Selectie van boeken over de verschillende facetten van de kwestie-Palestina/Israël. Van elk boek is een korte karakterisering opgenomen. De links in de boektitels verwijzen naar representatieve recensies. Het bij de titels vermelde jaartal is dat van de laatst bekende druk.
Unieke, vijfdelige verzameling van alle resoluties over de kwestie-Palestina/Israël tussen 1947 en 1998. Deze ‘United Nations Resolutions Collection’ omvat de resoluties van de Veiligheidsraad en de Algemene Vergadering, maar ook van andere VN-organisaties en gespecialiseerde instellingen, inclusief het stemgedrag per resolutie. De vijf delen bevatten een appendix met een overzichtelijke opsomming van alle stemmingen, op basis waarvan een oordeel kan worden gevormd over het stemgedrag van individuele lidstaten over de lange termijn. [2026 p.]
Objectieve en zeldzaam complete verzameling documenten over de kwestie-Palestina/Israël, die al decennia geldt als primaire bron van informatie. De collectie omvat vrijwel alle relevante verdragen, resoluties, rapporten, speeches, partijprogramma’s, enz., die in de periode tussen de opkomst van het zionisme en de ‘Annapolis-verklaring’ (2007) werden gepubliceerd. [640 p.]
Derde en definitieve editie van een veelzijdige, exceptioneel gedetailleerde studie over de economie van Gaza. De gerenommeerde auteur startte haar research in Gaza in 1985 en publiceerde eerdere edities in 1995 en 2001. Deze editie bevat onder meer een grondige analyse van de gevolgen van de Israëlische aanval op Gaza in 2014. De economische situatie in de kleine landstrook − overbevolkt en ontwricht door drie oorlogen en een hermetische blokkade − is rampzalig en feitelijk onleefbaar. [616 p.]
Portret van Hamas waarin wordt afgerekend met wijdverbreide misverstanden en vooroordelen over de organisatie. Terwijl de Verenigde Staten en de Europese Unie Hamas beschouwen als terroristische organisatie, geeft Hroub een evenwichtig beeld van de organisatie op basis van de realiteit in Palestina. Zeer leesbaar door vraag en antwoord-structuur. [224 p.]
Geschiedkundige beschrijving van de Gazastrook, waarmee een historisch perspectief wordt geschapen voor de beoordeling van heden en toekomst. Gaza maakte deel uit van talloze rijken en vormde een belangrijk handelscentrum. [264 p.]
Malkit Shoshan is een Israëlische architecte die bij het ontwerpen van een winkelcentrum bij Tel Aviv stuitte op een verwoeste Palestijnse begraafplaats. Die ervaring bracht haar ertoe het proces van de verdwijning van Palestina door de zionistische/Israëlische kolonisering in kaart te brengen. Met honderden detailkaarten, uitgebreid lexicon en tijdlijn. Nederlandstalige recensie. [480 p.]
De gevolgen van de Israëlische bezetting van Palestina (Westelijke Jordaanoever, Oost-Jeruzalem, Gaza) in geografisch perspectief. De Israëlische auteur, emeritus professor in de geografie en voormalig hoofd van het departement van planning, brengt zorgvuldig de veranderingen in kaart die zich sinds 1967 hebben voltrokken op het gebied van onder meer bebouwing (nederzettingen), infrastructuur, beheer van water en natuurlijke hulpbronnen, de partitionering van Jeruzalem, enz. [240 p.]
Abu Sitta heeft zijn levenswerk gemaakt van het documenteren en in kaart brengen van historisch Palestina, met gebruikmaking van alle denkbare bronnen en technieken, en heeft daar veelvuldig over gepubliceerd. Tot zijn prestaties hoort het op de kaart zetten van honderden, rond 1948 door Israël vernietigde Palestijnse dorpen. Zijn Atlas of Palestine 1917-1966 is daarvan de laatste, uitgebreide editie: de documentatie van de etnische zuivering van Palestina vanaf de entree van de Britten tot de Zesdaagse Oorlog. De Atlas is ook online te bekijken. [700 p.]
Goed gedocumenteerde beschrijving van de ontwikkelingen tijdens de Britse aanwezigheid in Palestina (1917-1948). Segev toont aan hoezeer de Britten − in weerwil van aan de Arabische leiders gedane beloften − hebben bijgedragen aan de zionistische kolonisering van Palestina, culminerend in de stichting van Israël. Zonder Britse bemoeienis zou de Nakba, de etnische zuivering van Palestina door zionistische terreurgroepen en het Israëlische leger, niet hebben plaatsgevonden. [612 p.]
