Met onder andere: activisten gearresteerd bij protest tegen cementbedrijf op Westelijke Jordaanoever, aantal COVID-19 besmettingen in Gaza, Westelijke Jordaanoever loopt op, en kritiek op Amerikaans besluit om BDS als antisemitisch te bestempelen.
Acht activisten zijn op 22 november gearresteerd nadat ze de ingang van een steengroeve van HeidelbergCement op de bezette Westelijke Jordaanoever blokkeerden, waardoor de productie in de steengroeve drie uur werd stopgezet. De protestactie, een initiatief van de klimaatorganisatie One Climate, was gericht tegen een geplande uitbreiding van de steengroeve, die volgens de activisten desastreuze ecologische gevolgen zal hebben en zal leiden tot een verdere de facto annexatie van de Westelijke Jordaanoever.
Het delven van natuurlijke hulpbronnen in bezet gebied, zonder dat de plaatselijke Palestijnse bevolking daarvan profiteert, is een oorlogsmisdaad. Ya’ara Peretz, een van de leiders van de demonstratie, verklaarde: ‘Volgens het internationaal recht zijn de natuurlijke hulpbronnen hier van de Palestijnen, niet van Israël. Wat we hier zien, is een dubbele diefstal. Diefstal van natuur en milieu en diefstal van Palestijns [land]’. De steengroeve bevindt zich in een ecologische corridor die zich uitstrekt van de Westelijke Jordaanoever tot de Israëlische kust en waar veel dieren leven, waaronder herten, hyena’s, jakhalzen en wilde zwijnen.
De steengroeve – die eigendom is van en wordt geëxploiteerd door Hanson, een Israëlische dochteronderneming van het Duitse bedrijf HeidelbergCement, de op een na grootste cementproducent ter wereld – is gebouwd op land dat toebehoort aan het Palestijnse dorp Al-Zawiyah. Het stuk grond werd door de Israëlische regering onteigend in de jaren tachtig, en werd met de bouw van de Afscheidingsmuur van het Palestijnse dorp afgesneden. Gevolg is dat de Palestijnen hun eigen land niet meer kunnen bereiken, laat staan hun eigen grondstoffen kunnen delven. De Palestijnse mensenrechtenorganisatie Al-Haq schreef in samenwerking met de Nederlandse Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) een rapport over de activiteiten van HeidelbergCement in de bezette Palestijnse gebieden en de mensenrechtenschendingen die daarmee gepaard gaan.
Uit een brief van Human Rights Watch aan HeidelbergCement blijkt bovendien dat Hanson bouwmaterialen aan illegale Israëlische kolonies levert, en dat het jaarlijks miljoenen in belastingen betaalt aan de Israëlische instanties op de Westelijke Jordaanoever die verantwoordelijk zijn voor de kolonisering van Palestijns gebied. HeidelbergCement is dus niet alleen medeverantwoordelijk voor de onteigening van Palestijns gebied, maar draagt ook actief bij aan de de facto Israëlische annexatie van de Westelijke Jordaanoever en het verder uit zicht raken van de tweestatenoplossing.
Gezondheidsexperts waarschuwen dat de gezondheidszorg in Gaza volgende week overweldigd kan worden door de enorme toename van het aantal besmettingen met het coronavirus. De Gazastrook heeft bijna geen ventilatoren meer beschikbaar en zou over tien dagen mogelijk geen ruimte meer hebben op intensive care-afdelingen, zei Abdelraouf Elmanama, een microbioloog die deel uitmaakt van de corona-taskforce van de kustenclave.
In de eerste maanden van de pandemie ontsnapte Gaza ondanks de overbevolking van het gebied aan een grote uitbraak van het coronavirus. Sinds augustus, en met name de laatste paar weken, loopt het aantal besmettingen echter hard op. Bijna dagelijks worden er recordaantallen nieuwe besmettingen geregistreerd. Inmiddels zijn er al bijna 15.000 besmettingen vastgesteld en meer dan 65 mensen aan de gevolgen van COVID-19 overleden. In de afgelopen 24 uur zijn er in Gaza 689 nieuwe besmettingen bijgekomen.
Nickolay Mladenov, de Speciale VN-Coördinator voor het Midden-Oosten Vredesproces, trok op 18 november aan de alarmbel. In een verklaring voor de VN-Veiligheidsraad sprak Mladenov zijn zorgen uit over de situatie in Gaza. ‘De afbrokkelende infrastructuur, de slechte levensomstandigheden en het kwetsbare gezondheidszorgsysteem maken het slecht toegerust om een grote piek in het aantal gevallen op te vangen. De twee miljoen Palestijnen die binnen de grenzen van Gaza leven, worden al getroffen door ernstige beperkingen van de bewegingsvrijheid en toegang, cycli van gewelddadige escalatie en jaren van humanitaire en sociaaleconomische rampen, en zouden catastrofale gevolgen ondervinden van een grote uitbraak.’
