Een Palestijnse familie van acht personen is het huis in Oost-Jeruzalem uitgezet waarin zij sinds 1964 woonde. Meer dan 180 andere Palestijnse families hangt hetzelfde lot boven het hoofd. De uitzettingen zijn onderdeel van de illegale Israëlische ‘judaïsering’ van het bezette stadsdeel. Nieuwe bouwprojecten en het afstoten van Palestijnse wijken moeten Oost-Jeruzalem tot een joodse stad maken.
Met groot machtsvertoon zette de Israëlische politie afgelopen dinsdag een Palestijnse familie van acht personen uit het huis in Oost-Jeruzalem waarin zij 53 jaar woonde. De familie Shamasnah werd met geweld op straat gezet nadat speciale eenheden de buurt hadden afgezet. Direct daarna trokken joodse kolonisten in de woning.
De familie, van wie grootvader Ayyub (84) en zijn vrouw (75) in slechte gezondheid verkeren, bestaat uit (nazaten van) vluchtelingen die in 1948, rond de stichting van de staat Israël, door Israëlische troepen uit hun woning werden verdreven. In 1964 werden zij ondergebracht in de wijk Shaykh Jarrah in Oost-Jeruzalem, dat sinds 1948 in Jordaanse handen was. Een klein deel van de huizen en grond in Oost-Jeruzalem was vóór 1948 in bezit van joden die dat jaar door Jordaanse troepen het stadsdeel werden uitgezet. In hun huizen brachten de VN en Jordanië Palestijnse vluchtelingen onder. Zo ook in 1964 de familie Shamasnah.
Nadat Israël in 1967 Oost-Jeruzalem bezette, kwamen de joodse bezittingen onder beheer van de Israëlische autoriteiten, die huur ontvingen van de Palestijnen die de grond en huizen bewoonden. De Israëlische wet voorziet echter in de mogelijkheid dat de joodse eigenaren of hun erfgenamen hun bezittingen in bezet gebied opeisen. De wet is een schoolvoorbeeld van de ongelijke rechten die op tal van levensterreinen gelden voor joden en Palestijnen: de laatsten hebben niet de mogelijkheid de bezittingen die zij in 1948 en 1967 verloren te claimen. Alleen al tussen eind 1947 en begin 1949 moesten driekwart miljoen Palestijnen – een ruime meerderheid van de bevolking – huis en haard verlaten (de Nakba of Catastrofe). Haaretz-journalist Gideon Levy omschrijft de wet als een typische ‘Apartheidswet’ (€).
De afgelopen decennia hebben organisaties van extremistische joden de oorspronkelijke joodse eigenaren opgespoord om namens hen de bezittingen in Oost-Jeruzalem te claimen. Het zijn organisaties van religieuze fanatici die uit zijn op de ‘judaïsering’ van Oost-Jeruzalem. Zij vormen een belangrijke motor achter de voortdurende uitbreiding van de illegale ‘nederzettingen’ in het oostelijke stadsdeel. Krachtens internationaal recht is het strikt verboden bezet gebied te koloniseren, maar dat verbod lapt Israël zowel in Oost-Jeruzalem als op de Westelijke Jordaanoever consequent aan de laars.
De familie Shamasnah kreeg te maken met het Israel Land Fund. Jarenlange juridische procedures, tot aan het Israëlische Hooggerechtshof toe, mochten de familie niet baten. Eind juli viel de officiële ‘uitzet-order’ in de bus en afgelopen dinsdag werden de Shamasnahs hardhandig op straat gezet. Twee familieleden werden gearresteerd wegens het hinderen van de zwaarbewapende, ultra-orthodoxe joodse kolonisten die direct de sloten van het pand vervingen.
Zes andere Palestijnse families in de wijk, bestaande uit dertig personen, ontvingen afgelopen zondag uitzet-orders. Zij zullen binnenkort op straat worden gezet. Shaykh Jarrah is een van de speerpunten in het judaïserings-project in Oost-Jeruzalem. Er wonen relatief veel Palestijnen die in 1948 zijn verdreven uit West-Jeruzalem, Haïfa, Jaffa of andere plaatsen. Hen hangt hetzelfde lot als de Shamasnahs boven het hoofd. Nog eens tien families zijn verwikkeld in juridische procedures, schrijft Haaretz (€). Volgens de EU worden meer dan 180 Palestijnse families in Shaykh Jarrah en andere wijken met uitzetting bedreigd.
De juridische procedures gaan hand in hand met het werk van de planningscommissie van het district Jeruzalem. In juli boog die zich over nieuwbouwplannen voor kolonisten in Oost-Jeruzalem, meldde Peace Now, de Israëlische organisatie die de uitbreiding van de illegale Israëlische kolonies op de voet volgt. De plannen voorzien in 1800 nieuwbouwwoningen, en in een groot project in Shaykh Jarrah, bestaande uit dertien woningen, een kantoorgebouw en een yeshiva (religieuze school) van negen verdiepingen met bijbehorende campus. Vanwege de politieke gevoeligheid – in 2009 leidde een eerste golf van uitzettingen in Shaykh Jarrah tot hevig Palestijns en internationaal protest – dwong de linkse Meretz-partij een debat in de gemeenteraad over het yeshiva-project af. Eergisteren stemde de Raad met grote meerderheid in met het project, aldus opnieuw Haaretz (€).
