Amerikaans vredesplan komt eraan en belooft niets goeds

Donald Trumps ‘vredesdeal’ nadert voltooiing. Details zijn nog onbekend, maar duidelijk is dat de deal gebaseerd zal zijn op het recht van de sterkste en de benaming ‘vredesplan’ niet verdient.

Het Amerikaanse vredesplan zit eraan te komen. De ‘ultieme deal’ die president Trump de Palestijnen en Israëli’s al een jaar in het vooruitzicht stelt is min of meer in de afrondende fase. Volgens de Amerikaanse VN-ambassadeur Nikki Haley hebben Trumps vredesarchitecten Jared Kushner en Jason Greenblatt nog wel wat werk te doen, maar gaat het zo langzamerhand om het zetten van punten op de i.

Haley noemde geen concrete verschijningsdatum en ging ook niet in op inhoudelijke details. Wel meent zij dat de Palestijnen en Israëli’s noch enthousiast, noch afwijzend zullen reageren op het plan, dat in Amerikaanse ogen een uitgangspunt voor vredesonderhandelingen moet vormen:

The plan won’t be loved by either side. And it won’t be hated by either side. But it’s a template to start talking.

Recht van de sterkste

Uit de woorden van Haley valt verder op te maken dat de Amerikanen zich in de onderhandelingen dienstbaar willen maken aan de wensen en besluiten van beide partijen: ‘Als zij tot een tweestatenoplossing besluiten, werken de Verenigde Staten daaraan mee, als zij een andere oplossing willen ook. Het is aan hen om een besluit te nemen.’

Daarmee verwoordde Haley loepzuiver waarom de Amerikanen voor de Palestijnen iedere geloofwaardigheid als bemiddelaar hebben verspeeld. Israël wijst namelijk zowel de tweestatenoplossing als een éénstaatoplossing af, en is als oppermachtige partij in staat de regels en de realiteit te bepalen. Aan de rechten van de Palestijnen heeft Israël geen boodschap. Trumps ‘ultieme vredesdeal’ honoreert het recht van de sterkste.

Met zijn erkenning van Jeruzalem als Israëls hoofdstad op 6 december 2017 deed de Amerikaanse president hetzelfde. Hij verklaarde weliswaar dat hij het zal accepteren als beide partijen besluiten van Jeruzalem een gedeelde hoofdstad te maken, maar weet dat Israël de stad als ‘eeuwige en ondeelbare hoofdstad’ claimt, de Palestijnse rechten op de stad afwijst en Palestijns Oost-Jeruzalem in hoog tempo illegaal ‘judaïseert’. Met zijn besluit Jeruzalem als hoofdstad te erkennen en de Amerikaanse ambassade in de stad te zullen vestigen, moedigde hij Israël aan die heilloze politiek voort te zetten. Geïrriteerd door de Palestijnse protesten verklaarde hij later openlijk dat hij het thema Jeruzalem had beslecht: ‘We took Jerusalem off the table.’

Provocerend Amerikaans beleid

Alle Palestijnse leiders hebben Trump en zijn vredesapostelen in de ban gedaan en verklaard dat zijn bemoeienis van nul en generlei waarde is. Afgelopen week deed de Palestijnse president Mahmud Abbas een klemmend beroep op de Veiligheidsraad en de wereldgemeenschap om medio 2018 een internationale vredesconferentie te organiseren, met als inzet de herleving van het comateuze vredesproces en de implementatie van de tweestatenoplossing.

Het kwam Abbas op harde Israëlische en Amerikaanse kritiek en het bizarre verwijt ‘weg te lopen voor vrede’ te staan. Het is een voorproefje van wat de Palestijnen te wachten staat als zij straks Trumps ‘ultieme deal’ formeel afwijzen. Het ligt voor de hand dat Trump hen voor hun ‘tegenwerking’ zal straffen, zoals hij na de Palestijnse afwijzing van zijn Jeruzalem-besluit deed door ingrijpend te bezuinigen op de Amerikaanse bijdrage aan de VN-organisatie voor de Palestijnse vluchtelingen.

Om de spanningen nog wat te verhogen kondigden de Amerikanen vrijdag aan om per half mei een ambassade in Jeruzalem te openen. De opening valt samen met de viering van het 70-jarig bestaan van de staat Israël en met de Palestijnse herdenking van de Nakba (‘Catastrofe’) – de verdrijving van driekwart miljoen Palestijnen door joodse strijdgroepen tussen eind 1947 en begin 1949.

In dit klimaat is er alle reden de presentatie van het Amerikaanse vredesplan, dat die benaming niet verdient, met angst en beven tegemoet te zien.