Prominente Israëlische media blijken tegen betaling nieuws te publiceren dat wordt gecomponeerd door het Israëlische ministerie van Strategische Zaken. Dat blijkt uit onderzoek van de journalistieke mediawaakhond The Seventh Eye.
Tot de media die het nepnieuws plaatsen behoren onder andere Yedioth Ahronoth, Ynet, The Jerusalem Post, The Times of Israel en Channel 2. De rol van Israëls grootste krant, het gratis verspreide Israel Hayom, is onduidelijk.
Ook leverde het onderzoek een indicatie op van het budget dat met deze activiteiten gemoeid is. In de maanden juni en juli werd door de Israëlische regering ‘content geplaatst’ en via sociale media gepromoot ter waarde van twee miljoen dollar (circa 1,7 miljoen euro).
Via een beroep op de Israëlische Vrijheid van informatie-wet wist The Seventh Eye concrete voorbeelden van betalingen aan het licht te brengen. Yedioth Ahronoth, best gelezen van de niet gratis kranten, ontving volgens The Seventh Eye 100 duizend dollar van het ministerie van Strategische Zaken.
In ruil daarvoor werden nieuwsberichten en interviews gepubliceerd, waaronder in de populaire weekend-editie en op Yedioth’s website Ynet. Ook werden door het ministerie geproduceerde video’s geplaatst. De lijst met gekochte nieuwsitems die The Seventh Eye in kaart brengt, groeit nog steeds. Inmiddels is duidelijk dat gelauwerde redacteuren bij de verspreiding van de betaalde content zijn betrokken.
Daarnaast werd door het ministerie voor 150 duizend dollar ‘content geplaatst’ op tv-zender Channel 2 en zijn website Mako, alsmede in de krant Makor Rishon. Om een internationaal publiek te bereiken, werden door het ministerie artikelen gekocht in The Jerusalem Post (à raison van 34 duizend dollar), The Times of Israel (27 duizend), en de Amerikaanse J Media Group, eigenaar van tv-zender ILTV (33 duizend). Betrokkenheid van Israëls grootste krant Israel Hayom is niet aangetoond; het ministerie weigerde daarover informatie vrij te geven.
De grootste bedragen werden besteed aan Israëls greep op de sociale media. Zo werd 740 duizend dollar uitgegeven aan promotie van de geplaatste content op Facebook, Twitter en Instagram, en aan de vindbaarheid ervan op zoekmachines als Google. Daarnaast werd 570 duizend dollar geïnvesteerd in de bouw van de propaganda-site en -app Act.il, en nog eens 140 duizend in strategie en branding.
Doel van de propaganda-operatie is om in binnen- en buitenland steun te verwerven voor de strijd tegen Israëls critici, waaronder met name de internationale BDS-beweging. De regie over die strijd, die in Israël de status van een oorlog heeft, ligt in handen van Gilad Erdan, minster van Strategische Zaken. Recent publiceerde The Rights Forum onder de titel Bemoeit Israël zich met Nederlandse burgers? een inventarisatie van de middelen die zijn ministerie daarbij inzet.
Het door de prominente Israëlische media gepubliceerde ‘nieuws’ is niet alleen bedoeld om het Israëlische publiek te overtuigen. Via de Engelstalige Israëlische media worden de publicaties toegankelijk gemaakt voor een internationaal publiek, opiniemakers en media, die het als ‘uit betrouwbare bron afkomstig’ de wereld in brengen.
Daarbij is, zo meldt The Seventh Eye, een actieve rol weggelegd voor het zogenoemde Pro-Israel Network – het wereldwijde netwerk van organisaties dat bekendstaat als ‘Israël-lobby’. Duidelijk is dat er een samenwerking bestaat tussen het Israëlische ministerie van Strategische Zaken en internationale pro-Israël-organisaties ten aanzien van de verspreiding van als nieuws vermomde propaganda.
Een recent voorbeeld van de reikwijdte van dergelijke propaganda is het bericht dat de VN-organisatie UNESCO de joodse heiligdommen in Jeruzalem en Al-Khalil (Hebron) niet als ‘joods’ zou erkennen, en dat Israël oneerlijk zou worden behandeld in de Verenigde Naties. Talloze media en columnisten, ook in Nederland, repeteerden het bericht. De SGP verpakte het nieuws in een motie die door de Tweede Kamer werd aangenomen – zelfs met steun van D66.
De intensiteit van de samenwerking tussen de Israëlische staat, de media en internationale lobby-organisaties werd al duidelijk tijdens de ‘Stop de Boycot’-conferentie van 28 maart 2016 in Jeruzalem. Daarbij bleek met name Yedioth Ahronoth vérgaand geïncorporeerd in het beleid van het ministerie van Strategische Zaken.
Nu is vast komen te staan dat veel Israëlische media zich laten betalen voor het verspreiden van door de staat gedicteerd ‘nieuws’ ontstaat een nieuwe realiteit. De door The Seventh Eye genoemde media hebben hun geloofwaardigheid verspeeld. Hun berichtgeving moet worden gewantrouwd. Dat is met name van belang voor Nederlandse politici en journalisten, die citaten uit dergelijke media nogal eens gebruiken ter onderbouwing van Kamervragen, moties of commentaren.
Dit geldt temeer daar de samenwerking tussen de Israëlische media en het ministerie van Strategische Zaken binnenkort onzichtbaar dreigt te worden. Wetgeving om de activiteiten en uitgaven van dat ministerie geheim te verklaren is ver gevorderd. Overigens worden verzoeken om informatie ook nu al geweigerd, zo meldde The Seventh Eye, ‘ter bescherming van Israëls buitenlandse relaties en staatsveiligheid’.
Zonder rechtvaardigheid is er in het vredesproces geen vooruitgang mogelijk.
Tineke Lodders Politica