Protesten waren er ook ditmaal. Van Palestijnse buurtbewoners en politici, van Europese zijde, van VN-kant en van Peace Now en andere mensenrechtenorganisaties. De Israëlische autoriteiten trokken zich er traditiegetrouw niets van aan, in de wetenschap dat de Palestijnen machteloos zijn en de internationale gemeenschap na wat ritueel geblaf haar mand weer opzoekt. Netanyahu en de zijnen gaan hun gang zolang de Amerikaanse president Trump hen geen halt toeroept.
En dat zit er niet in. Trumps ambassadeur in Tel Aviv (en goede vriend) David Friedman bevestigde afgelopen week tegenover The Jerusalem Post dat Trump geen probleem heeft met de illegale Israëlische kolonisering van Palestijns gebied. Friedman maakte in het interview duidelijk dat de Palestijnen geen enkele reden hebben om te vermoeden dat hun belangen bij Trump in goede handen zijn. Friedman zelf is een warm supporter van Israëls koloniseringspolitiek en zette zich persoonlijk in voor de ontwikkeling van de illegale kolonie Beit El. Om zijn minachting voor de Palestijnen en hun rechten te onderstrepen typeerde hij in het interview de vijftig jaar durende bezetting als een ‘vermeende bezetting’. De Palestijnen moeten het ergste vrezen.
Onder Trumps paraplu heeft Israël de judaïsering van Oost-Jeruzalem fors opgevoerd. In de woorden van Peace Now:
The government has opened all the floodgates when it comes to settlement developments within Palestinian neighborhoods.
Een van die Palestijnse wijken, Jabal al-Mukabbar, staat komende zondag op de agenda van de planningscommissie van Jeruzalem. De commissie besluit dan over de bouw van 176 woningen in de illegale ‘nederzetting’ Nof Zion in het hart van de wijk. De vergadering was van de publiek beschikbare agenda gehouden en nieuws erover kwam pas eergisteren naar buiten. Nof Zion telt op dit moment 91 woningen en zou met de nieuwbouw in oppervlakte verdrievoudigen. In een volgende fase moet de nederzetting doorgroeien naar 480 woningen. Jabal al-Mukabbar heeft zo’n 14 duizend Palestijnse inwoners.
In juli werd bekend dat de voorbereidingen voor een groot project van het ministerie van Huisvesting in een ander deel van Oost-Jeruzalem bijna waren afgerond. Met elfhonderd nieuwe woningen (€) zal de grote Israëlische nederzetting Neveh Yaakov (25-30 duizend inwoners) in Oost-Jeruzalem worden verbonden met de op de Westelijke Jordaanoever gelegen nederzetting Adam. Het project is een stap in het proces waarmee Israël Oost-Jeruzalem met een barrière van nederzettingen afscheidt van de Westoever.
Eind juli werd ook bekend dat premier Netanyahu zijn steun geeft aan een wetsvoorstel (€) dat wordt ontwikkeld door parlementariër Yoav Kish van zijn eigen Likud-partij. In het voorstel wordt een aantal nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever bij de gemeente Jeruzalem gevoegd, terwijl een aantal verpauperde Palestijnse stadswijken juist wordt afgestoten. Hiermee zal de zogenoemde ‘demografische balans’ in Oost-Jeruzalem een stevige joodse meerderheid gaan vertonen. Momenteel telt Oost-Jeruzalem zo’n 320 duizend Palestijnse inwoners en 200 duizend Israëlische kolonisten.
De nederzettingen die in het voorstel bij Jeruzalem worden gevoegd zijn Givat Ze’ev (ca. 17 duizend inwoners), Ma’ale Adumim (ca. 40 duizend), Beitar Illit (ca. 50 duizend), Efrat (ca. 8,5 duizend) en de circa twintig overige, kleinere nederzettingen van het ‘nederzettingenblok’ Gush Etzion (‘Etzion-blok’). Gush Etzion telt momenteel zo’n 80 duizend inwoners, een aantal dat, als het aan de Israëlische regering ligt, in 2026 zal zijn gestegen tot een half miljoen.
De voorgenomen afstoting van Palestijnse wijken, waarop The Rights Forum eerder de aandacht vestigde, betreft het vluchtelingenkamp Shu’fat, Kafr ‘Aqab en Anata. De wijken tellen gezamenlijk zo’n 140 duizend Palestijnse inwoners en behoren tot de gemeente Jeruzalem, maar werden daar door de ‘Afscheidingsmuur’ al eerder fysiek van gescheiden. Al jaren wordt gevreesd dat de bouw van de Muur een aankondiging was van verdergaande maatregelen.
Het probleem is allang niet meer de bezetting. Het probleem is het gedogen ervan.
Ramsey Nasr Schrijver / dichter / acteur