Accurate beschrijving van de tegenstrijdige beloften van de Britten die de kiem legden voor de kwestie-Palestina/Israël. Gebaseerd op een chronologisch overzicht van documenten uit de Britse regeringsarchieven (de ‘Palestine Papers’), die onder meer uitwijzen dat bedenkingen over de stichting van ‘een joods tehuis in Palestina’ welbewust terzijde werden geschoven − ten gunste van de Britse koloniale belangen, ten koste van de Palestijnen. [210 p.]
Beschrijving van het ontstaan van het moderne Midden-Oosten als gevolg van de bemoeienis van de grote mogendheden met de regio in de periode rond de Eerste Wereldoorlog. Ruime aandacht voor de kwestie-Palestina/Israël. [644 p.]
Pakkende beschrijving van de competitie tussen Britten en Fransen in de vroege 20e eeuw, die leidde tot de opdeling van het Midden-Oosten en het ontstaan van de kwestie-Palestina/Israël. Uitgangspunt was niet de belofte voor Arabische onafhankelijkheid, maar het veiligstellen van de koloniale belangen in het territorium van het uiteenvallende Ottomaanse Rijk. [464 p.]
Na de Zesdaagse Oorlog van 1967 had Israël het veroverde territorium kunnen inzetten voor een definitieve vrede. Zover is het nooit gekomen. De regie werd overgenomen door militante, religieus-nationalistische joodse kolonisten, die van de opeenvolgende Israëlische regeringen − soms in het geheim − de vrije hand kregen om het bezette gebied te koloniseren. Deze ontwikkeling heeft de kwestie een rampzalige wending gegeven, voor zowel de Palestijnen als voor Israël. [400 p.]
Analyse van de zionistische politiek om in Palestina een joodse staat te vestigen, en van de grootschalige terreur waarmee die werd gerealiseerd. Suárez beschrijft de periode van 1917 (Balfourverklaring) tot 1956 (Suezcrisis), en baseert zich grotendeels op nog weinig geraadpleegde Britse archieven. Het boek is schokkend. Zo beperkte het zionistische geweld zich niet tot Palestijnen en Britten, maar trof het ook joden. Voor veel lezers zal het nieuws zijn dat de joodse gemeenschap in meerderheid tegen het zionistische project in Palestina gekant was. [400 p.]
Bundel van zorgvuldig geselecteerde artikelen die tezamen de verwoesting van Palestina illustreren, zoals die zich heeft afgespeeld en nog steeds afspeelt. Soeterik is erin geslaagd om de uiteenlopende facetten van die verwoesting aan de orde te stellen door middel van beschouwingen van internationaal befaamde auteurs. Bijlage met relevante VN-resoluties en andere documenten. [480 p.]
Reconstructie van de opmaat tot de Zesdaagse Oorlog in juni 1967, op basis van bestudering van de Israëlische archieven en gesprekken met betrokkenen. Dat Israël zijn grondgebied wilde uitbreiden stond vast; de vraag was hoe de Israëlische aanval voor de buitenwereld te rechtvaardigen. Segev beschrijft dat proces, de daarop volgende oorlog en de gevolgen voor de lokale bevolking: honderdduizenden Palestijnen werden verdreven in wat zij de Naqsa noemen. Bovendien begon een bezetting die inmiddels vijftig jaar duurt. Het boek bevat unieke documentatie en is extreem gedetailleerd. [673 p.]
Een inmiddels klassiek boek over de gruwelijke gebeurtenissen in Palestina rond 1948, dat uitwijst dat de verdrijving van de Palestijnse lokale bevolking een vooropgezette strategie betrof. Toen Israël in mei 1948 werd gesticht waren al tenminste 250 duizend Palestijnen verdreven of gevlucht − een aantal dat in de periode erna zou oplopen tot meer dan 750 duizend. Pappé is een van Israëls New Historians, een generatie historici die de periode rond de stichting van Israël op basis van grootschalig onderzoek heeft gedocumenteerd. [347 p.]
Gedetailleerde beschrijving van de verdrijving van 750 duizend Palestijnen door zionistische terreurgroepen en Israëlische troepen in 1947-1948. Palumbo deed uitgebreid archief- en bronnenonderzoek en sprak met Israëlische veteranen. Zijn conclusie is dat de Nakba, de verdrijving van de lokale Palestijnse bevolking, het gevolg was van een weloverwogen zionistische politiek ‘to expel Arabs and take their place’, zoals Ben-Gurion het uitdrukte. [233 p.]
Selectie van tachtig artikelen en ander bronmateriaal over het zionisme en de geschiedenis van Palestina tot 1948. De gerenommeerde Britse historicus Albert Habib Hourani roemde Khalidi’s uitgebreide inleiding als ‘the best description and explanation known to me of the way in which the indigenous inhabitants of the country were gradually and inexorably displaced.’ [914 p.]
