De PVV, JA21 en VVD stellen zich in de politiek mordicus achter Israël op, maar hun achterban denkt veel genuanceerder. Ook het CDA luistert betrekkelijk slecht naar zijn kiezers. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van The Rights Forum.
Nederland heeft niet ingegrepen om de Israëlische genocide in Gaza te voorkomen of stoppen, tot onvrede van veel Nederlanders. De coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB – in de Tweede Kamer gesteund door de ChristenUnie, SGP, JA21 en wisselende andere partijen – heeft Israël ongehinderd zijn gang laten gaan.
Uit eerdere onderzoeken bleek daarover grote verdeeldheid te bestaan onder kiezers van onder meer de PVV, VVD en het CDA. Dat roept de vraag op welk mandaat de partijen eigenlijk hebben voor hun radicale pro-Israëlkoers.
Om dat te peilen legde Motivaction 17 stellingen voor aan ruim 2.000 potentiële kiezers. Het onderzoek vond plaats vóórdat Hamas en Israël op 9 oktober een bestand overeenkwamen.
De uitkomsten wijzen uit dat het stemgedrag en de standpunten van de PVV, JA21, VVD en op bepaalde vlakken het CDA weinig of niet overeenkomen met de mening van hun kiezers. Zelfs binnen de PVV en JA21 wordt substantieel genuanceerder gedacht dan hun partijen doen voorkomen. Binnen de VVD en vooral het CDA bestaat meer kritiek dan steun ten aanzien van Israël; de roep om een hardere opstelling is in beide partijen onmiskenbaar en kan in veel gevallen zelfs rekenen op een meerderheid.
Onderstaand lichten we tien van de gepeilde stellingen uit. Het hele onderzoek is hier te lezen.
In september bleek uit ander onderzoek dat 43 procent van de Nederlanders de opstelling van de politieke partijen ten opzichte van Israëls genocide in Gaza meeweegt in zijn stemkeuze. In onze Palestina-Israël Kieswijzer beoordelen wij 16 partijen op hun opstelling. Dit nieuwe onderzoek sluit daarop aan. De partijen VVD, PVV, JA21, CDA, D66 en Groenlinks/PvdA zijn uitgelicht, omdat het aantal respondenten dat op deze partijen wil stemmen boven de betrouwbaarheidsmarge uitkomt.
Van alle partijen zijn veel meer gepeilde kiezers het met deze stelling eens dan oneens. Bij de VVD ligt de verhouding op 43 tegen 14 procent; bij de PVV op 36 tegen 20; bij JA21 op 46 tegen 22. Bij het CDA, D66 en GroenLinks/PvdA bestaan grote meerderheden voor de stelling, van respectievelijk 67, 83 en 87 procent.*
Ook over deze stelling zijn veel meer kiezers het eens dan oneens. Bij de VVD ligt de verhouding op 48 tegen 19 procent; bij de PVV op 30 tegen 15; bij JA21 op 41 tegen 21. Bij het CDA, D66 en GroenLinks/PvdA bestaan grote meerderheden voor de stelling van respectievelijk 63, 79 en 78 procent.
Van vijf van de zes partijen vindt een meerderheid dat Israël onvoldoende doet om Palestijnse slachtoffers te voorkomen. Bij JA21 en de VVD bedraagt die 52 procent, bij D66 68 procent, bij het CDA 75 procent en bij GroenLinks/PvdA 83 procent.
Alleen bij de PVV en JA21 zijn meer kiezers dit oneens dan eens, zij het bij de PVV met een miniem verschil (31 tegen 30 procent). Bij de VVD (38 tegen 30 procent) en het CDA (48 tegen 26 procent) zijn meer kiezers voor een volledige boycot dan ertegen. Bij D66 (56 tegen 8 procent) en GroenLinks/PvdA (73 tegen 7 procent) bestaan substantiële meerderheden voor een volledige boycot.
Alleen bij JA21 zijn meer kiezers dit oneens dan eens (39 tegen 32 procent). Bij de overige partijen ligt dit andersom. Bij de PVV is het verschil nog relatief klein (35 tegen 29 procent), bij de VVD (45 tegen 22 procent) en het CDA (50 tegen 22 procent) al substantieel, terwijl bij D66 (67 tegen 5 procent) en GroenLinks/PvdA (73 tegen 5 procent) een grote meerderheid bestaat voor de stelling.
Van alle partijen zijn veel meer gepeilde kiezers het met deze stelling eens dan oneens. Bij de VVD ligt de verhouding op 48 tegen 23 procent; bij de PVV op 42 tegen 26; bij JA21 op 41 tegen 37. Bij het CDA, D66 en GroenLinks/PvdA bestaan grote meerderheden voor de stelling van respectievelijk 63, 68 en 82 procent.
Van alle partijen zijn veel meer gepeilde kiezers het met deze stelling eens dan oneens. Bij de VVD ligt de verhouding op 40 tegen 25 procent; bij de PVV op 40 tegen 21; bij JA21 op 39 tegen 30. Bij het CDA, D66 en GroenLinks/PvdA bestaan grote meerderheden voor de stelling van respectievelijk 58, 74 en 84 procent.
Van alle partijen zijn veel meer gepeilde kiezers het met deze stelling eens dan oneens. Bij de VVD ligt de verhouding op 50 tegen 14 procent; bij de PVV op 31 tegen 24; bij JA21 op 38 tegen 33. Bij het CDA, D66 en GroenLinks/PvdA bestaan meerderheden voor de stelling van respectievelijk 55, 73 en 74 procent.
Van de PVV en JA21 zijn meer kiezers het hiermee oneens dan eens. Bij de VVD (46 tegen 23 procent) en het CDA (42 tegen 17 procent) bestaat substantiële steun voor erkenning. Bij D66 (57 tegen 7 procent) en GroenLinks/PvdA (70 tegen 8 procent) is een meerderheid voor erkenning van Palestina.
Opvallend is dat een grote groep respondenten vindt dat Israëlische groepen die op bezet gebied geweld plegen tegen Palestijnen op de terroristenlijst moet worden geplaatst. Bij elke partij – op JA21 na – is het percentage dat het hier mee eens is groter dan het percentage oneens. Het grootst is dit bij Groenlinks-PvdA: 71 procent is het eens. In de vraagstelling is verduidelijkt dat dit om Israëlische burgergroeperingen (kolonisten) of militairen kan gaan.
*De onder de tabellen genoemde percentages tellen vaak niet op tot 100 procent. Dit wordt veroorzaakt door het aantal respondenten dat geen mening had of neutraal tegenover de stelling stond.
Onderzoek Motivaction Gaza Kieswijzer
