Het promoten van Israëlische kolonies in bezet Palestijns gebied betrekt Airbnb, Booking.com, Expedia en TripAdvisor bij mensenrechtenschendingen. Dat stelt Amnesty International bij de start van een campagne tegen de vier bedrijven. The Rights Forum roept op die campagne te steunen.
In het deze week gepubliceerde rapport Destination: Occupation beschrijft Amnesty de rol die de vier marktleiders in het online toerisme spelen in de promotie van de Israëlische kolonies (‘nederzettingen’) in bezet Palestijns gebied. Airbnb, Booking.com, Expedia en TripAdvisor bieden hotels, bed & breakfasts, toeristische attracties en activiteiten aan in die kolonies.
Na decennia van kolonisering mag de status van de Israëlische kolonies in bezet Palestijns gebied – Oost-Jeruzalem en de Westelijke Jordaanoever – bekend worden verondersteld. De kolonisering is illegaal onder internationaal recht, en maakt ernstige inbreuk op de rechten van de lokale Palestijnse bevolking. Het overbrengen van de eigen burgerbevolking naar bezet gebied door het Israëlische regime geldt als oorlogsmisdaad.
Met andere woorden: ieder bedrijf dat zaken doet met de Israëlische kolonies draagt bij aan die praktijk. Dat is geen acceptabel business-model. ‘Oorlogsmisdaden zijn geen toeristische attractie’, aldus Amnesty’s Seema Joshi bij de introductie van het rapport.
Terecht stelt Amnesty dat een risicoanalyse aan de hand van criteria als de UN Guiding Principles for Business and Human Rights de vier toeristische bedrijven direct zou doen inzien dat hun activiteiten in de Israëlische kolonies niet deugen. Desondanks hebben zij verzuimd die te beëindigen.
Hoewel verhuurplatform Airbnb in november bekend maakte accommodaties in kolonies op de Westelijke Jordaanoever uit het aanbod te schrappen, heeft het nagelaten hetzelfde te doen met vergelijkbare accommodaties in Oost-Jeruzalem.
Amnesty International wil dat de vier online aanbieders hun promotie van de Israëlische kolonies zonder verdere vertraging beëindigen, en is daartoe een campagne gestart. Twee petities, gericht op TripAdvisor en Booking.com, maken daar deel van uit. Amnesty roept op die te tekenen en te promoten.
Amnesty richt zich specifiek op TripAdvisor, dat verspreid over 27 illegale kolonies maar liefst zeventig accommodaties, attracties en activiteiten aanbiedt. Daarmee levert TripAdvisor een substantiële bijdrage aan de economie van die kolonies. Tot het aanbod behoren activiteiten als een ‘anti-terrorisme-training’ door voormalige soldaten van de Israëlische bezettingsmacht. TripAdvisor promoot zodoende niet alleen de kolonisering, maar ook het militarisme en geweld waarmee die gepaard gaat.
Eerder deze week berichtten wij dat The Rights Forum – samen met Al Haq, Een Ander Joods Geluid en Article 1 Collective – in december het in Amsterdam gevestigde Booking.com heeft opgeroepen om zijn activiteiten ten bate van de Israëlische kolonies in bezet Palestijns en Syrisch gebied te staken.
Burgers of organisaties die zich bij onze oproep willen aansluiten, kunnen contact opnemen met Booking.com in Amsterdam. Het zou weliswaar niet nodig hoeven zijn om bedrijven te manen de mensenrechten te respecteren, maar dat is het helaas wel.
Zoals Amnesty concludeert weten die bedrijven precies wat zij fout doen, maar zijn de verlokkingen om te profiteren van de Israëlische kolonisering te groot. De Palestijnen betalen daarvoor een onvoorstelbare prijs. Dat moet nu, na jaren van uitstel, afgelopen zijn. Die boodschap moet er bij Booking.com kennelijk ingehamerd worden.
In het rapport stelt Amnesty vast dat de vier bedrijven hun klanten niet informeren dat de geadverteerde accommodaties zich in illegale kolonies in bezet gebied bevinden. Expedia en Airbnb verwijzen zelfs niet naar de Palestijnse gebieden; volgens hun beschrijvingen liggen de kolonies in ‘Israël’.
Op die manier werken de vier actief mee aan het normaliseren van de Israëlische kolonisering. Dat heeft effect. Amnesty lichtte toe dat veel toeristen die voor het rapport werden geïnterviewd geen flauw idee hadden dat zij zich in bezet Palestijns gebied bevonden – laat staan in een situatie die onder internationaal recht als illegaal geldt.