Fotografische impressie van het Palestina van voor 1948. Aan de hand van bijna vijfhonderd foto’s wordt een beeld gegeven van de Palestijnse samenleving zoals die voorafgaand aan de Nakba bestond. Bekijk een korte online introductie. [351 p.]
Klassiek naslagwerk over meer dan vierhonderd Palestijnse dorpen die in 1948 door Israël werden ontvolkt en veelal verwoest. De gedetailleerde beschrijving omvat de historische betekenis, topografie, architectuur, economie, wijze van verwoesting en huidige staat van elk dorp. Dertig onderzoekers werkten zes jaar aan het project. [636 p.]
Studie naar de Israëlische pogingen om de herinnering aan de Palestijnse aanwezigheid in Palestina/Israël uit te wissen. De Israëlische auteur beschrijft hoe de Palestijnen sinds hun verdrijving en de vernietiging van hun dorpen door Israël uit het nationale domein en bewustzijn verwijderd zijn (en worden); zij worden letterlijk ‘uit de geschiedenis geschreven’. [256 p.]
Nauwkeurige beschrijving van de zionistische politiek om joodse Holocaust-overlevenden, levend in Europese Displaced Persons Camps, tegen elke prijs te dwingen zich in Palestina te vestigen. Daartoe werd onder meer de aftocht van overlevenden, onder wie weeskinderen, naar veilige landen gesaboteerd. Via de link is het gehele boek online te lezen. In een interview met Znet vertelt de auteur over de context. [279 p.]
Grondige afrekening met de mythevorming rond het ontstaan van Israël. De Israëlische historicus en schrijver Flapan, als zionist decennialang in de ban van de nationale propaganda, ontzenuwt op basis van Israëlische bronnen de hardnekkigste mythes die de kolonisering van Palestina voor de buitenwereld aanvaardbaar moesten maken. [277 p.]
Relaas van de etnische zuivering van Palestina. Aan de hand van bijdragen van dertig gerenommeerde auteurs wordt in detail de ‘slow motion genocide’ beschreven waaraan de Palestijnen vanaf de jaren veertig tot de dag van vandaag blootstaan. Aandacht voor de vraag hoe Israël hiermee kan wegkomen, en voor de uiteenlopende (burger)initiatieven die worden ontplooid om de Palestijnen te beschermen. [275 p.]
‘Als je ons nodig hebt, laat dat dan even horen’ − aldus een samenvatting van de sinds premier Drees (1948-1958) bestaande Nederlands-Israëlische relatie. Nederland bewapende Israël in vier oorlogen, desnoods in het geheim of in strijd met de regels. Parool-journalist Frans Peeters onderzocht hoe dat in z’n werk ging en geeft voorbeelden van andere door Nederland verleende diensten − waaronder financiële steun, oefenfaciliteiten aan de Maas, en de inzet van de Nederlandse ambassade in Moskou voor de uitgifte van 570 duizend uitreisvisa aan Russische joden. [320 p.]
Catalogisering van de manieren waarop de EU, haar lidstaten en instellingen door middel van hun alliantie met Israël bijdragen aan de bezetting en kolonisering van Palestina. Cronin beschrijft de dubbele agenda die de EU hanteert als het om Israël gaat, de Europese lippendienst aan het ‘vredesproces’, de macht van de Brusselse Israël-lobby, de integratie van Israël in Europese projecten, en de prijs die de Palestijnen voor het Europese beleid betalen. [208 p.]
Europa heeft een historische verantwoordelijkheid voor het ontstaan van de kwestie-Palestina/Israël. De EU is bovendien de grootste internationale donor van de Palestijnen en de belangrijkste handelspartner van Israël. Maar hoewel de EU middelen heeft om Israël tot de orde te roepen, is dat nooit gebeurd. Wat zijn de oorzaken van dit Europese onvermogen? [320 p.]
Jaren na zijn afscheid van de Haagse politiek werd voormalig premier Dries van Agt gegrepen door de zich al decennialang voortslepende kwestie-Palestina/Israël – en met name door het lot van het Palestijnse volk. Hij maakte er uitvoerig studie van en zette zijn bevindingen op papier. Van Agt: ‘Ik heb mij aan het schrijven ervan gezet omdat er in ons land nog veel onwetendheid bestaat over wat er na de Tweede Wereldoorlog werkelijk met de Palestijnen gebeurd is, over het mateloze onrecht dat zich nog steeds aan dit volk voltrekt en de diepe nood waarin het is komen te verkeren.’ Het resultaat van zijn inspanningen is een gedegen en helder boek over verleden, heden en toekomst van de regio, en over het onderliggende beleid – dat indruist tegen het internationaal recht en vrede in de weg staat. Vóór alles is zijn boek een hartstochtelijke steunbetuiging aan een volk dat slachtoffer van de geschiedenis dreigt te worden. [367 p.]
