Nu is bevestigd dat de start van de Italiaanse wielerronde, de Giro d’Italia, in 2018 in Israël plaatsvindt, tekent zich een politieke thriller af. De organisatie heeft de eerste botsing met de Israëli’s al te pakken.
‘Sport en politiek hebben niets met elkaar te maken.’ Op dat klassieke standpunt baseren de organisatoren van de Italiaanse wielerronde, de Giro d’Italia, hun besluit om de ronde in mei 2018 in Israël van start te laten gaan. In het Algemeen Dagblad veegde voormalig beroepsrenner Thijs Zonneveld de vloer aan met dat argument, en inmiddels hebben de Italianen de realiteit aan den lijve ondervonden. De Giro d’Italia 2018 belooft een politieke thriller van formaat te worden.
Afgelopen woensdag vond in Milaan de officiële presentatie plaats van het programma van de Giro d’Italia 2018. Eerder werd al bekend dat de eerste drie etappes van de koers in Israël zullen plaatsvinden; dat is nu officieel bevestigd.
Het Italiaanse besluit om Israël aan te doen stuit op grote verontwaardiging. De vraag wordt gesteld waarom een Europees sportevenement in zee gaat met een regime dat in eigen land een substantieel deel van zijn bevolking discrimineert en in buurland Palestina optreedt als bezetter en kolonisator. Daags voor de presentatie, die cynisch genoeg werd gehouden op de Internationale Dag van Solidariteit met het Palestijnse Volk, riepen ruim 120 organisaties de Giro d’Italia daarom op om Israël te mijden.
Israël bepleit daarentegen dat de komst van sportevenementen als de Giro juist aantoont dat het een ‘normaal’ land is, waar van discriminatie en bezetting geen sprake is. Om de organisatoren van de wielerronde tot medewerking aan dat steven te bewegen werd naar verluidt tien miljoen euro betaald, terwijl wielercoryfee Chris Froome voor zijn komst twee miljoen kreeg toegestopt.
De 120 organisaties, waaronder The Rights Forum, stellen dat een land dat zich schuldig maakt aan mensenrechtenschendingen niets te zoeken heeft op een internationaal sportevenement, laat staan dat het evenement iets te zoeken heeft in zo’n land. Samenwerking met het Israëlische regime komt neer op het witwassen van zijn misdaden, en draagt bij aan de straffeloosheid waarmee Israël de rechten van de Palestijnse bevolking schendt – aldus de organisaties.
Bovendien, waarschuwen zij, raakt de Giro zélf betrokken bij rechtenschendingen. Als voorbeeld noemen zij de samenwerking met het Israëlische bedrijf Comtec Group, dat activiteiten ontplooit in Israëls illegale kolonies (‘nederzettingen’) in bezet gebied en daarom als ‘fout’ bedrijf te boek staat. Internationale conventies schrijven voor dat met dergelijke bedrijven niet wordt samengewerkt.
Als ander voorbeeld geldt de samenwerking met de Israëlische nationale wielerploeg – in de race voor een startbewijs voor de Giro –, die geregeld wedstrijden organiseert door bezet Palestijns gebied. Daags voor de start van de Giro staat een race gepland door Oost-Jeruzalem, met de finish in de illegale kolonie Pisgat Ze’ev. Samenwerking met dergelijke organisaties is volgens dezelfde conventies taboe.
De directeur van de Giro, Mauro Vegni, bestrijdt de kritiek met de klassieke opmerking dat slechts een mooie sportwedstrijd wordt nagestreefd, en dat de Giro zich distantieert van ‘iedere politieke discussie’. Hoe utopisch die uitspraak is bleek de ochtend na de presentatie, toen twee Israëlische ministers hun woede uitten over het feit dat de Giro-organisatie ‘West-Jeruzalem’ als startplaats in het programma had vermeld. Volgens de Israëli’s bestaat er geen West-Jeruzalem, noch een Oost-Jeruzalem, maar is slechts sprake van een ‘ongedeelde Israëlische hoofdstad’.
Bij hun omschrijving hadden de organisatoren van de Giro zich laten adviseren door de Italiaanse regering, die – evenals de rest van de internationale gemeenschap – de Israëlische bezetting en annexatie van Oost-Jeruzalem niet erkent. Dat kwam hen op het Israëlische dreigement te staan dat Israël zijn steun voor de wielerronde wegens ‘contractbreuk’ zou intrekken. Slechts uren later had de Giro-organisatie de omschrijving aangepast in ‘Jeruzalem’. Al na één dag was Vegni in de politieke discussie beland die hij zegt te willen vermijden – en bewees hij het gelijk van zijn critici: de Giro komt de Israëlische bezetting witwassen.
Dat gaat Vegni nog veel vaker overkomen, bijvoorbeeld rond de derde etappe, die de Naqab-woestijn (Negev) zal doorkruisen. Dat gebied is het toneel van een genadeloze etnische zuivering, waarbij de lokale Palestijnse bedoeïenenbevolking uit haar leefgebied wordt verdreven ten gunste van Israëlische (‘joodse’) kolonies. Recent kwam aan het licht dat Palestijnse bedoeïenen het Israëlische staatsburgerschap wordt ontnomen. De kans dat rond de etappe door de Naqab grote ophef zal ontstaan is honderd procent. Ook Nederlandse ploegen en sponsors die zouden besluiten hier hun medewerking aan te verlenen kunnen de borst natmaken.
De etappe door de Naqab is een voorbeeld van de turbulentie waarin Vegni met zijn wielerronde terecht zal komen. In mei, de maand waarin de Giro van start gaat, viert Israël zijn zeventigjarig bestaan. De onderdrukte Palestijnse bevolking gedenkt op datzelfde moment de kolonisering van haar historische land, die begon met de gewelddadige verdrijving van zo’n 750 duizend Palestijnen in 1948, en die tot de dag van vandaag voortduurt.
Voor tien miljoen euro heeft Vegni zich in dit krachtenveld begeven. Nu al heeft zijn ronde serieuze reputatieschade opgelopen. De komende vijf maanden zal die verder toenemen, en zich uitbreiden tot de wielrenners en ploegen die besluiten in Israël van start te gaan. De Giro d’Italia 2018 belooft een turbulente ronde te worden. De mantra dat sport en politiek niets met elkaar te maken hebben kan voorgoed bij het vuilnis.
Zonder rechtvaardigheid is er in het vredesproces geen vooruitgang mogelijk.
Tineke Lodders Politica