Ook participeren de vier in de exploitatie van Palestijns land en natuurlijke hulpbronnen door Israëlische organisaties en kolonisten. Voorbeelden zijn de romantische ‘camping tours’ door het Palestijnse landschap – heuvels, valleien, woestijn –, waaruit de Palestijnse bedoeïenen en hun karakteristieke kuddes zijn verwijderd.
Toeristen betalen Israëlische kolonisten tot tweehonderd euro per nacht voor dergelijke excursies. Voor hun bemiddelende rol strijken TripAdvisor c.s. een commissie op. Zo leveren de vier bedrijven een bijdrage aan Israëls koloniseringspolitiek. De Palestijnse bedoeïenen zijn buiten het zicht afhankelijk gemaakt van humanitaire hulp.
Hoe dicht toeristische aanbieders aanschurken tegen de verdrijving van de lokale Palestijnse bevolking, beschrijft Amnesty in een case study over Khan al-Ahmar. Dat Palestijnse dorp dreigt door Israël van de kaart te worden geveegd om ruimte te bieden aan uitbreiding van Israëlische kolonies zoals Kfar Adumim.
Desondanks bieden alle vier de online platforms accommodaties aan in of rond Kfar Adumim, naast een breed assortiment aan excursies. Zo promoot TripAdvisor onder meer een nationaal park, een museum, een woestijntocht en een bijbels themapark.
Al die overnachtingen en excursies spelen zich af op land waarvan de Palestijnse bevolking eerder werd verdreven. Op loopafstand van Kfar Adumim is dat proces nog in volle gang. Als excursie zou Khan al-Ahmar hoge ogen gooien, maar kennelijk gaat dat zelfs de vier online aanbieders te ver.
Amnesty laat er geen misverstand over bestaan: Airbnb, Booking.com, Expedia en TripAdvisor dragen bij aan de economie van Kfar Adumim, en aan de financiering van de uitbreiding van die kolonie. Dat betrekt hen bij de dreigende afbraak van Khan al-Ahmar, en bij de mensenrechtenschendingen waarmee die gepaard gaat.
Binnen een dag na publicatie van het Amnesty-rapport toonde Israël aan dat elke vorm van kritiek op de kolonisering, hoe feitelijk en gedegen ook, standaard wordt gepareerd met vérgaande beschuldigingen aan het adres van de boodschapper, waaronder die van antisemitisme.
Gilad Erdan, minister van Strategische Zaken, noemde Amnesty op Twitter ‘een leider in de antisemitische BDS campagne’, en het rapport een ‘outrageous attempt to distort facts, deny Jewish heritage and delegitimise Israel’. Erdan laat onderzoeken of Amnesty’s medewerkers kunnen worden uitgezet, en of hen voortaan de toegang tot Israël kan worden ontzegd. Ook laat hij nagaan of de organisatie fiscaal valt de benadelen.
Ook Yariv Levin, minister van Toerisme, zette grof geschut in. Amnesty’s oproep aan bedrijven om het recht te respecteren wordt door hem een ‘boycot’ genoemd:
The Land of Israel belongs to the Jewish people. We will fight this despicable anti-Semitic decision. No one can boycott Israel or parts of it.
Een relevantere duiding van de rol van bedrijven in de kolonisering kwam van de journalist (en mede-oprichter van de Electronic Intifada) Ali Abunimah:
Promoting and aiding and profiting from the settlements is no different from walking into a store, robbing it at gunpoint, and then going out into the street and selling the stolen goods for your own profit.
Abunimah verklaarde ook waarom de betrokkenheid van bedrijven eindeloos kan voortduren. Omdat regeringen, zoals de Nederlandse, dat al evenlang toelaten:
The Dutch government claims to oppose the occupation but it’s doing nothing to enforce international law or require its companies like Booking.com to respect it.
Dat klopt. De Tweede Kamer wordt al jarenlang opgeroepen om een einde te maken aan de betrokkenheid van Nederlandse bedrijven bij Israëls illegale kolonisering, maar heeft dat tot dusver nagelaten. Het is daarom dat organisaties als Amnesty International en The Rights Forum in actie komen.
Geef uw mening over ons werk en doe mee aan de enquête!
Ik koester een diepgewortelde hoop op vrede in het midden-oosten met gerechtigheid als basis.
Doekle Terpstra
Bestuurder