Egbert Talens gaf in de jaren ’60 als vrijwilliger voor de UNRWA les op scholen voor kinderen van Palestijnse vluchtelingen in Syrië en Jordanië. De geschiedenis van de Palestijnen liet hem nadien nooit meer los. Dit bijzondere boek bevat een overzicht van het conflict vanaf het eerste wereldzionistencongres in Basel tot de Oslo-besprekingen in 1993. Talens gaat diep in op hardnekkig gehanteerde halve waarheden die een rol spelen in de kwestie-Palestina/Israël. [372 p.]
Analyse van de Palestine Papers, een verzameling naar Al-Jazeera gelekte vertrouwelijke documenten die inzicht geven in de onderhandelingen die tussen 1999 en 2010 plaatsvonden tussen Israël, de Palestijnse Autoriteit en de VS. De Papers bieden een gedetailleerde kijk op het ‘vredesproces’ en rekenen gedecideerd af met de Israëlische mantra dat de Palestijnen geen ‘partners for peace’ zouden zijn. Die bleken namelijk, in weerwil van de beloften aan hun bevolking, bereid tot vérgaande concessies. Al-Jazeera besteedde een serie programma’s aan de Papers. [320 p.]
Studie naar indoctrinatie en racisme in het Israëlische onderwijssysteem. Peled-Elhanan, hoogleraar aan Israëlische universiteiten in Tel Aviv en Jeruzalem, analyseert 17 Israëlische lesboeken (geschiedenis, aardrijkskunde, maatschappijleer) waarin structureel historische feiten worden verdraaid, en de Palestijnen worden gemarginaliseerd en gedemoniseerd als terroristen, vluchtelingen en primitievelingen. In de Israëlische krant Haaretz licht Peled-Elhanan haar studie toe onder de titel ‘We and Only We are on the Map’. [280 p.]
Persoonlijk verhaal van een Israëlische schrijver over zijn transformatie van fervent zionist tot pleitbezorger van Palestijnse rechten. Peled, voormalig lid van Israëls special forces en zoon van een generaal die diende in de oorlog van 1967, beschrijft de zionistische bubbel waarbinnen hij opgroeide, en de volslagen onbekendheid met (en angst voor) de Palestijnen die daarin leidend was. Zijn besluit om, in de voetsporen van zijn vader, die bubbel te verlaten maakte hem uiteindelijk tot een gedreven vredesactivist, die zijn leven in dienst stelt van gerechtigheid voor de Palestijnen. [272 p.]
Bundel van dertien artikelen van Palestijnse en Israëlische wetenschappers met als doel te komen tot een een overbruggend narratief als voorwaarde voor toekomstige verzoening. Het boek vindt zijn oorsprong in de Palestinian-Israeli Academic Dialogue (PALISAD), een forum dat in 2006 moest worden ontbonden vanwege Israëls geëscaleerde koloniseringspolitiek. [440 p.]
Analyse van de kwestie vanuit het perspectief van de kansarme en gemarginaliseerde groepen die er deel van uitmaken, en van hun historische en sociaal-economische structuur. Waardevolle aanvulling op de vele boeken die de geschiedenis beschrijven vanuit het gezichtspunt van de diverse elites en hun politieke motieven. [378 p.]
Toegankelijke beschrijving van de kwestie-Palestina/Israël, de gevolgen voor de bevolking, de effecten op de Europese en Amerikaanse politiek, en de radicalisering van de slachtoffers en hun sympathisanten. [240 p.]
Gedetailleerd verslag van de verstikkende wijze waarop de Palestijnen in het dagelijks leven worden geconfronteerd met de Israëlische bezetting. Makdisi beschrijft hoe het ‘vredesproces’ de Palestijnse machteloosheid − het verlies van controle over het eigen bestaan − heeft geïnstitutionaliseerd. [416 p.]
Kritische analyse van de mislukte pogingen om in Palestina/Israël vrede te bewerkstelligen. De auteurs beschrijven de vele redenen en belangen achter het mislukken van de vredesinitiatieven sinds 1993, met aandacht voor de bemoeienis van de grootmachten en voor de tekortschietende internationale gemeenschap. [255 p.]
