Wat hebben de PVV, VVD, NSC, BBB, ChristenUnie, FvD, SGP en JA21 gemeen? Zij vinden het prima dat Nederlandse burgers al ruim een jaar vastzitten in de hel van Gaza. Dat bleek uit de stemming over een door Stephan van Baarle (DENK) ingediende motie. Daarin wordt de regering verzocht ‘om met gelijkgestemde EU-landen de mogelijkheid te verkennen om EU-staatsburgers uit Gaza te evacueren’.
De motie-Van Baarle
Motie van het lid Van Baarle
Voorgesteld 23 oktober 2024
De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende dat er meerdere medische evacuatiemissies in Gaza hebben plaatsgevonden, waaronder van de WHO en de EU;
constaterende dat er een internationaalrechtelijke grondslag bestaat waaronder een staat zijn burgers mag evacueren uit het buitenland indien hun veiligheid niet gegarandeerd kan worden;
constaterende dat EU-staatsburgers, onder wie Nederlanders, al een jaar vastzitten in Gaza;
verzoekt de regering om met gelijkgestemde EU-landen de mogelijkheid te verkennen om EU-staatsburgers uit Gaza te evacueren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Van Baarle
Lees verder
Lees minder
De motie werd verworpen met 98 tegen 52 stemmen. De acht genoemde partijen – bijna twee derde van de Tweede Kamer – blokkeren zo de opdracht aan de regering om zich harder in te spannen voor de evacuatie van Nederlanders uit Gaza. Na 13 maanden oorlog is de regering er nog altijd niet in geslaagd om alle Nederlandse burgers er weg te halen.
Shady en Abed
Deze week besteedden Nieuwsuur en de NOS uitgebreid aandacht aan dat falen. Zij vertellen het verhaal van Shady Okasha, de Palestijnse Nederlander die naar Gaza vertrok om daar voor zijn ouders te zorgen nadat zijn broer door Israël werd gedood. Nu kan hij niet meer terug.
Zo zijn er meer verhalen, zoals dat van Abed die eind september 2023 naar Gaza reisde voor een huwelijksfeest. Sindsdien verbiedt Israël zijn evacuatie en leeft hij al ruim een jaar in een hel. Een petitie roept de regering op om zich meer voor hem en zijn mede-Nederlanders in te spannen. Die verdient veel meer aandacht en steun.
Wat is het probleem?
Nederland dient voor het evacueren van zijn burgers toestemming te vragen aan het Israëlische ministerie van Defensie. Sinds 7 oktober 2023, het begin van Israëls genocidale geweld in Gaza, heeft Nederland toestemming gevraagd voor de evacuatie van 112 burgers. Die is in 15 gevallen om ‘veiligheidsredenen’ geweigerd, schrijft de NOS. Lees dat goed: Israël verbiedt Nederland om 15 van zijn burgers in veiligheid te brengen. Die worden om ‘veiligheidsredenen’ door Israël in levensgevaar gebracht.
Dat zou in geen enkel ander geval worden geaccepteerd – zeker niet van een bondgenoot.
Het wordt nog gekker. Begin mei sloot Israël de grens tussen de Gazastrook en Egypte – en daarmee de poort voor evacuaties. Duizenden buitenlanders zitten nog vast in Gaza. Hoeveel Nederlanders daar tussen zitten, wil het ministerie van Buitenlandse Zaken niet zeggen. Dat zou het ‘proces hinderen’.
Hoe ziet dat proces eruit? Volgens het ministerie zijn – en worden – bij Israël vrijwel wekelijks ‘lijsten ingediend met gegevens van personen die Nederland wil evacueren’. Maar sinds begin mei – een half jaar geleden – zijn alle aanvragen geweigerd. Tot zover het ‘proces’ dat niet mag worden gehinderd om de effectiviteit niet in gevaar te brengen.
Wat zijn de regels?
Die spreken voor zich. Israël is verplicht om buitenlanders te laten vertrekken. Als dat niet via Egypte kan, dient het zijn eigen luchthavens beschikbaar te stellen, aldus de Israëlische mensenrechtenorganisatie Gisha tegenover de NOS. Waarbij aangetekend dat Israël als bezetter van Gaza verantwoordelijk is voor het welzijn van de Palestijnse burgerbevolking, en dat burgers in geval van een oorlog sowieso dienen te worden ontzien. Van geen van beide trekt Israël zich iets aan.
Dat nu nog Nederlanders in Gaza vast zitten, zou tot nationale ophef moeten leiden.
Daar staat tegenover dat Nederland domweg het recht heeft om zijn burgers te evacueren. Als hun levens in gevaar zijn bestaat daartoe zelfs de plicht. Daarin heeft de regering gefaald. Dat na 13 maanden nog een substantieel aantal Nederlanders in Gaza vast zit, is een grof schandaal dat tot nationale ophef zou moeten leiden. Zoiets zou in geen enkel ander geval worden geaccepteerd – zeker niet van een bondgenoot.
Speciale relatie
Het schandaal illustreert het fiasco van de ‘speciale relatie’ die Nederland met Israël zegt te hebben. Al jaren blijkt de term een dekmantel voor het ten koste van alles uit de wind houden en matsen van het land, zelfs al gaat dat ten koste van de Nederlandse en Europese belastingbetaler, en ook al moet daarvoor de rechtsorde worden afgebroken. Nu Nederland iets terugvraagt blijkt de ‘speciale relatie’ zelfs onvoldoende om de eigen burgers in veiligheid te brengen.
Binnen een ‘speciale relatie’ breng je elkaars leven niet in gevaar.
In oktober 2023 kreeg een Israëlische jongeman die door Hamas werd gegijzeld een Nederlands paspoort om hem vrij te krijgen – met succes. Die ingreep werd door Israël toegejuicht, maar tot wederzijds respect voor mensenlevens heeft het niet geleid. In diezelfde oktobermaand werd in Gaza een 33-jarige Palestijns-Nederlandse vrouw door Israël gedood. Het is een wonder dat het daarbij is gebleven. Sterker: daar moet het bij blijven. Binnen een ‘speciale relatie’ breng je elkaars leven niet in gevaar.
Kort geding
Intussen heeft de advocate van Shady Okasha een kort geding aangespannen waarin de regering wordt aangesproken op het niet nakomen van zijn zorgplicht voor Nederlandse burgers. Zij pleit voor steviger maatregelen tegen Israël om Okasha en anderen te redden. De tijd van ‘lief vragen’ is na 13 maanden ruimschoots voorbij, zegt zij tegen de NOS.
Dat hier een rechter aan te pas moet komen is bizar. Maar als zelfs een meerderheid van de Tweede Kamer bereid is om zijn burgers aan hun lot over te laten, is dat onvermijdelijk.
