Het Israëlische leger maakt op de Westelijke Jordaanoever op grote schaal gebruik van een gezichtsherkenningsprogramma om de Palestijnse bevolking te monitoren. Met behulp van een groeiend netwerk van beveiligingscamera’s en smartphones is een database opgezet waarin informatie over nagenoeg alle Palestijnen op de Westoever is opgeslagen.
Dat blijkt uit een deze week gepubliceerde rapportage van The Washington Post. Die kwam tot stand in samenwerking met de Israëlische mensenrechtenorganisatie Breaking the Silence, en is gebaseerd op getuigenissen van zes voormalige Israëlische militairen. Daaruit blijkt dat het Israëlische leger ingrijpende maatregelen treft om de Palestijnse bevolking op de Westoever te controleren. Zelfs kinderen en ouderen worden met het surveillanceprogramma in de gaten gehouden.
Het surveillanceprogramma, dat in de afgelopen twee jaar werd opgetuigd, bestaat uit twee delen. Via een smartphone-app genaamd Blue Wolf kunnen Israëlische militairen foto’s van Palestijnen maken en uploaden. Deze foto’s worden vervolgens gekoppeld aan een database met afbeeldingen die zo omvangrijk is dat een van de militairen hem beschreef als een geheim ‘Facebook voor Palestijnen’. Nadat de foto’s zijn gecontroleerd laat de app de soldate via een kleurcode weten of de gefotografeerde Palestijn door het leger in de gaten wordt gehouden, moet worden gearresteerd, of met rust kan worden gelaten.
Om de database van Blue Wolf op te bouwen startte het Israëlische leger vorig jaar een competitie waarbij militairen werden aangemoedigd zo veel mogelijk foto’s van Palestijnen te maken. Militaire eenheden die de meeste foto’s maakten werden beloond met prijzen, waaronder vrije avonden. Ook kinderen en ouderen werden op deze manier door het Israëlische leger vastgelegd. Het totale aantal gefotografeerde Palestijnen is onduidelijk, maar loopt op zijn minst in de duizenden.
Eén van de militairen zei in zijn verklaring dat de database van Blue Wolf een uitgeklede versie is van een andere, nog omvangrijkere database. Deze zogenoemde Wolf Pack-database bevat profielen van vrijwel elke Palestijn op de Westelijke Jordaanoever, inclusief hun foto, familiegeschiedenis, opleiding en veiligheidsclassificatie.
Uit de getuigenissen van de ex-militairen blijkt dat het Israëlische leger met name in Hebron (Al-Khalil) tot het uiterste gaat om de Palestijnse bevolking te monitoren. Het maakt bij militaire controleposten naast de Blue Wolf-technologie gebruik van camera’s om Palestijnen te identificeren, nog voordat zij hun identiteitskaarten hebben getoond. Een breder netwerk van beveiligingscamera’s, genaamd ‘Hebron Smart City’, stelt het leger bovendien in staat om de Palestijnse bevolking van de stad in realtime te volgen. Volgens één van de ex-militairen is het leger met dit netwerk zelfs in staat om in Palestijnse huizen te kijken.
Uit het artikel van The Washington blijkt welke ingrijpende gevolgen het surveillanceprogramma heeft voor de Palestijnse bevolking van Hebron. Issa Amro, een Palestijnse activist die onder andere betrokken is bij de organisatie Friends of Hebron, wijst de verslaggever van The Post op verschillende lege huizen in zijn blok. Volgens Amro zijn de Palestijnse families die daar ooit woonden vertrokken vanwege de Israëlische beperkingen en het continue toezicht.
Het doel is duidelijk. ‘Ze willen ons het leven zo moeilijk maken dat we op eigen initiatief vertrekken, zodat er meer [Israëlische] kolonisten kunnen intrekken,’ aldus Amro. ‘De camera’s hebben maar één oog – om Palestijnen te zien. Vanaf het moment dat je je huis verlaat tot het moment dat je thuiskomt is er een camera op je gericht.’
Israëlische kolonisten spelen ook zelf een rol in het surveilleren van de Palestijnse bevolking op de Westoever. Dat doen ze met behulp van een eigen smartphone-app, genaamd White Wolf, die speciaal voor dat doeleinde werd ontwikkeld. Hoewel kolonisten zelf geen Palestijnen mogen aanhouden, kunnen zij White Wolf gebruiken om de identiteitskaart van Palestijnen te scannen als die een Israëlische kolonie willen betreden. Het Israëlische leger erkende in 2019 het bestaan van het White Wolf-programma.
Uit de getuigenissen van de militairen blijkt dat het Israëlische leger het programma presenteert als een maatregel tegen terrorisme. Het programma laat volgens hen echter vooral zien hoe geavanceerde surveillancetechnologieën, die in westerse democratieën onderwerp zijn van fel debat, achter de schermen worden ingezet op plaatsen waar mensen minder rechten en vrijheden hebben. Eén van de ex-militairen noemde het surveillanceprogramma in Hebron een ‘totale schending van de privacy van een heel volk’.
Roni Pelli, een advocaat van de Vereniging voor Burgerrechten in Israël, deelt die beoordeling. ‘Terwijl ontwikkelde landen over de hele wereld beperkingen opleggen aan fotografie, gezichtsherkenning en bewaking, vormt de beschreven situatie [in Hebron] een ernstige schending van basisrechten, waaronder het recht op privacy, aangezien militairen worden gestimuleerd om zoveel mogelijk foto’s van Palestijnse mannen, vrouwen en kinderen te maken.’ Volgens Pelli moet het leger het programma dan ook onmiddellijk beëindigen.
Binnen Israël zelf stuitte een voorstel van de politie om gezichtsherkenningscamera’s in openbare ruimtes te introduceren afgelopen zomer op aanzienlijke weerstand. Zo kantte de privacywaakhond zich publiekelijk tegen het voorstel. De kritiek laat duidelijk zien dat Israël een dubbele standaard hanteert als het gaat om privacy en veiligheid in Israël en in de bezette Palestijnse gebieden. Eén van de ex-militairen wees daarop: ‘Laat ik het zo zeggen, Ik zou me niet op mijn gemak voelen als ze het zouden gebruiken in het winkelcentrum in [mijn woonplaats].’
Op de Westelijke Jordaanoever is de surveillancetechnologie slechts ‘één van de instrumenten van onderdrukking en onderwerping van het Palestijnse volk’, zegt Avner Gvaryahu, directeur van Breaking the Silence. ‘Terwijl surveillance en privacy voorop staan in het wereldwijde publieke debat, zien we hier de schandelijke positie van de Israëlische regering en het leger: als het om Palestijnen gaat, zijn de fundamentele mensenrechten simpelweg niet relevant.’
