Utrecht zal Israëlisch geweld in Gaza voortaan duiden als ‘genocide’

Utrecht is de eerste Nederlandse gemeente die officieel de term ‘genocide’ gaat gebruiken. Een motie daartoe werd met ruime meerderheid aangenomen. The Rights Forum roept andere gemeenten op dit voorbeeld te volgen.

‘Laat Gaza Leven’ was het thema van tal van protestbijenkomsten in Utrecht, zoals deze op het Domplein. © The Rights Forum

De door BIJ1 ingediende motie kreeg in de Utrechtse gemeenteraad steun van GroenLinks, Partij van de Arbeid, D66, DENK, Volt, Partij voor de Dieren, EenUtrecht, Groep Zwanenberg en Student & Starter – én van de helft van de ChristenUnie-fractie, schrijft RTV Utrecht.

Bewustwording

De motie beoogt dat de gemeente in haar externe communicatie met betrekking tot het Israëlische geweld in Gaza voortaan spreekt van ‘genocide’. Dat had al eerder moeten gebeuren, vinden de partijen. RTV Utrecht:

Volgens de partijen is het van ‘groot belang’ om als politiek de juiste woorden te gebruiken. Dat is van grote invloed op ‘bewustwording, solidariteit en beleidsvorming’ bij zulke ernstige mensenrechtenschendingen.

In het artikel komen raadsleden van BIJ1, GroenLinks en Student & Starter aan het woord. Zij erkennen dat de term ‘genocide’ niet lichtzinnig gebruikt mag worden, maar dat daar gezien de realiteit niet aan te ontkomen valt. Juist door die niet te benoemen kan genocide zich onder ieders ogen afspelen zonder dat wordt ingegrepen.

Juist door genocide niet te benoemen, kan die zich onder ieders ogen afspelen.

Desondanks wordt daar door onder meer de partij Stadsbelang Utrecht voor gepleit. Dit met het argument dat de gemeente zich hier niet mee moet bemoeien. Dat houdt echter geen rekening met het feit dat de Israëlische genocide in Gaza veel losmaakt in de stad, en dat veel Utrechters zich verbonden voelen met de Palestijnen. Zij verwachten van hun vertegenwoordigers dat die ten minste ‘de juiste woorden gebruiken’.

Utrecht in actie voor Palestina

Spandoek bij het kampement van Utrechtse studenten op het terrein van de universiteitsbibliotheek aan de Voorstraat. [c] The Rights Forum

In Utrecht wordt veel geprotesteerd tégen de Israëlische genocide en vóór de rechten van het Palestijnse volk. Zo hielden studenten de afgelopen dagen de binnenplaats van de Universiteitsbibliotheek aan de Voorstraat bezet uit protest tegen de banden van de Universiteit Utrecht met Israëlische universiteiten.

Komende dagen vinden in Utrecht drie grote evenementen plaats:

  • Nakba Manifestatie op donderdag 15 mei op het Domplein. Aanvang 18.00 uur.
  • Solidariteitsbijeenkomst ‘Sta op voor Palestina’ op zaterdag 17 mei met een protesttocht en sprekers. Adres: Stadsklooster, Kanaalstraat 198 (14.00 uur). Voorafgaand daaraan wordt vanaf 11.30 uur een workshop tatreez (het traditionele Palestijnse handwerk) gegeven aan de Kanaalstraat 194.
  • Utrecht Marathon op zondag 18 mei. Het is een gelegenheid om sporters te steunen die zich inzetten voor de Palestijnen. Daaronder zijn zowel georganiseerde initiatieven (zoals dat van Utrecht Medics for Gaza) als particuliere initiatieven zoals dat van Nineveh Koushaba. Kom hen aanmoedigen of steun hen met een donatie.
Lees verder Lees minder

Voorkomen van genocide

De twee raadsleden van de ChristenUnie stemden verschillend. Rick van der Graaf, het raadslid dat de motie steunde, slaat tegenover RTV Utrecht de spijker op de kop:

Juist omdat voorkomen beter is dan bestraffen, vind ik het noodzakelijk dat wij ons politiek en moreel uitspreken voordat humanitaire inzet te laat is en de geschiedenis ons voor een voldongen feit stelt.

Daarbij refereert het raadslid aan het Genocideverdrag. Dat heet voluit het ‘verdrag ter voorkoming en bestraffing van genocide’. Het bepaalt dat de 153 aangesloten staten met alle beschikbare middelen moeten voorkomen dat genocide plaatsvindt.

Een juridisch oordeel is daarvoor – anders dan vaak wordt beweerd – geen voorwaarde. De reden ligt voor de hand: tegen de tijd dat zo’n oordeel is geveld, is de genocide een feit. Staten moeten zelf oordelen op grond van de facts on the ground, informatie van de VN, rapporten van mensenrechtenorgansaties en onderzoek van collega-lidstaten. Al die gegevens zijn in overvloed aanwezig.

Plicht en middelen

Op grond van die gegevens kan niet anders dan worden geconcludeerd dat Israël genocide pleegt. Drie criteria uit het Genocideverdrag – artikel 2a, b en c – zijn van toepassing op het Israëlische geweld:

a. het doden van leden van de groep;
b. het toebrengen van ernstig lichamelijk of geestelijk letsel aan leden van de groep;
c. het opzettelijk aan de groep opleggen van levensvoorwaarden die gericht zijn op haar gehele of gedeeltelijke lichamelijke vernietiging.

Op basis hiervan heeft de Nederlandse regering de plicht om de Palestijnen in bescherming te nemen door Israël in te tomen. Daarvoor is een rijk arsenaal aan middelen beschikbaar, variërend van een handels- en investeringsverbod, het stopzetten van militaire samenwerking en wapenhandel, tot een verbod op academische samenwerking.

Maar de regering heeft, afgezien van een losse flodder, nog geen vinger uitgestoken. Zo wordt niet alleen het Genocideverdrag geschonden, ook wordt Nederland door zijn niet-ingrijpen medeplichtig. Zolang een meerderheid van de Tweede Kamer bereid is dat toe te staan, is het aan de samenleving om zich tegen die gedwongen medeplichtigheid te verzetten en de regering tot ander beleid te dwingen.

Rode lijn

Dat proces is in toenemende hevigheid gaande. Bijna dagelijks vinden protesten en andere evenementen plaats. Op 18 mei trekken ten minste 15 duizend Nederlanders en tientallen organisaties een rode lijn door Den Haag. Overal brengt ‘Gaza’ mensen in beweging. Zo ook in de Utrechtse gemeenteraad, die nu als eerste de Israëlische genocide erkent en benoemt.

The Rights Forum roept alle gemeenten op het Utrechtse voorbeeld te volgen.

Dat is verre van symbolisch. Tijdens de recente 4 mei-herdenking werd in veel gemeenten plechtig de belofte van ‘Nooit meer’ herhaald. Dit is het moment om daar inhoud aan te geven. Dat begint, zoals de Utrechtse partijen terecht stellen, door ‘als politiek de juiste woorden te gebruiken’.

The Rights Forum roept alle andere gemeenten op het Utrechtse voorbeeld te volgen, en doet een beroep op de lokale politieke partijen om dit in hun gemeente te agenderen.

© 2007 - 2025 The Rights Forum / Privacy Policy