Het stadsbestuur van München werkt aan een verordening die de BDS-beweging stigmatiseert als ‘antisemitisch’, en uitsluit van gemeentelijke faciliteiten. De beweging spreekt van een zorgwekkende aanval op de vrijheid van meningsuiting en vergadering.
De Zuid-Duitse stad München mengt zich in de Israëlische ‘Oorlog tegen BDS’. Na het zomerreces komt in de gemeenteraad een concept-verordening op tafel met de titel ‘Tegen elke vorm van antisemitisme – Geen samenwerking met de antisemitische BDS-beweging’.
De tekst is opgesteld door de raadsfracties van de christendemocratische CDU en de sociaaldemocratische SPD, en wordt met zekerheid aangenomen. De stad wordt bestuurd door een coalitie van beide partijen, die in de gemeenteraad een meerderheid heeft. München wordt daarmee de eerste Duitse stad waar BDS door de overheid wordt bestreden. Dat meldt The Jerusalem Post. Het voorstel voor de verordening is ruim drie weken geleden ingediend en kreeg destijds in de Duitse pers al de nodige aandacht.
De verordening bepaalt dat de gemeente geen ruimten meer mag verhuren aan organisaties en personen die betrokken zijn bij de ‘antisemitische BDS-campagne’, noch hen met subsidies voor bijeenkomsten, tentoonstellingen en demonstraties mag ondersteunen. Eventuele bestaande overeenkomsten zullen worden ontbonden.
De verordening bestempelt de complete BDS-beweging als antisemitisch, hoewel die zich in haar uitgangspunten expliciet tegen antisemitisme keert. De BDS Movement werd twaalf jaar geleden opgericht door 170 Palestijnse maatschappelijke organisaties om zich te kunnen verweren tegen de Israëlische bezetting en kolonisering van Palestina. BDS staat voor Boycot, Desinvestering en Sancties, en is een democratisch en geweldloos middel van verzet tegen onderdrukking. In de vorige eeuw speelde BDS een belangrijke rol in de strijd tegen het Zuid-Afrikaanse Apartheidsregime.
In de ogen van de SPD- en CSU-fracties is BDS echter niet gericht tegen de politiek van de staat Israël, maar een voorbeeld van ‘jodenhaat’. Om die te bestrijden zet het stadsbestuur nu zelf BDS-middelen in, in de vorm van boycots en sancties. Het oproepen tot BDS-maatregelen tegen Rusland, Iran, Saudi-Arabië, Noord-Korea of Nederland blijft in München wel toegestaan.
In een toelichting betogen de twee fracties dat antisemitisme steeds vaker wordt ‘vermomd’ als kritiek op Israël. Zij beroepen zich op een federaal onderzoek waaruit zou blijken dat veertig procent van de Duitse bevolking er ‘aan Israël gerelateerde antisemitische denkbeelden’ op nahoudt. Als dat klopt zou dit 33 miljoen Duitsers betreffen.
In antwoord op dit ‘wijdverspreide moderne antisemitisme’ bezondigen de fracties zich nu aan het tegenovergestelde fenomeen: het definiëren van kritiek op de politiek van de staat Israël als jodenhaat. Dat daarmee en passant het belangrijke begrip ‘antisemitisme’ dermate wordt opgerekt dat het z’n betekenis verliest is voor de fracties geen reden voor nadere overweging. ‘Noch het doel van de BDS-beweging, noch de antisemitische propaganda die daarmee gepaard gaat, zijn verenigbaar met een democratische, respectvolle gemeenschap’, stellen zij.
De fracties hebben specifieke organisaties in het vizier, waaronder de sinds 1985 bestaande Jüdisch-Palästinensische Dialoggruppe München (Joods-Palestijnse Dialooggroep München). Deze groepering heeft zich openlijk achter de BDS-beweging geschaard. Enkele dagen geleden bracht de organisatie een verklaring uit, waarin genuanceerd stelling wordt genomen tegen de beschuldiging van antisemitisme, en ook de beschuldiging dat zij het bestaansrecht van Israël zou ontkennen wordt weerlegd. De organisatie betreurt het dat de gemeente nooit is ingegegaan op verzoeken voor een gesprek, waarin zij haar activiteiten (die veel breder zijn dan BDS) kon toelichten.
