Met onder andere: 2021 in Israël en de bezette Palestijnse gebieden, President Abbas ontmoet minister van defensie Gantz en VN-commissie gaat mensenrechtenschendingen in Israël en Palestijnse gebieden onderzoeken.
Nu het nieuwe jaar is begonnen wordt de balans opgemaakt van de schendingen die in 2021 gepaard gingen met de Israëlische bezetting van Palestijns gebied. Hoewel de precieze cijfers enigszins uiteenlopen is het duidelijk dat afgelopen jaar één van de meest gewelddadige was in de recente geschiedenis. Zo doodden Israëlische troepen tenminste 324 Palestijnen, onder wie 85 kinderen. Dat is het hoogste aantal sinds 2014, toen Israël een grootschalige oorlog voerde in Gaza. Aan Israëlische zijde vielen veertien dodelijke slachtoffers. Daarnaast raakten ruim 17 duizend Palestijnen en zo’n negenhonderd Israëli’s gewond.
Uit een gezamenlijk rapport van Palestijnse mensenrechtenorganisaties blijkt dat Israël in 2021 bijna achtduizend Palestijnen gevangen heeft gezet. Aan het einde van het jaar zaten zo’n 4500 van hen nog achter slot en grendel, onder wie 170 minderjarigen. Op dit moment zitten 500 Palestijnen in ‘administratieve detentie’, waarbij er geen officiële aanklacht is ingediend en geen bewijs met de verdachte wordt gedeeld. In totaal heeft Israël afgelopen jaar 1595 keer administratieve detentie opgelegd aan Palestijnen.
Het afgelopen jaar stond ook in het teken van grote (geplande) uitbreidingen van de illegale Israëlische kolonies op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem. In totaal werden plannen voor de bouw van ruim twaalfduizend nieuwe kolonistenwoningen verspreid over de Palestijnse gebieden en de bezette Golanhoogten goedgekeurd. Tegelijkertijd werden zo’n negenhonderd Palestijnse huizen gesloopt. Met uitzondering van 2016 is dat het hoogste aantal sinds de VN in in 2009 begon met het monitoren van Israëls sloopbeleid. Daarnaast werd bijna 2500 hectare aan Palestijnse landbouwgrond in beslag genomen, en werden ruim 17 duizend olijfbomen en andere gewassen vernietigd.
Het Palestijnse nieuwsnetwerk Wafa maakte op 1 januari bekend dat het 384 Israëlische aanvallen op journalisten had geregistreerd. De cijfers omvatten niet alleen incidenten van fysiek geweld, maar ook de onrechtmatige detentie van journalisten die verslag deden van Israëlisch geweld in de bezette gebieden. In mei werd daarnaast een gebouw waarin onder andere Al Jazeera en Associated Press hun kantoren hadden door het Israëlische leger gebombardeerd.
Mahmoud Abbas, de president van de Palestijnse Autoriteit (PA), heeft op 28 december een ontmoeting gehad met de Israëlische minister van Defensie Benny Gantz. Het was voor het eerst sinds 2010 dat Abbas een officieel bezoek bracht aan Israël. Tijdens het gesprek zouden de twee het hebben gehad over veiligheid en verschillende civiele zaken. Zo heeft Gantz toegezegd dat bijna tienduizend ongedocumenteerde Palestijnen op de Westoever en in Gaza officiële ‘verblijfsvergunningen’ krijgen. Daarnaast maakten de Israëlische autoriteiten bekend dat de twee politici een reeks ‘vertrouwenwekkende maatregelen’ overeen zijn gekomen, waarmee het onder andere gemakkelijker wordt gemaakt voor Palestijnse zakenmensen om tussen de Westelijke Jordaanoever en Israël te reizen. Ook zou Gantz hebben beloofd miljoenen aan door Israël geïnde belastingen aan de PA over te maken. Abbas zou daarnaast het aanhoudende geweld van Israëlische kolonisten hebben aangekaart.
Volgens Palestijnse politieke analisten was het voornaamste doel van de ontmoeting echter om de machtspositie van de PA op de Westelijke Jordaanoever met behulp van Israël veilig te stellen. Afgelopen jaar werd gekenmerkt door steeds luider klinkende kritiek op Abbas en zijn medebestuurders. Dat was met name het gevolg van het besluit van de PA om de in mei geplande Palestijnse verkiezingen voor onbepaalde tijd uit te stellen, en het geweld dat het inzette tegen critici en demonstranten na de dood van de prominente activist Nizar Banat in juni. Volgens een recente opiniepeiling is nog slechts 26% van de Palestijnen tevreden over Abbas en wil 74% dat hij aftreedt.