Ook op de Westelijke Jordaanoever loopt het aantal besmettingen op. In de afgelopen 24 uur werden er 869 nieuwe besmettingen vastgesteld. De cijfers voor Oost-Jeruzalem zijn niet bekend. De Palestijnse premier Mohammed Shtayyeh kondigde op 23 november een aantal vergaande maatregelen aan om de verspreiding van het coronavirus op de Westelijke Jordaanoever in te dammen. Voor een periode van twee weken zullen alle winkels in het weekend hun deuren moeten sluiten, met uitzondering van bakkers en apotheken. Dezelfde maatregelen zullen doordeweeks gelden van zeven uur ’s avonds tot zes uur ’s ochtends.
De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft op 19 november met een overweldigende meerderheid een resolutie aangenomen waarin het recht op zelfbeschikking van Palestijnen werd bevestigd. 163 landen stemden voor de resolutie, tien landen onthielden zich van stemming. Alleen Israël, de Verenigde Staten, Micronesië, Nauru en de Marshalleilanden stemden tegen. De Palestijnse minister van Buitenlandse Zaken Riyad al-Maliki reageerde positief op de resolutie, die volgens hem ‘een natuurlijke reactie was van de internationale gemeenschap op de schendingen van de Israëlische bezetting, en een reactie op het bezoek van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo aan de koloniale Israëlische nederzettingen.’
De resolutie benadrukt onder andere de noodzaak om zonder vertraging een einde aan de Israëlische bezetting te maken een een alomvattende vredesovereenkomst tussen de Israëlische en Palestijnse zijde te bewerkstelligen, gebaseerd op de tweestatenoplossing. In een andere resolutie, die met 156 stemmen voor werd aangenomen, wordt bevestigd dat de Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem geen onderdeel van Israël zijn.
Volgens de Palestinian Prisoners’ Society (PSS) hebben Israëlische autoriteiten dit jaar ten minste 400 Palestijnse kinderen gearresteerd. Dat blijkt uit een verklaring die de organisatie naar aanleiding van de Internationale Dag van het Kind op 20 november naar buiten bracht. Volgens de PSS zitten er momenteel 170 minderjarige Palestijnen vast in Israëlische detentiecentra. De meest voorkomende aanklacht is het gooien met stenen, wat door het Israëlische leger wordt beschouwd als een ‘veiligheidsdelict’. Degenen die schuldig worden bevonden kunnen tot twintig jaar gevangenisstraf krijgen, afhankelijk van de leeftijd van het kind. Volgens de PSS worden de rechten van de Palestijnse kinderen tijdens hun detentie geschonden. Het wordt hen bijvoorbeeld onmogelijk gemaakt hun opleiding af te maken, zij mogen geen familiebezoek ontvangen, en worden geïsoleerd in een eigen cel. Ook in een recentelijk door Save the Children gepubliceerd rapport wordt melding gemaakt van ernstige schendingen van de rechten van Palestijnse kinderen in Israëlische detentie. In dit rapport worden diverse vormen van fysieke en emotionele mishandeling gemeld. Zo meldden kinderen onder meer dat degenen die hen gearresteerd hadden hen lieten geloven dat hun familie hen in de steek had gelaten.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo heeft op 19 november als eerste Amerikaanse topfunctionaris een Israëlische nederzetting op de bezette Westelijke Jordaanoever bezocht. Pompeo bezocht Psagot, een wijnmakerij die is gebouwd op Palestijns land in de buurt van Ramallah. Ook bezocht Pompeo een Israëlische nederzetting in de bezette Golanhoogten.
De nederzettingen zijn onder meer door het Internationaal Gerechtshof in de ‘Advisory Opinion’ van 2004, door het Hof van Justitie van de Europese Unie en in Resolutie 2334 van de VN-Veiligheidsraad in strijd met het internationaal recht verklaard. Op 15 november herhaalde Josep Borrell, de Hoge Vertegenwoordiger, naar aanleiding van Israëlische plannen om een nederzetting uit te breiden nogmaals dat de EU op het standpunt staat dat de Israëlische nederzettingen in strijd zijn met het internationaal recht.
