Een jaar geleden studeerde Bara’a al-Abdullah af aan de Libanese Universiteit in Saïda. Toch heeft ze haar diploma nog steeds niet ontvangen.
‘Omdat mijn verblijfsvergunning is verlopen’, legt ze uit. ‘Ik heb alles geprobeerd, maar de coördinatie tussen de Libanese veiligheidsdienst, die over de vergunningen beslist, en de universiteit is omslachtig. Ik ben een afgestudeerde zonder papieren geworden, een afgestudeerde in de wacht.’
Al-Abdullah een van de tienduizenden Palestijnse vluchtelingen die sinds 2011 vanuit Syrië naar Libanon kwam en van wie de Libanese regering de verlenging van hun verblijfsvergunningen in mei 2024 heeft stopgezet.
Dit besluit heeft de toch al precaire positie van Palestijnse vluchtelingen uit Syrië verergerd en hen extra kwetsbaar gemaakt voor uitbuiting en het risico op deportatie. Zonder verblijfsvergunning in Libanon is hun bewegingsvrijheid beperkt en zijn ze verstoken van basisrechten als toegang tot werkgelegenheid, onderwijs en gezondheidszorg.
Enorme obstakels
In het verleden moesten Palestijnse vluchtelingen uit Syrië om de paar maanden hun verblijf in Libanon verlengen (eerst elke drie maanden, daarna elke zes). Het compleet stopzetten van deze verlengingen door de Libanese regering lijkt gebaseerd op de veronderstelling dat Syrië sinds vorig jaar veilig genoeg is om naar terug te keren. Veel internationale mensenrechtenorganisaties zijn het daar echter niet mee eens, en zeggen dat de situatie in Syrië nog altijd instabiel is.
Ook Sarah (echte naam bekend bij de redactie) heeft door het nieuwe vergunningenbeleid problemen met haar studie. ‘Ik heb mijn master Arabische taal afgerond en hoefde alleen nog maar mijn scriptie te schrijven en te verdedigen. Maar doordat ik mijn verblijfsvergunning niet kan verlengen, kon ik deze droom niet waarmaken.’
Het beleid zorgt ook op andere manieren voor enorme obstakels in het leven van Palestijnse vluchtelingen uit Syrië, zegt ze. ‘Ik heb bijvoorbeeld onlangs tijdelijk gewerkt voor een organisatie en tot op de dag van vandaag ben ik daar niet voor uitbetaald, omdat mijn verblijfsvergunning is verlopen.’
Palestijnse vluchtelingen in Libanon
Volgens de VN-organisatie UNRWA, die zich inzet voor Palestijnse vluchtelingen in het Midden-Oosten, waren er in februari 2025 bijna een half miljoen geregistreerde Palestijnse vluchtelingen in Libanon. Omdat vluchtelingen die overlijden en naar andere landen migreren vaak niet bij UNRWA gemeld worden, geven deze registraties een vertekend beeld.
UNRWA schat dat er op dit moment zo’n 222.000 Palestijnen daadwerkelijk in Libanon verblijven. De meeste van hen leven in officiële en onofficiële vluchtelingenkampen en hebben te maken met discriminatie, armoede en werkloosheid.
Ongeveer 27.000 van deze vluchtelingen zijn sinds het begin van het Syrische burgeroorlog in 2011 vanuit Syrië naar Libanon gevlucht. Zij leven in Libanon in extreem moeilijke omstandigheden. Velen van hen hebben grote problemen om toegang te krijgen tot huisvesting, werk, onderwijs en gezondheidszorg.
Tijdens een bijeenkomst tussen activisten, UNRWA-directeur in Libanon Dorothee Klaus en vertegenwoordigers van Palestijnse vluchtelingen uit Syrië eerder dit jaar, bevestigde Klaus dat UNRWA geen overeenstemming kan bereiken met de Libanese veiligheidsdienst over de verblijfsvergunningen van Syrische Palestijnen.
Lees verder
Lees minder
Beperkte kansen
Naast de Palestijnse vluchtelingen die geregistreerd zijn bij de VN-vluchtelingenorganisatie UNRWA, is er een groep Palestijnse vluchtelingen in Libanon die bekend staat als houders van de ‘1967 Refugee Card’ (soms ook wel de ‘Displaced Person’s Card’ of ‘Refugee Document from Outside UNRWA Registered Areas’ genoemd). Dit zijn Palestijnen die na de Zesdaagse Oorlog in 1967 naar Libanon verdreven werden, maar om verschillende redenen niet geregistreerd zijn bij UNRWA.
Net als Palestijnse vluchtelingen uit Syrië, hebben vluchtelingen met de ‘1967-kaart’ in Libanon een bijzonder kwetsbare positie. Hun wettelijke status is ingewikkelder, omdat ze geen volledige UNRWA-diensten ontvangen en niet dezelfde rechten hebben als geregistreerde Palestijnse vluchtelingen of Libanese burgers. Dit beperkt ook hun kansen op werk, onderwijs en gezondheidszorg.
Ruba Abdel Jawad, een Palestijn met een 1967-kaart, vertelt over haar ervaring: ‘Hoewel mijn man een Libanese Palestijn is en ik recht heb op een jaarlijkse verblijfsvergunning, heb ik door nieuw beleid van de Libanese regering onlangs een vergunning gekregen die slechts twee maanden geldig is.’ Ze vertelt dat het continu moeten verlengen van haar verblijfsvergunning een ‘echte nachtmerrie’ is.
Libanon verlaten?
Ook Raed (echte naam bekend bij de redactie) zit met zijn 67-kaart in een uitzichtloze situatie. ‘Ik heb alles geprobeerd om aan verblijfsvergunning te komen – onderwijs, sponsoring, werk – maar uiteindelijk is er geen radicale oplossing. Ik wil niet dat mijn kinderen opgroeien en dezelfde ontberingen moeten doorstaan.’
Hij is gefrustreerd over de steeds complexere en strengere regels van de Libanese overheid. ‘Ik weet niet wanneer er een beslissing wordt genomen om ons uit te zetten. Daarom is de enige oplossing voor mij om Libanon te verlaten, maar ik weet niet waar ik heen moet.’
