De getuigenissen van ernstige martelingen in Israëlische detentiecentra stapelen zich op nu Israël als onderdeel van de overeenkomst met Hamas Palestijnse gevangenen heeft vrijgelaten. De beelden van uitgemergelde mannen die ondersteund moeten worden bij het lopen, spreken boekdelen. Slaag, opgehangen worden aan de muur, bespoten worden met ijskoud water, afgebonden ledematen, dagenlange keiharde muziek, een gebrek aan voedsel, water, hygiëne en medische zorg, de lijst mishandelingen is lang. Ook de lichamen van Palestijnen die het niet overleefden, vertellen een luguber verhaal.
Bij de gevangenenuitwisseling van afgelopen maandag kwamen twintig Israëliërs en bijna 2000 Palestijnen vrij. Zo’n 1700 van de Palestijnen werden na 7 oktober 2023 opgepakt in Gaza en zonder vorm van proces vastgehouden in wat Israël ‘administratieve detentie’ noemt, en neerkomt op gijzeling. Anderen werden in oneerlijke processen, meestal voor militaire rechtbanken, veroordeeld tot lange of levenslange gevangenisstraffen voor gewapend verzet tegen de Israëlische bezetting.
De verhalen over de omstandigheden in de detentiecentra en gevangenissen zijn bloedstollend. Ze gebruikten traangas en rubberkogels om ons te intimideren, en er was constant verbaal geweld’, vertelt de 33-jarige Naseem al-Radee, die vastzet in de Nafha-gevangenis in de Britse krant The Guardian. ‘Ze hadden een wreed systeem van onderdrukking: het elektronische hek van de sectie ging open, de soldaten kwamen binnen met hun honden terwijl ze schreeuwden: “op je buik, op je buik!”, en begonnen ons meedogenloos te slaan.’
Koude lucht en water
De 22-jarige student Mohammed al-Asaliya zat in dezelfde gevangenis. ‘Er was een ruimte die ze “de disco” noemden, waar ze twee dagen lang onafgebroken harde muziek draaiden’, zegt hij. ‘Dit was een van hun beruchtste en pijnlijkste martelmethoden. Ze hingen ons ook op aan de muren, bespoten ons met koude lucht en water en gooiden chilipoeder over de gevangenen.’ Beide mannen verloren een kwart tot bijna de helft van hun lichaamsgewicht in de bijna twee jaar dat ze vastzaten.
Bij de NOS wordt de situatie van de 17-jarige jongen Omar Saber Omar Abu Muslim, die ruim 100 dagen vastzat, beschreven: bij zijn vrijlating bleken zijn tanden gebroken.
Dat Palestijnen in Israëlische gevangenschap ernstig worden gemarteld, dat de hygiënische omstandigheden in de martelcentra verschrikkelijk zijn en gevangenen er ziektes oplopen en gewicht verliezen, is al lang bekend. Seksueel geweld is aan de orde van de dag, stelde onder andere Amnesty International vast. De Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem bracht vorig jaar het rapport Welcome to Hell (ondertitel: Het Israëlische gevangenissysteem als netwerk van martelkampen) uit, dat onder andere de systematische praktijk van verkrachtingen beschrijft, inclusief vele getuigenissen.
Enkels en polsen vastgebonden
Dit leidt niet zelden tot de dood. Behalve de 2000 vrijgelaten overlevenden, werden er ook stoffelijke overschotten vrijgegeven. Deze week werden er daarvan 120 naar Gaza teruggebracht. Het is niet duidelijk of die gaat om Palestijnen die werden gedood in gevangenschap of lichamen die door Israël werden meegenomen uit massagraven in Gaza. Wel duidelijk is dat de lichamen sporen van marteling vertonen. Sommigen bleken geëxecuteerd of leken overreden door tanks, andere missen een been. Er zijn tekenen van wurging en bij sommigen waren enkels en polsen vastgebonden of waren geblinddoekt.