Kritische analyse van de ontwikkelingen die het moderne Midden-Oosten hebben gevormd. De gelauwerde Britse Midden-Oostenverslaggever Robert Fisk beschrijft, steunend op dertig jaar ervaring, de hoofdrol van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk in dit proces, en legt verbanden tussen de ingrijpende regionale gebeurtenissen en hun gevolgen. [1443 p.]
Analyse van de drogredenen die van Israëlische zijde worden aangevoerd in debatten over de kwestie-Palestina/Israël. Finkelstein beschuldigt Israël en de Israël-lobby onder meer van de exploitatie van antisemitisme, verdraaiing van de geschiedenis, en misbruik van de Holocaust. Over dat laatste onderwerp schreef hij eerder het online te lezen boek De Holocaust-industrie. [288 p.]
Een goed startpunt voor lezers die iets willen leren over de Palestijnse realiteit onder Israëlische bezetting. De auteur − zoon van een Palestijnse vader en een Nederlandse moeder en opgegroeid in Nederland − ondervindt tijdens zijn bezoeken aan Palestijnse familie wat leven als tweederangs burger inhoudt, overgeleverd aan de macht en willekeur van de bezetter. [251 p.]
Krachtig pleidooi voor een ‘éénstaatoplossing’ als enige rechtvaardige uitkomst van de kwestie-Palestina/Israël. De auteur toont aan dat de tweestatenoplossing voor zowel Palestijnen als Israëli’s geen reële optie is, en voor Israël zelfs nooit een doel is geweest. Alleen een binationale staat waarbinnen alle bewoners gelijke rechten en plichten hebben vormt een kansrijke basis voor het ‘oplossen’ van kwesties als Jeruzalem, de illegale Israëlische nederzettingen en de terugkeer van Palestijnse vluchtelingen. [227 p.]
Voor de slachtoffers stopte de Nakba niet in 1948, maar duurt hij tot de dag van vandaag voort. De auteur was tien jaar toen hij met zijn familie uit Palestina werd verdreven. In deze autobiografie beschrijft hij zijn wedervaren en zijn leven als banneling, maar ook zijn recht en vastbeslotenheid om terug te keren. ‘They took my home by brute force and made me a refugee and I want my home back, and I want to live in it in freedom and dignity’, zei hij in een gesprek met Al-Jazeera in 2016. In zijn memoires toont hij aan dat de terugkeer van Palestijnse vluchtelingen naar Palestina/Israël goed is te accommoderen. Bovendien liggen de ontwerpen voor het herstel van de vernietigde dorpen inmiddels klaar. Niets staat zijn terugkeer in de weg. [332 p.]
Analyse van de Palestijnse volksopstanden in de afgelopen ca. 180 jaar, die aantoont hoezeer popular resistance deel uitmaakt van de Palestijnse geschiedenis en cultuur. Qumsiyeh beschrijft de opstanden tegen het Ottomaanse Rijk en Egypte, tegen de onteigening van Palestijnse boeren door zionistische organisaties en milities, tegen de Britse bezetting, en meest recent tegen de Israëlische kolonisator en bezetter. Het verzet tegen Israël kreeg vorm in twee Intifada’s en de opkomst van de door Palestijnen geleide BDS-beweging. [304 p.]
Analyse van de gebeurtenissen tijdens de Tweede Intifada (Palestijnse volksopstand tegen de Israëlische bezetting). Baroud beschrijft de incompetentie van de Palestijnse leiders tegenover de Israëlische ‘ijzeren vuist’-politiek van geweld en onderdrukking, en toont aan hoezeer die politiek drijft op de delegitimatie van de Palestijnen als ‘terroristen’ en ‘minderwaardig’ door Israël en zijn westerse bondgenoten. [240 p.]
Veelzijdige analyse van de BDS Movement, de internationale beweging voor Boycot, Desinvestering en Sancties, die in 2005 door de Palestijnse civil society werd opgericht; de auteur behoorde tot de oprichters. BDS is een nieuwe fase van Palestijns verzet tegen de Israëlische onderdrukking, geïnspireerd op de rol en successen van de BDS-beweging in de strijd tegen de Zuid-Afrikaanse apartheid. [312 p.]
Grondige analyse van de talloze facetten van onderdrukking en uitsluiting waarmee de Palestijnen te kampen hebben, en van het failliet van het ‘vredesproces’ en de tweestatenoplossing. Abunimah, kenner bij uitstek, stelt dat de Palestijnen ondanks de uitzichtloosheid aan de winnende hand zijn. Niet omdat zij zich kunnen meten met Israëls koloniale macht, maar omdat zij − dankzij de successen van de BDS-beweging − in hoog tempo de aandacht van de internationale gemeenschap winnen. [312 p.]