zijn ‘praktische wegen en middelen te onderzoeken om implementatie van de resoluties te verzekeren, inclusief dwangmaatregelen op basis van hoofdstuk 7 van het VN-Handvest’. Zulke maatregelen kunnen militair en non-militair zijn.
Al snel rees twijfel of de resolutie negen (van de vijftien) voorstemmen zou krijgen, het vereiste aantal om de resolutie aangenomen te krijgen, vooropgesteld dat de Amerikanen de resolutie niet met een veto zouden blokkeren. Betrokken diplomaten maakten gewag van bikkelharde Amerikaanse pressie op de leden van de raad, inclusief de dreiging met economische vergeldingsmaatregelen in het geval zij de resolutie zouden steunen.
Typerend is dat Tunesië zijn ambassadeur bij de VN afgelopen week plotseling verving. De ambassadeur zou onvoldoende hebben overlegd met het ministerie van Buitenlandse Zaken in Tunis, luidde de officiële verklaring. Maar volgens diplomatieke bronnen was de werkelijke reden dat de Tunesische president de relatie met de regering-Trump in gevaar zag komen vanwege de pro-Palestijnse opstelling van de ambassadeur.
De afgelopen dagen werden pogingen ondernomen een nieuwe concept-resolutie op te stellen, die op voldoende steun zou kunnen rekenen. Dat leidde onder meer tot sterk verwaterde voorstellen, die ontdaan waren van alle voor de Palestijnen essentiële punten. Volgens de Palestijnen wordt verder gewerkt aan een resolutie die op een nader te bepalen datum in stemming zal worden gebracht.
Palestijnse bronnen maken melding van ongekende Amerikaanse en Israëlische druk op de Palestijnse delegatie bij de VN. Zij spreken van een Amerikaanse diplomatieke ‘oorlog’, bedoeld om de Palestijnen van ieder initiatief om internationale steun te zoeken te weerhouden. De Israëlische VN-ambassadeur Danny Danon betitelde de Palestijnse initiatieven als ‘diplomatiek terrorisme’.
Juist vandaag werd bekend dat de regering-Trump van plan is komend jaar haar financiële steun voor de Palestijnse veiligheidsdiensten te schrappen. De diensten werken nauw samen met Israël, en de Amerikaanse bijdrage was nog de enige vorm van steun aan de Palestijnen die de regering-Trump niet had geschrapt. Het voornemen wordt algemeen gezien als de zoveelste strafmaatregel van Trump, ditmaal als vergelding voor de Palestijnse afwijzing van zijn plan.
Intussen blijft de kritiek op Trumps plan aanzwellen. Afgelopen week brandden 107 Democratische leden van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden in een scherpe brief aan Trump zijn plan tot de grond toe af. Het plan is volgens hen ‘geen serieuze poging om een duurzame vrede te bewerkstelligen’, maar zal ‘het conflict verder verscherpen en verdiepen’ en is slecht voor alle betrokkenen, Israël en de VS inbegrepen. Bovendien menen de Democraten dat Trump zich, door het plan kort voor de Israëlische verkiezingen te onthullen, schuldig maakt aan ‘ongepaste inmenging in buitenlandse verkiezingen’.
In navolging van de Arabische Liga en de Organisatie voor Islamitische Samenwerking wees zondag de Afrikaanse Unie het plan af. De organisatie stelt dat het plan de rechten van de Palestijnen vertrapt en in strijd is met talloze resoluties van de Unie en de Verenigde Naties. De Unie zal de Palestijnen blijven steunen in hun ‘legitieme streven naar een onafhankelijke en soevereine staat met Oost-Jeruzalem als hoofdstad’.
Volgens de Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa, sinds zondag voorzitter van de Unie, roept het plan pijnlijke herinneringen op aan de beruchte Bantoestans onder het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime:
It brought to mind a horrible history that we, as South Africa, went through. The apartheid regime once imposed a Bantustan system on the people of South Africa without consulting them.
Afgelopen week veroordeelden ook Palestijnse en Arabische christenen het plan in scherpe bewoordingen. In een gezamenlijke verklaring stellen de patriarchen en leiders van de kerken in het Heilige Land dat vrede alleen mogelijk is op basis van een tweestatenoplossing die recht doet aan de belangen en rechten van zowel Israëli’s als Palestijnen. Zij roepen de regering-Trump en de internationale gemeenschap op een vredesplan op te stellen waarin ook de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO), als de internationaal erkende vertegenwoordiger van het Palestijnse volk, wordt gekend.
In een artikel in het Nederlands Dagblad worden de reacties van individuele kerkleiders op een rij gezet. Volgens de Latijnse bisschop van Jeruzalem ‘is het onze plicht om te zeggen: nee, dit is niet de weg om te gaan, dit pad zal alleen maar geweld en haat brengen’. De patriarch van de Maronitische kerk noemt het plan ‘een teken van haat, oorlog en onderdrukking’. Een woordvoerder van de World Evangelical Alliance trekt een vergelijking met de bijbelse slavernij van de Israëlieten in Egypte, en stelt dat ‘dit plan nooit tot vrede kan leiden, zelfs niet als alle Arabische landen en heel de wereld het steunen’.
Het christelijke PLO-kopstuk Hanan Ashrawi verwijst in haar reactie naar de grondige analyse van het plan van de hand van Daniel Levy, voormalig Israëlisch diplomaat en onderhandelaar. Levy noemt het plan ‘een Bantoestan-regeling’, ‘een haatplan, een daad van agressie, druipend van racisme’ en ‘een meedogenloze aanval op het idee van Israëlisch-Palestijnse vrede’. De PLO zelf publiceerde zondag een eigen analyse van wat de organisatie ‘het apartheidsplan van Donald Trump’ noemt.