De lichamen, waarvan een deel recent overleed en anderen al een tijd geleden, moeten nog worden geïdentificeerd. Israël bemoeilijkt dat op verschillende manieren. Zo vertelt de verantwoordelijke voor ziekenhuizen van het Ministerie van Gezondheid in Gaza, Mohammed Zaqout, aan de BBC: ‘Wat we hebben ontvangen zijn lichamen met codes en nummers. Ons was echter beloofd dat we de namen zouden krijgen. We wachten op verdere informatie van onze collega’s van het Internationale Comité van het Rode Kruis. Als we de namen ontvangen, publiceren we ze. Zo niet, dan zijn we genoodzaakt een site te maken waarop de foto’s van de identificeerbare martelaren zullen worden geplaatst.’
De onzekerheid is onverdraaglijk, vertelt Rasmieh Qdeih over haar vermiste 36-jarige zoon Fadi aan de BBC: ‘Telkens als een gevangene wordt vrijgelaten, vraag ik hen: heb je Fadi gezien? Is hij een gevangene, een martelaar of vermist? Ze zeggen “nee”. Iedereen in de Negev-gevangenis zegt dat ze zijn naam niet hebben gehoord. Maar ieder van hen vertelt me iets anders.’
‘Ik ben niet boos. Ik wil alleen weten of mijn zoon onder hen is’, zegt Qdeih. Als dat niet zo is, als ze mijn zoon niet tussen deze martelaren vinden, zal ik in shock zijn. Als er iets is, zal ik hem herkennen. Het been van mijn zoon is geamputeerd, en hij heeft vitiligo. Zijn haar is wit. Ik zou hem herkennen.’
DNA-testen
Ook de destructie van ziekenhuizen en andere medische faciliteiten gedurende de genocide maakt de identificatie moeilijk of zelfs onmogelijk. Zo zijn er nauwelijks DNA-testen voorhanden, terwijl sommige lichamen of delen van lichamen zo verminkt zijn of al zo ver ontbonden, dat foto-identificatie onmogelijk is.
Het is de bedoeling dat er in totaal zo’n 400 Palestijnse doden terugkeren naar hun familie, zowel op de Westelijke Jordaanoever als in Gaza. Een deel daarvan is al aan martelingen bezweken of geëxecuteerd vóór 7 oktober 2023. Na die datum, zo stelde de Verenigde Naties vorige maand vast, zijn op zijn minst 75 Palestijnen omgekomen in Israëlische detentiekampen. Israël maakt er al sinds zijn oprichting in 1948 een gewoonte van Palestijnen die gevangenschap niet overleven, niet terug te geven aan hun familie – een schending van het internationaal recht. Zij worden lange tijd in mortuaria bewaard, of gedumpt in anonieme ‘begraafplaatsen van nummers’.
Naast de vrijgelaten groep zitten er nog meer dan 9.000 Palestijnen vast in Israëlische gevangenissen. Onder hen dokter Hussam Abu Safiya. Zijn detentie, zonder proces of aanklacht, werd deze week met zes maanden verlengd. Ook vast zit Marwan Barghouti, een prominent leider van de Palestijnen die gezien wordt als iemand die de Palestijnse politieke facties kan verenigen. Barghouti zit al ruim twintig jaar in de cel. Gisteren vertelde zijn zoon dat hij vreest voor zijn vaders leven. Vorige maand werd Barghouti buiten bewustzijn geslagen door bewakers, waarbij hij meerdere ribben brak.
Tweede Kamermotie
Gisteren nam de Tweede Kamer een motie aan die de regering opriep te onderzoeken welke juridische stappen er tegen Israël ondernomen kunnen worden om dat land te dwingen zich aan het internationale verbod op foltering te houden. Als precedent geldt dat Nederland twee jaar geleden samen met Canada een zaak aanspande tegen Syrië wegens marteling in gevangenissen. De enige partijen die tegen de motie stemden waren PVV, BBB, SGP, JA21 en FVD. Aanleiding voor de motie was een brief van demissionair minister van Buitenlandse Zaken David van Weel aan de Kamer waarin hij erkent dat er marteling plaatsvindt in Israëlische gevangenissen.