In een brief aan de burgemeester van München spreekt de groepering bij monde van drijvende kracht Judith Bernstein haar zorgen uit over de aantasting van de vrijheid van meningsuiting en vergadering, en het door middel van het antisemitisme-argument ‘de kop indrukken’ van een open debat over de Israëlische bezetting. Zij herinnert eraan dat de EU pleidooien voor BDS-maatregelen in oktober 2016 expliciet onder de vrijheid van meningsuiting en vergadering heeft geschaard.
Volgens The Jerusalem Post wordt ook het cultureel centrum EineWeltHaus slachtoffer van de verordening. Het centrum dreigt zijn subsidie van 372 duizend euro te verliezen vanwege banden met de groepering Salam Shalom. Raadsleden van de CDU en de Groenen trokken zich in juli terug uit de Raad van Advies van het centrum vanwege wat wordt genoemd de daar heersende ‘jodenhaat’. Het EineWeltHaus reageerde afgelopen week met een feitelijke verklaring op de beschuldigingen.
In september 2016 werd een in het EineWeltHaus geplande lezing van Salam Shalom één dag tevoren door het stadsbestuur verboden. Als motivatie voor het verbod werd opgegeven dat het mogelijk werd geacht dat tijdens de lezing ‘de grens tussen Israëlkritiek en antisemitisme zou worden gepasseerd’.
Dominik Krause, raadslid namens De Groenen, ging nog een stap verder door te stellen dat Salam Shalom ‘geen recht’ had om in publieke ruimten bijeen te komen; hij verwees de groep naar het hoofdkantoor van de NPD, Duitslands neonazi-partij. De Duitse Groenen voeren een actieve lastercampagne tegen de BDS-beweging; in juii 2016 leidde dat tot Nederlands protest.
Opmerkelijk is dat de nieuwe verordening ook joodse initiatieven als antisemitisch brandmerkt en sanctioneert. Binnen de door het stadsbestuur bestreden organisaties wordt samengewerkt tussen joden, Palestijnen en anderen. Wereldwijd hebben joodse organisaties zich achter de BDS-beweging geschaard. Ook in Nederland zijn veel joden actief binnen de BDS-beweging.
Steeds openlijker worden joden die zich verzetten tegen de Israëlische bezettingspolitiek het slachtoffer van draconische maatregelen. Nieuwe Israëlische wetgeving verbiedt hen nu zelfs de toegang tot Israël. Ruim een week geleden werd op de luchthaven van Washington aan drie joden de toegang tot het vliegtuig ontzegd dat hen naar Israël zou brengen. Het incident leidde tot zware kritiek op joodse belangenorganisaties, die deze maatregel tegen joden zwijgend aanvaarden.
Het illustreert hoe ver Israël en de machtige internationale ‘Israël-lobby’ in hun zogenoemde ‘Oorlog tegen BDS’ bereid zijn te gaan. In diverse Europese landen en Amerikaanse staten is onder Israëlische regie wetgeving ontwikkeld om legitieme kritiek op de Israëlische bezetting te kunnen verbieden als uiting van antisemitisme. München is het nieuwste voorbeeld van deze praktijk.
In Nederland wordt door de politieke Israël-lobby – bestaande uit de VVD, PVV, ChristenUnie en SGP – hetzelfde doel nagestreefd. Het kabinet beoordeelt BDS echter als legitiem, democratisch instrument. Als lid van de EU is Nederland overigens betrokken bij boycotmaatregelen tegen tientallen landen, waaronder Rusland. Pleidooien voor sancties tegen Israël zijn derhalve allesbehalve bijzonder.
In juni jl. nam het Europees Parlement een resolutie aan waarin antisemitisme wordt verruimd tot vormen van kritiek op Israël. Komend najaar wordt een vergelijkbare resolutie in de nationale parlementen verwacht, waaronder in de Tweede Kamer. Daar woedt sinds 2015 een discussie over de vermenging van kritiek op de staat Israël met antisemitisme.
Ik koester een diepgewortelde hoop op vrede in het midden-oosten met gerechtigheid als basis.
Doekle Terpstra
Bestuurder
