Reacties op annexatieplannen / Eerste COVID-19 sterfgeval in Gaza / Bloks geloof in een “democratische rechtsstaat” / Rechtszaak Netanyahu van start / Petitie tegen lidmaatschap Canada VN-Veiligheidsraad
Nickolay Mladenov
Afgelopen week is er van veel kanten weerstand gekomen tegen Israëls plannen om delen van de Westelijke Jordaanoever te annexeren. Woensdag riep VN-gezant Nickolay Mladenov tijdens een vergadering van de VN Veiligheidsraad Israël op om af te zien van de annexatieplannen. Het opzeggen van de samenwerking met Israël en de Verenigde Staten door de Palestijnse president Mahmoud Abbas noemde hij een ‘wanhopige noodkreet’. Ook wees Mladenov in zijn toespraak op de toename in kolonistengeweld en riep hij alle partijen op om de dialoog te herstarten om het vooruitzicht op de tweestatenoplossing te behouden.
Het Kwartet
Diezelfde dag deed PA-president Mahmoud Abbas een oproep aan Antonio Guterres, de secretaris-generaal van de VN, Josep Borell, hoofd van het buitenlands beleid van de EU, en de Russische president Vladimir Poetin. Abbas pleitte voor hervatting van vredesonderhandelingen middels een internationale conferentie, onder leiding van het Midden-Oosten Kwartet en de VN-Veiligheidsraad. Uit een overleg van het Kwartet, dat bestaat uit de VN, de EU, Rusland en de VS, dat afgelopen vrijdag plaatsvond, lijken geen concrete stappen te zijn gekomen. Rusland heeft Israël meerdere malen gewaarschuwd voor een uitbraak van geweld, mocht Israël unilateraal besluiten over te gaan tot annexatie. Om dat te voorkomen hebben Russische functionarissen voorgesteld een internationale vredesconferentie te organiseren waaraan het Kwartet, verschillende Arabische landen en de Palestijnen deel zullen nemen. Of Israël een uitnodiging heeft gekregen is onduidelijk.
Kritiek vanuit Rome
Ook een groep van zeventig Italiaanse parlementariërs heeft zich tegen Israëls annexatieplannen uitgesproken. Op 24 mei stuurden zij een brief aan de Italiaanse premier Giuseppe Conte, waarin zij hem vroegen de plannen van de Israëlische regering af te keuren en op nationaal en Europees niveau passende maatregelen te nemen. Vier dagen eerder, op 20 mei, bracht het Vaticaan een vergelijkbare boodschap naar buiten. Na een ontmoeting tussen Aartsbisschop Paul Gallagher, verantwoordelijk voor het buitenlands beleid van het Vaticaan, en de Palestijnse onderhandelaar Saeb Erekat, benadrukte het Vaticaan het belang van het internationaal recht voor een duurzame vrede tussen alle volken die in Israël en Palestina leven.
Jordanië en Saudi Arabië
Nadat de Jordaanse koning op 15 mei waarschuwde voor een groot conflict met Israël is nu ook de premier van Jordanië ingegaan op mogelijke consequenties. ‘We zullen geen eenzijdige Israëlische stappen accepteren om Palestijns gebied te annexeren en we zouden gedwongen worden alle aspecten van onze betrekkingen met Israël te herzien,’ zei premier Omar al-Razzaz op 21 mei. Diezelfde dag bevestigde het Ministerie van Buitenlandse zaken van Saudi Arabië de steun van het koninkrijk voor de Palestijnen, een onafhankelijke Palestijnse staat met Oost-Jeruzalem als hoofdstad.
Verdere kritiek
Afgelopen week hebben daarnaast een groep Amerikaanse Democratische senatoren, de Minister van Buitenlandse Zaken van Luxemburg en de Anglicaanse Kerk van Canada zich uitgesproken tegen Israëls annexatieplannen. In Nederland hebben Robert Serry in het NRC en Hamada Jaber, Ofer Neiman, Angélique Eijpe en Jaap Hamburger in een artikel voor het Nederlands Dagblad stelling genomen tegen de annexatieplannen.
Een 77-jarige vrouw is zaterdag in de Gazastrook overleden aan de gevolgen van COVID-19. De vrouw was op dinsdag vanuit Egypte Gaza binnengekomen, en was daar onmiddellijk in isolatie geplaatst. Het totale aantal infecties in Gaza staat nu op 55, nadat op donderdag 35 nieuwe gevallen werden bevestigd. Alle patiënten waren vanuit Egypte via de grensovergang bij Rafah Gaza binnengekomen, en verblijven daar in quarantainefaciliteiten.