De ontmoeting leidde tot kritiek van zowel Israëlische als Palestijnse zijde. Likud, de partij van voormalig premier Benjamin Netanyahu en momenteel de grootste partij in de oppositie, waarschuwde dat ‘concessies die gevaarlijk zijn voor de veiligheid van Israël’ slechts een kwestie van tijd zijn. De regering heeft ‘de Palestijnen en Abbas weer op de agenda gezet… dat is gevaarlijk voor Israël’, aldus Likud. Een Hamas-woordvoerder verklaarde dat het bezoek van Abbas aan Gantz indruiste tegen de ‘nationale geest van ons Palestijnse volk’. ‘Dit gedrag van de leiding van de Palestijnse Autoriteit vergroot de Palestijnse politieke kloof, compliceert de Palestijnse situatie, [en] moedigt degenen in de regio aan die de betrekkingen met de bezetter willen normaliseren’, aldus Hamas.
De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft op 23 december het budget voor een internationale onderzoekscommissie goedgekeurd naar mensenrechtenschendingen in Israël en de Palestijnse gebieden. In mei stemde de VN-Mensenrechtenraad al voor het in het leven roepen van het onderzoek, na elf dagen van intens geweld tussen Israël en Gaza. Het hoofd van de Mensenrechtenraad zei toen dat zowel het Israëlische leger als Hamas mogelijk oorlogsmisdaden hadden gepleegd tijdens de beschietingen over en weer.
Met de goedkeuring van de Algemene Vergadering kan de permanente onderzoekscommissie nu van start gaan met het toezicht houden op en verslag doen van mensenrechtenschendingen in Israël, de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever. De onderzoekscommissie wordt de eerste van zijn soort met een ‘open einde’, en is dus niet begrensd met een einddatum.
Op 1 januari zijn twee raketten vanuit Gaza afgevuurd. De raketten kwamen in de zee voor de kust van Israël tot ontploffing en veroorzaakten geen schade. De gewapende facties in de Gazastrook verklaarden dat de raketten niet met opzet waren afgevuurd, maar door ‘weersomstandigheden waren veroorzaakt’. Het is niet voor het eerst dat gewapende groepen in Gaza, die doorgaans gebruik maken van verouderd militair geschut, raketbeschietingen toeschrijven aan slecht weer.
Israël reageerde door luchtaanvallen uit te voeren op een aantal doelen in de Gazastrook. Het leger verklaarde dat het een rakettenfabriek en een militaire post van Hamas had getroffen. Vervolgens vuurden militanten van Hamas een tweetal luchtafweerraketten af op Israëlische helikopters. Die misten hun doelwitten en veroorzaakten geen schade. Naar verluidt riep Egypte direct na de beschietingen Hamas en het Israëlische leger op om het staakt-het-vuren dat in mei werd afgesloten te respecteren.
Vorige week was er ook al sprake van geweld in Gaza. Een woordvoerder van het Israëlische leger zei dat een Israëlische burger die voor het leger werkte lichtgewond raakte bij een schietincident nabij het grenshek. Een Israëlische tank vuurde daarop een aantal projectielen af, waarbij drie Gazaanse boeren gewond raakten.
De dagen rondom de jaarwisseling werden gekenmerkt door een groot aantal kolonistenaanvallen op Palestijnen en hun bezittingen. Op 29 december bestormde een groep kolonisten het Palestijnse dorp al-Lubban ash-Sharqiyya, ten zuiden van Nablus. Zij werden daarbij beschermd door het Israëlische leger, dat traangasgranaten afvuurde op de dorpsbewoners die zich wilden verzetten. Diezelfde dag vuurden kolonisten scherpe munitie af op Palestijnse huizen in Sheikh Jarrah, de buurt in Oost-Jeruzalem waar de Israëlische autoriteiten al jaren proberen de Palestijnse bewoners te verdrijven ten gunste van kolonisten. Naar verluidt lieten aanwezige Israëlische politieagenten de kolonisten ongemoeid, en arresteerden zij een dertienjarige Palestijnse jongen.
Een dag later hakten kolonisten ruim veertig jonge olijfbomen om van een Palestijnse boer in het dorp Burin, ten zuiden van Nablus. Diezelfde dag ontwortelden en stalen kolonisten tachtig jonge olijfboompjes in Salfit, in het noorden van de Westelijke Jordaanoever. Ook hier werden de kolonisten begeleid en beschermd door het Israëlische leger, dat zelfs de tractor van de bestolen Palestijnse boer in beslag nam. Het leger is zelf overigens ook regelmatig verantwoordelijk voor het ontwortelen of stelen van Palestijnse olijfbomen. Zo vernietigden Israëlische troepen op 28 december ruim 250 olijfbomen in de dorpen Husan en Wadi Fukin, ten westen van Bethlehem. De militairen gebruikten onder andere bulldozers om de stukken land om te ploegen.
