Mensen die pleiten voor een boycot van producten uit Israëls illegale nederzettingen in bezet Palestina komen Israël niet meer in. De Israëlische instantie die toeziet op de grenscontrole heeft haar personeel geïnstrueerd ‘BDS-activisten’ de toegang tot het land te weigeren. Ook bezoekers die naar bezet Palestina willen, lopen gerede kans te worden teruggestuurd.
De instructie dateert van vorige maand, schrijft de Israëlische krant Haaretz [betaalmuur]. Daarmee treedt een in maart aangenomen wet in werking, bedoeld om buitenlanders met BDS-sympathieën uit het land te weren. In 2005 riepen circa 170 Palestijnse maatschappelijke organisaties de wereld op Israël door middel van boycots, desinvesteringen en sancties (BDS) te dwingen de rechten van het Palestijnse volk te respecteren. Israël heeft de uit die oproep voortgekomen internationale BDS Movement de oorlog verklaard. De nu in werking getreden wetgeving is een van vele maatregelen waarmee de geweldloze beweging in een geldverslindende internationale campagne wordt bestreden.
De wet treft mensen ‘die een publieke oproep tot een boycot hebben gedaan of hebben toegezegd aan zo’n boycot deel te nemen’. Tot hen behoren de talloze mensen die louter pleiten voor een boycot van Israëls illegale kolonies (‘nederzettingen’) in bezet Palestina. Door zaken te doen met die kolonies dragen wij bij aan hun illegale bestaan en aan het scala van mensenrechtenschendingen dat daarmee gepaard gaat, redeneren zij.
In het dominante politieke klimaat in Israël wordt die houding beschouwd als een aanval op de Israëlische staat. Wie niet loyaal is aan het illegale koloniseringsproject is een staatsvijand en wordt gestraft. En wel met BDS-maatregelen van de grofst denkbare soort. Een speciale afdeling van het ministerie van Strategische Zaken is belast met het aanleggen van een zwarte lijst van buitenlandse ‘activisten’ die niet meer welkom zijn in Israël. Die hoeven zich in ieder geval niet meer af te vragen of ze Israël ook fysiek zouden willen boycotten – dat besluit heeft Israël al voor ze genomen.
Een wrang aspect is dat ‘activisten’ niet alleen uit Israël worden weggehouden, maar ook uit bezet Palestina. Israël bevrijdt zich daarmee van buitenlandse ‘lastposten’ die Palestijnen ter plaatse noodzakelijke bescherming bieden, zoals door middel van het recente Sumud Vredeskamp of door steun aan het op vrede en begrip gerichte project Tent of Nations.
Met de instructie wil Israël zich hoe dan ook van kritische pottenkijkers in bezet gebied bevrijden. Haaretz schrijft dat iedere bezoeker die bij aankomst de indruk wekt de Westelijke Jordaanoever of Gaza te willen bezoeken, wordt overgedragen aan functionarissen van het Israëlische leger. Die beslissen vervolgens of de bezoeker wordt toegelaten. Duidelijk is dat vooral mensen die van plan zijn het door de Palestijnse Autoriteit bestuurde A-gebied (Area A) te bezoeken het nodige te vrezen hebben.
In december jl. baarde Israël opzien door Isabel Phiri, een hoge functionaris van de Wereldraad van Kerken, bij aankomst op het vliegtuig naar huis te zetten. Voor het eerst verklaarde het openlijk dat de reden daarvoor ‘steun aan de BDS-beweging’ was. Het bracht Israël hard in botsing met de Wereldraad. Het weigeren van Phiri bleek de bekroning van een lastercampagne, waarin de raad door christelijke en zionistische organisaties – onder meer The Israeli Christians Recruitment Forum, The Zionist Foundation For Israel en My Israel – werd zwartgemaakt als BDS-organisatie. Steen des aanstoots voor de organisaties bleek het Ecumenical Accompaniment Programme in Palestine and Israel van de Wereldraad te zijn, dat tot doel heeft de mensenrechtensituatie te monitoren en kwetsbare groepen ‘beschermende aanwezigheid’ te bieden. Isabel Phiri zou in Israël onder meer een ontmoeting met vertegenwoordigers van het programma hebben.
Sindsdien heeft Israël vaker mensen onder beschuldiging van BDS-sympathieën teruggestuurd, schrijft Haaretz. Ook mensen die van plan waren Palestijns gebied te bezoeken kwamen bij aankomst vaker voor een dichte deur te staan. In een recente noodkreet van de verenigde christelijke organisaties in Palestina (NCCOP), waarmee een dringend beroep wordt gedaan op internationale kerkelijke solidariteit, schrijven zij dat Israël christelijke pelgrims probeert te weerhouden van een bezoek aan het in het A-gebied gelegen Bethlehem.
Met de maatregel treft Israël tal van mensen die diep met het land zijn verbonden, signaleerde The Rights Forum eerder. Onder hen veel joden die het land tientallen keren hebben bezocht, er familie hebben of er zelf hebben gewoond en gewerkt. Zij voelen zich afgesneden van hun wortels en buitengesloten door de staat die zegt ‘alle joden te vertegenwoordigen’. Die mythe kan definitief bij het oud papier. Joden die zich tegen de illegale bezetting en kolonisering keren door op te roepen tot een boycot van producten uit de nederzettingen zijn vanwege hun politieke opvattingen niet langer welkom in het land.
De EU en tal van afzonderlijke lidstaten stellen expliciet dat oproepen tot boycots onder de vrijheid van meningsuiting vallen. In Nederland zijn pogingen van de zogeheten ‘bezettingslobby’ – in ons parlement vertegenwoordigd door met name PVV, ChristenUnie, SGP en VVD – om de BDS-beweging de kop in te drukken tot dusver op niets uitgelopen. In antwoord op Kamervragen antwoordde het kabinet in november 2016 dat ‘uitlatingen of bijeenkomsten van de beweging worden beschermd door de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van vergadering, zoals onder meer vervat in de Nederlandse Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens’. In Spanje liet het parlement zich een week geleden in soortgelijke termen uit, en in Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk liepen recente pogingen de BDS-beweging te criminaliseren op niets uit.
In Israël echter staan de democratische vrijheiden en mensenrechten zwaar onder druk. Met alle mogelijke middelen wordt geprobeerd kritiek op de bezettingspolitiek de kop in te drukken. Sinds 2011 kent het land een ‘Boycot-wet’, die bepaalt dat Israëlische burgers en organisaties die oproepen tot een boycot van de nederzettingen gestraft kunnen worden. Daarnaast worden kritische mensenrechtenorganisaties belasterd en met maatregelen het functioneren onmogelijk gemaakt, en werd onlangs NRC-correspondent Derk Walters wegens onwelgevallige verslaggeving het land uitgezet. Op internationaal niveau schroefde Israël zijn bijdragen aan de Verenigde Naties met miljoenen euro’s terug wegens onwelgevallige uitspraken van onder andere de Veiligheidsraad, en staakte het zijn ontwikkelingshulp aan Senegal en Angola omdat die landen een onwelgevallige Veiligheidsraadresolutie hadden gesteund. Prominente Israëli’s als voormalig premier Ehud Barak en oppositieleider Herzog waarschuwen al geruime tijd voor ‘ontkiemend fascisme’ dat de Israëlische politiek en samenleving bedreigt.
Ik koester een diepgewortelde hoop op vrede in het midden-oosten met gerechtigheid als basis.
Doekle Terpstra
Bestuurder
