Vrijdag verloren vier Palestijnen het leven bij demonstraties tegen president Trumps Jeruzalem-besluit. Onder hen een beroemde, aan een rolstoel gebonden activist. Eerder kwam een Palestijnse vrouw om bij een nachtelijke inval in haar dorp. En in Gaza stierf een peuter aan de gevolgen van een raketaanval in 2014.
Vrijdag demonstreerden duizenden Palestijnen op de bezette Westelijke Jordaanoever, in Oost-Jeruzalem en in Gaza tegen de erkenning van Jeruzalem als Israëls hoofdstad door de Amerikaanse president Trump. Ook in de Israëlische stad Sakhnin, met een overwegend Palestijnse bevolking, gingen duizenden mensen de straat op. Bij confrontaties met de op extra sterkte aanwezige Israëlische troepen vielen vier Palestijnse doden. Minstens 260 Palestijnen raakten gewond. Zeker vijf van hen zouden in kritieke toestand verkeren.
Bij het grenshek tussen Gaza en Israël werd volgens het Israëlische leger op negen plaatsen gedemonstreerd. Demonstranten gooiden met stenen en staken autobanden in brand. Militairen schoten met scherp op wat het leger ‘de belangrijkste aanstichters’ noemde. Daarbij werden de 23-jarige Yasir Sukar en de 29-jarige Ibrahim Abu Thuraya gedood.
Thuraya was een in en buiten Gaza populaire activist, die zich voortbewoog in een rolstoel. In 2008 verloor hij beide benen bij een Israëlische raketaanval tijdens de militaire campagne Operation Cast Lead. In een aan hem gewijd herdenkingsfilmpje is te zien hoe hij, twee dagen voor zijn dood en dicht bij het grenshek, president Trump oproept zijn Jeruzalem-besluit te herzien. Ook is te zien hoe hij in Gaza auto’s wast. Met dat werk onderhield hij meer dan tien familieleden, met wie hij in een vluchtelingenkamp woonde. Zijn droom was naar het buitenland te kunnen reizen om zich protheses te laten aanmeten. Vrijdag werd hij door een Israëlische militair in het hoofd geschoten. Hij was op slag dood.
Met de dood van de iconische activist heeft de regering-Trump het voor elkaar, zegt Midden-Oosten-deskundige Chris Meserole van het Brookings-institutuut in Newsweek. De grote vraag is of ze nog meer olie op het vuur zal gooien of bij zinnen komt:
With the death of Abu Thuraya, the Trump administration now has the bonfire it wanted. The question going forward is this: Do they further fan the flames, or instead grab the fire extinguisher?
Op de bezette Westelijke Jordaanoever werd vrijdag gedemonstreerd in onder meer Ramallah, Nablus, Bethlehem en Al-Khalil (Hebron). In het dorp Anata, nabij Jeruzalem, werd de 29-jarige inwoner Basil Ibrahim doodgeschoten. In het tegen Ramallah aan gelegen Al-Birah stak de eveneens 29-jarige Muhammad Aqal een lid van de Israëlische grenspolitie met een mes, waarna hij, achteruitlopend, door andere politiemensen werd neergeschoten, zo is te zien op een geluidloos filmpje. Een tweede filmpje, mét geluid, maakt duidelijk dat Aqal door twee kogels werd getroffen en, terwijl hij uitgeschakeld op de grond lag, door een derde. Hij stierf aan zijn verwondingen in een ziekenhuis. Onder zijn jas droeg Aqal een zelfgemaakte ‘bomgordel’, die geen explosieven bleek te bevatten.
Eerder deze week kwam in het dorp Al-Zubaydah, ten noorden van Ariha (Jericho), een Palestijnse vrouw om het leven bij een nachtelijke inval van bezettingstroepen. De zestigjarige Hamdah Zubaydah kreeg een fatale hartaanval toen haar woning met stungranaten onder vuur werd genomen.
Vier jaar werd hij, en daarvan lag hij drie jaar in kritieke toestand in een ziekenhuis in Gaza: tien dagen geleden bezweek in dat ziekenhuis Muhammad Haddaf aan de gevolgen van een Israëlische raketaanval op 8 augustus 2014. Bij de aanval op het huis van de familie Haddaf in de plaats Al-Qararah vonden drie oudere broers van Muhammad onmiddellijk de dood en raakten zes familieleden gewond. Ruim drie jaar lang probeerden artsen het leven van Muhammad te redden.
De aanval vond plaats tijdens de 51 dagen durende militaire campagne van Israël tegen Gaza in 2014, Operation Protective Edge. Daarbij kwamen volgens de Verenigde Naties 2251 Palestijnen om. Tweederde van hen waren burgers, onder wie meer dan 550 kinderen. Daarnaast raakten 3436 kinderen gewond. Ongeveer eenderde van die gewonde kinderen raakte blijvend invalide. Vijftienhonderd Palestijnse kinderen verloren hun ouders en meer dan 300 duizend kinderen liepen een trauma op. Aan Israëlische zijde kwamen 67 militairen en 6 burgers om.
Palestijnse slachtoffers zoals Muhammad krijgen in de internationale media zelden een naam en een gezicht, zeker in het geval van militaire campagnes met verpletterende aantallen slachtoffers zoals Protective Edge. Een internationaal collectief van jongeren heeft daar verandering in gebracht. Op hun website Beyond the Numbers hebben de meeste slachtoffers van Protective Edge een naam, een gezicht en een beknopte levensbeschrijving gekregen.
Zonder rechtvaardigheid is er in het vredesproces geen vooruitgang mogelijk.
Tineke Lodders Politica