Hoewel de kolonisten structureel de bescherming van het Israëlische leger genieten, keren zij zich ook zo nu en dan tegen de militairen, met name tijdens ontruimingen van kolonies. De Israëlische nederzettingen-watchdog Peace Now publiceerde op 2 januari een video waarop te zien is hoe kolonisten uit de beruchte kolonie Yitzhar vier militairen bedreigen en intimideren. Drie militairen zouden daarbij gewond zijn geraakt. Lara Friedman, de president van de Foundation for Middle East Peace, deelde de video en merkte daarbij op dat de Palestijnse Ahed Tamimi op zestienjarige leeftijd tot acht maanden celstraf werd veroordeeld voor het duwen van een Israëlische soldaat. Dat kolonisten op vergelijkbare wijze verantwoordelijk worden gehouden voor hun daden is ondenkbaar.
Het Israëlische leger heeft op 28 december het huis van de familie al-Atrash in Hebron met de grond gelijk gemaakt. De familie was drie jaar bezig geweest met de bouw van het huis, en had zo’n honderdduizend euro geïnvesteerd. Enkele weken geleden waren de vader, moeder en vijf kinderen eindelijk begonnen hun spullen van hun tijdelijke flat naar het huis te verplaatsen. Zij hoopten in het nieuwe jaar de definitieve overstap te kunnen maken. In enkele minuten vernietigden bulldozers en honderden Israëlische militairen die droom, zonder de familie te waarschuwen. Op die manier gingen niet alleen het huis, maar ook de reeds verplaatste bezittingen verloren.
Op sociale media werd een video gedeeld waarop te zien is hoe Marwa, de moeder van het gezin, schreeuwend probeert de Israëlische militairen ervan te weerhouden haar huis te slopen. In een andere video is te zien hoe een radeloze Marwa de tranen van één van haar zoons wegveegt en zegt: ‘Wees niet verdrietig, we zullen een ander [huis] bouwen, nog beter dan dit.’
Het huis van de familie al-Atrash was niet het enige Palestijnse bouwwerk dat in de laatste dagen van 2021 op last van de Israëlische autoriteiten werd gesloopt. In de regio Oost-Jeruzalem werden een aantal garages, een huis in de wijk Issawiya, en een huis in het dorp Sur Baher met de grond gelijk gemaakt. Daarnaast dwongen de Israëlische autoriteiten twee Palestijnen uit Oost-Jeruzalem hun bezittingen, waaronder een café in Sheikh Jarrah en een huis in Silwan, zelf te slopen.
Het Israëlische leger voerde op 28 december ook een grootschalige sloopoperatie uit in het dorp Khirbet Ibziq in de Jordaanvallei. Volgens het hoofd van de dorpsraad, Abdel-Majid Khdeirat, bestormde een grote groep militairen het dorp waarna het tot een gesloten militaire zone werd verklaard. Daarop konden de bulldozers het dorp betreden en de sloopwerkzaamheden beginnen. Ruim veertig gebouwen, waaronder tenten, woonhuizen en landbouwfaciliteiten, werden door het leger gesloopt.
Het Israëlische leger heeft op 31 december tientallen demonstrerende Palestijnen in Beita en in Kufur Qaddoum verwond. In beide dorpen wordt wekelijks geprotesteerd tegen de kolonisatie van Palestijns gebied. In Beita raakte een minderjarige Palestijnse jongen gewond nadat hij door een met rubber beklede kogel in zijn been werd geraakt. Tientallen anderen ondervonden klachten nadat zij traangas hadden ingeademd of waren blootgesteld aan schokgranaten. In Kufur Qaddoum vuurden Israëlische militairen met rubber beklede kogels af op vijf demonstranten, onder wie één kind. De veertienjarige Moamen Murad Shteiwi werd in zijn buik geraakt en moest naar het ziekenhuis worden overgebracht.
Israëlische troepen hebben op 31 december een Palestijnse man doodgeschoten in Salfit, naar verluidt nadat hij had geprobeerd Israëlische militairen neer te steken in de buurt van de kolonie Ariel. Volgens het Israëlische leger raakte een soldaat ernstig gewond bij het incident. Het lichaam van de gedode Palestijnse man werd door een Israëlische ambulance naar een ziekenhuis afgevoerd, en voor zover bekend nog niet overgedragen aan zijn familie.
Eind vorige week is bekend geworden dat Wopke Hoekstra (CDA) is voorgedragen als minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet Rutte-IV. Liesje Schreinemacher (VVD) moet de nieuwe minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking worden. Komende week zal bekend worden of zij ook daadwerkelijk als ministers in het nieuwe kabinet zullen aantreden. Uiteraard houden wij u op de hoogte van de meest recente ontwikkelingen.