Het was op afgelopen vrijdag, 22 mei, 2 jaar geleden dat Minister Blok in een commissievergadering in de Tweede Kamer de volgende wijze woorden sprak:
‘Met zo veel slachtoffers ligt er natuurlijk een extra bewijslast op Israël om aan te tonen dat het gebruik van geweld nodig is. Het kan nodig zijn dat een democratische rechtsstaat geweld gebruikt, maar dan ligt er een extra bewijslast op je.’
Volgens Minister Blok zou het onderzoek van de ‘democratische rechtsstaat’ Israël ‘onafhankelijk, onpartijdig, prompt en gedegen’ moeten zijn. Op een vraag wat hij verstond onder ‘prompt’ antwoordde Blok: ‘Als het gaat om tijdigheid, lijkt het me redelijk dat we in de zomer een onderzoek beschikbaar hebben.’ Daaraan voegde hij toe:
‘Natuurlijk moet je dat zorgvuldig doen. Het is een zeer ernstige zaak. Maar tijd speelt natuurlijk ook een rol. Als er een vervolging moet zijn in de vorm van berechting, helpt het ook niet wanneer zo’n onderzoek pas heel laat beschikbaar is.’
We zijn nu twee jaar verder. Israël heeft het rapport nog steeds niet uitgevoerd. Behalve een soldaat die één maand taakstraf kreeg omdat hij zijn bevelen niet had uitgevoerd (en dus niet omdat hij een vijftienjarig Palestijns kind had doodgeschoten) is niemand veroordeeld. En Minister Blok? Minister Blok doet niets.
Zondag is voor het gerechtshof van het district Jeruzalem de rechtszaak begonnen tegen premier Benjamin Netanyahu. Na jarenlang onderzoek werd hij afgelopen november aangeklaagd in drie zaken. De (formele) openingszitting van de zaak, die vermoedelijk jaren gaat duren, duurde een klein uur. Netanyahu had verzocht niet aanwezig te hoeven zijn, maar dat verzoek was afgewezen.
Het is voor het eerst dat een zittende Israëlische premier strafrechtelijk wordt vervolgd in de ‘enige democratie in het Midden-Oosten’. Ministers en parlementariërs zijn in Israël in zo’n geval wettelijk verplicht terug te treden, maar een premier niet. Netanyahu heeft zelfs getracht wetgeving aan te nemen die een premier vrijstelt van vervolging.
In een toespraak voor de aanvang van de zitting in de gang van het gerechtshof zette Netanyahu de aanval in. Bijgestaan door vijf Likud-ministers en een aantal Likud-parlementariërs beschuldigde hij de openbaar aanklager, het ministerie van Justitie, de media, de politie en het Hooggerechtshof van een heksenjacht en een ‘links’ politiek complot, bedoeld om hem ten val te brengen, en daarmee heel rechts Israël, dat niet via de stembus kon worden verslagen. De rechters en andere betrokkenen kregen inmiddels persoonlijke beveiliging.
In juni stemt de Algemene Vergadering van de VN over welke landen er naast de vijf permanente leden voor een periode van twee jaar onderdeel mogen worden van de VN-Veiligheidsraad. Het Canadian Foreign Policy Institute (CFPI), gesteund door een grote groep NGOs, activisten en academici, heeft een petitie gestart om Canada ervan te weerhouden verkozen te worden. In de toelichting op de petitie schrijft CFPI dat Canada,’ ondanks de vredelievende reputatie die het heeft, geen constructieve speler op het internationale toneel is. Een van de argumenten die de organisatie daarvoor aandraagt is Canada’s dramatische Israël-Palestina beleid.
‘In het Midden-Oosten heeft Canada zich bij vrijwel alle belangrijke kwesties achter Israël geschaard. Sinds de regering-Trudeau aan de macht is heeft het tegen meer dan vijftig VN-resoluties gestemd die de Palestijnse rechten steunen.’ ‘De Canadese regering heeft geweigerd zich te houden aan resolutie 2334 van de VN-Veiligheidsraad van 2016, waarin de lidstaten worden opgeroepen ” onderscheid te maken tussen het grondgebied van de staat Israël en de in 1967 bezette gebieden”. Ottawa handelt desondanks met de illegale Israëlische nederzettingen en verleent het nederzettingenproject economische assistentie.
De petitie is hier te ondertekenen.
