Nu de VS en Israël op het punt staan de tweestatenoplossing de definitieve doodsteek toe te brengen, dient de EU zich hard te maken voor een soevereine Palestijnse staat, schrijven de oud-politici. Anders kunnen we vrede vergeten.
De open brief van de 37 oud-politici, onder wie de Nederlanders Jozias van Aartsen (voormalig minister van Buitenlandse Zaken) en Robert Serry (voormalig VN-coördinator voor het Vredesproces in het Midden-Oosten), werd vandaag gepubliceerd in onder meer The Guardian en NRC. Ook media als de NOS en Joop.nl besteedden er aandacht aan. De brief is gericht aan de huidige EU-politici en EU-buitenlandvertegenwoordiger Federica Mogherini.
De brief is een ultiem pleidooi voor behoud en realisering van de tweestatenoplossing. Die oplossing is gebaseerd op het internationaal recht en vormt de enige mogelijkheid op een levensvatbare en duurzame vrede, aldus de schrijvers. De oplossing dient te voldoen aan de bekende parameters:
[…] grenzen op basis van de situatie voor 1967, met een onderling overeengekomen, minimale en gelijkwaardige landruil, met Jeruzalem als hoofdstad van beide staten, met veiligheidsregelingen die rekening houden met legitieme zorgen en die de soevereiniteit van beide partijen respecteren, en waarin een eerlijke oplossing wordt overeengekomen voor het vraagstuk van de Palestijnse vluchtelingen.
De schrijvers constateren dat dit uitgangspunt op de achtergrond is geraakt en ‘Israël en de bezette Palestijnse gebieden afglijden naar een realiteit van één staat met ongelijke rechten’. Zij betreuren dat de regering-Trump daaraan bijdraagt door zich te distantiëren van de internationale rechtsnormen, en door eenzijdige maatregelen te nemen die ‘de veiligheid en stabiliteit op het spel zetten van verschillende landen die bij Europa om de hoek liggen’. Zij refereren aan Trumps erkennening van Jeruzalem als hoofdstad van Israël, zijn opschorting van de financiering van het VN-agentschap voor Palestijnse vluchtelingen (UNRWA) en andere programma’s ten behoeve van de Palestijnen, en Trumps ‘verontrustende onverschilligheid voor de uitbreiding van de Israëlische nederzettingen’.
Nu lijkt de regering-Trump op het punt te staan een vredesplan te presenteren ‘waarin de Palestijnse staat wordt gereduceerd tot een entiteit zonder soevereiniteit, territoriale eenheid en economische levensvatbaarheid’. Dat plan zou ‘een duurzame vrede voorgoed onmogelijk maken’, schrijven de 37. Europa dient in hun ogen ieder plan dat afwijkt van de tweestatenformule af te wijzen.
Volgens de schrijvers moet de EU in actie komen. Voordat de Amerikanen hun plan presenteren dient Europa ‘eens te meer formeel de internationaal overeengekomen lijnen voor een tweestatenoplossing te bevestigen’. Daarnaast dienen de afzonderlijke Europese regeringen ‘zich harder in te zetten om de levensvatbaarheid van een toekomstige tweestatenoplossing te beschermen’. Concreet betekent dit dat de EU en de lidstaten uitvoering moeten geven aan resoluties van de VN-Veiligheidsraad, zoals de eind 2016 aangenomen resolutie 2334:
Het is van het grootste belang dat de EU en alle lidstaten zich actief inzetten voor de uitvoering van de relevante resoluties van de Veiligheidsraad van de VN en hierbij consequent onderscheid maken – conform Resolutie 2334 van de Veiligheidsraad – tussen Israël binnen zijn erkende en wettige grenzen en de onwettige nederzettingen in de bezette gebieden.
Laat de EU na om stappen te zetten om de tweestatenoplossing te redden en de internationale rechtsorde te beschermen, dan zal dat volgens de schrijvers ‘verstrekkende negatieve gevolgen hebben’, voor Israëli’s, Palestijnen en de EU zelf.