De beslissing van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken om de Boycot, Desinvestering en Sancties-beweging (BDS-beweging) als antisemitisch te bestempelen heeft tot veel kritiek geleid. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo maakte het besluit vorige week bekend tijdens zijn bezoek aan Israël en twee nederzettingen in bezet Palestijns en Syrisch gebied. In zijn verklaring noemde hij de BDS-beweging, door velen gezien als een vreedzaam Palestijns initiatief om te protesteren tegen de Israëlische bezetting, een ‘kanker’.
In een reactie op het Amerikaanse besluit verklaarde het Palestijnse Nationale Comité van de BDS-beweging (BNC) dat ‘BDS consequent en categorisch alle vormen van racisme, inclusief anti-Joods racisme, op principiële gronden verwerpt.’ Volgens de BNC heeft de ‘fanatieke alliantie’ Trump-Netanyahu getracht kritiek op ‘Israëls regime van bezetting, kolonisatie en apartheid tegen Palestijnen gelijk te stellen aan anti-Joods racisme […] om het verdedigen van Palestijnse rechten onder het internationaal recht te onderdrukken.’
Ook Amnesty International veroordeelde het Amerikaanse besluit. In een verklaring zei Bob Goodfellow, interim directeur van Amnesty USA, dat vreedzame protestmiddelen, zoals boycots, vallen onder de vrijheid van meningsuiting. Volgens Goodfellow is de bestempeling van de BDS-beweging als antisemitisch ‘simpelweg de meest recente aanval van een Amerikaanse regering die vastbesloten is om de universaliteit van de mensenrechten en de wereldwijde strijd tegen racisme en discriminatie, inclusief antisemitisme, te ondermijnen.’
Het bestempelen van de BDS-beweging als antisemitisch was niet het enige afscheidscadeau van Pompeo namens de regering Trump aan premier Netanyahu. De minister van Buitenlandse Zaken maakte ook bekend dat producten die in de Israëlische nederzettingen in het C-gebied geproduceerd worden voortaan met het etiket ‘Made in Israel’ in Amerika verkocht mogen worden. Goederen die op de Westelijke Jordaanoever worden geproduceerd in gebied dat onder controle staat van de Palestijnse Autoriteit krijgen het label ‘West Bank’, en goederen uit Gaza krijgen het etiket ‘Gaza’. Door dit onderscheid te maken probeert Pompeo de VN-terminologie van de ‘Bezette Palestijnse Gebieden’ te ondermijnen, die de nadruk legt op de ondeelbaarheid van de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. Zelfs Israël erkende de ‘Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook als een enkele territoriale eenheid’ in de Oslo-akkoorden.
Hanan Ashrawi, vooraanstaand lid van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO), noemde de stap ‘een schandalig en illegaal beleid dat neerkomt op de de facto erkenning van de annexatie van een groot deel van de Westelijke Jordaanoever door Israël.’ ‘Het is een poging om de diefstal van Palestijns land en de plundering van Palestijnse hulpbronnen te legitimeren, wat indruist tegen de fundamentele principes van het internationaal recht.’
De Palestijnse Autoriteit (PA) heeft op 17 november aangekondigd dat het de civiele en veiligheidssamenwerking met Israël weer zal hervatten. In mei had de PA de samenwerking stopgezet vanwege het Israëlische plan om delen van de Westelijke Jordaanoever formeel te annexeren. De annexatieplannen werden opgeschort, maar volgens de Israëlische premier Benjamin Netanyahu is er slechts sprake van een tijdelijke pauze. De Palestijnse minister van Burgerzaken Hussein al-Sheikh schreef op Twitter dat ‘de relatie met Israël zal terugkeren naar hoe het was,’ nadat president Mahmoud Abbas bevestiging had ontvangen dat Israël zich zal blijven inzetten voor overeenkomsten met de Palestijnen.
In een Zoom-videoconferentie zei de Palestijnse premier Mohammad Shtayyeh dat het besluit om de samenwerking met Israël te hervatten gedeeltelijk gebaseerd was op het aanpakken van de gezondheidscrisis. Volgens premier Shtayyeh is een gecoördineerde aanpak om het virus terug te dringen noodzakelijk vanwege de honderdduizenden Israëlische kolonisten op de Westelijke Jordaanoever en de tienduizenden Palestijnse arbeiders die dagelijks naar Israël reizen om te werken.
De hervatte samenwerking tussen de PA en Israël kon rekenen op kritiek van Hamas. Volgens Hamas is de samenwerking ‘een mes in de rug van de inspanningen gericht op het opbouwen van nationale partnerschappen en het ontwikkelen van een nationale strategie om de annexatieplannen het hoofd te bieden’. Een mogelijke verzoening tussen de verschillende Palestijnse facties en eventuele Palestijnse verkiezingen lijken nu minder waarschijnlijk.
