Er komen steeds meer weerzinwekkende details naar buiten van de brute behandeling van Palestijnen in Israëlische detentie. Bewijs om Israël aan te klagen voor marteling bij het Internationaal Gerechtshof is er voldoende; het ontbreekt aan politieke wil.
‘Het is zover gekomen dat hij me vraagt niet meer te komen, omdat ze hem elke keer dat ik kom verkrachten.’
Dat zegt Ben Marmarelli, een Israëlische advocaat die een Palestijnse gevangene vertegenwoordigt, in gesprek met de Iraanse-Canadese journalist Samira Moyheddin.
‘Palestijnse politieke gevangenen krijgen jarenlang geen enkel bezoek. Ze zien hun families niet’, zegt Marmarelli. ‘De enige verbinding met de buitenwereld is het bezoek van de advocaat. En nu vraagt hij mij niet meer te komen, want elke keer verkrachten en slaan ze hem.’
Dat Palestijnen in Israëlische gevangenissen systematisch worden mishandeld en gemarteld is uitgebreid gedocumenteerd, zoals in het rapport Welcome to Hell van de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem. Een ander schokkend voorbeeld is het onderzoek van CNN naar de wantoestanden in het detentiecentrum Sde Teiman in de Naqab-woestijn (Negev).
Maar bij elke nieuwe getuigenis die aan het licht komt blijkt de realiteit toch weer nóg gruwelijker, en het geweld nóg omvangrijker.
Deze maand verscheen een serie rapporten met nieuwe huiveringwekkende details van de brute behandeling van Palestijnen in Israëlische gevangenschap. Ze onthullen een praktijk van ondergrondse kerkers, stelselmatige verkrachtingen en tientallen doden door marteling en verwaarlozing.
Zo zijn er sinds 7 oktober 2023 ten minste 98 Palestijnen gedood in Israëlische gevangenschap, veelal door marteling, medische verwaarlozing en ondervoeding. Dat staat in een nieuw verschenen rapport van de Israëlische ngo Physicians for Human Rights Israel (PHRI).
Het gaat om een significant hoger aantal dan eerder gerapporteerd. Begin deze maand telde een groep Palestijnse ngo’s 81 doden in gevangenschap in de afgelopen twee jaar.
En dan ligt het werkelijke aantal waarschijnlijk ook nog eens (veel) hoger. ‘Het lot van honderden Palestijnen uit Gaza die door het Israëlische leger gevangen zijn genomen blijft tot op de dag van vandaag ongewis’, zegt PHRI. Zeker 366 Palestijnen die vermoedelijk uit Gaza zijn ontvoerd, zijn spoorloos.
Het ‘systematisch doden’ van Palestijnen in gevangenschap en de pogingen van de Israëlische autoriteiten dit te verhullen, wijst er volgens PHRI op dat de mishandeling van gevangenen ‘officieel beleid’ is, en een ‘genormaliseerde praktijk’.
‘Het doden van Palestijnen in gevangenschap is een extra instrument van de staat bij de onderdrukking van Palestijnen’, aldus de organisatie.
Uit onderzoek van de Britse krant The Guardian, het Israëlisch-Palestijnse platform 972+ Magazine en de Hebreeuwse website Local Call blijkt bovendien dat het merendeel van de in gevangenschap gedode Palestijnen burgers zijn, en geen aan Hamas of een andere groep verbonden gewapende strijders.
De drie media reconstrueerden de dood van tien gevangenen in de afgelopen twee jaar. De meesten waren doodgeslagen of stierven aan de gevolgen van ondervoeding en verwaarlozing.
Een van hen was de 33-jarige Abdel Rahman Mara’i, die in november 2023 stierf in een Israëlische gevangenis. Een medegevangene, Sari Hurriyah, was getuige. Mara’i werd door zo’n 15 bewakers vijf minuten lang op zijn hoofd geslagen. Na de mishandeling schreeuwde Mara’i urenlang: ‘ik ben ziek, ik heb pijn, ik kan niet ademen, haal een dokter’. Bewakers maanden hem stil te zijn. De volgende ochtend stopten de smeekbeden. Mara’i was gestorven.
En hij was niet de enige. ‘Elke nacht hoorden we mensen doodgeslagen worden, schreeuwend,’ zegt Hurriyah.
De getuigenissen volgen op een serie eerdere publicaties die de details en omvang van marteling in Israëlische gevangenschap bloot legden. Zo houdt Israël tientallen Palestijnen vast in een geïsoleerde ondergrondse gevangenis, verstoken van daglicht en contact met de buitenwereld, onthulde The Guardian eerder deze maand.
Het gaat om de Rakefet-gevangenis nabij Tel Aviv. Deze gevangenis werd kort na zijn ingebruikname in de jaren tachtig weer gesloten vanwege de onmenselijke omstandigheden. De Israëlische minister van Veiligheid Itamar Ben-Gvir heropende hem na 7 oktober 2023.
Advocaten hebben twee van de naar schatting honderd gevangenen in Rakefet gesproken. Het ging om een 34-jarige verpleger en een 18-jarige straatverkoper die respectievelijk in december 2023 uit een ziekenhuis en in oktober 2024 bij een checkpoint in Gaza werden ontvoerd. De verkoper is vorige maand vrijgelaten, de verpleger zit nog vast in Rakefet, nog altijd zonder aanklacht of proces.
Ze beschreven hoe zij regelmatig in elkaar werden geslagen. Dergelijke mishandeling is standaard in Israëlische gevangenissen, maar de omstandigheden in Rakefet behelzen een ‘unieke vorm van misbruik’, schrijft The Guardian.
Maanden achtereen opgesloten zitten zonder daglicht heeft ‘extreme implicaties’ voor de mentale gezondheid, citeert de krant een advocaat. ‘Het is moeilijk om onder deze omstandigheden heel te blijven’, zegt de advocaat. De omstandigheden in de gevangenis zijn ‘doelbewust afschuwelijk’.
De gevangenen wisten niet waar ze waren opgesloten en waarom. Ze kregen rantsoenen die nauwelijks verhongering konden voorkomen. Ze werden aangevallen door honden met ijzeren muilkorven. Ze mochten om de dag vijf minuten hun cel uit, naar en kleine ondergrondse hal. Matrassen werden om vier uur ’s ochtends uit de cel gehaald, tot ’s avonds laat, waardoor er alleen een ijzeren frame in de cel achterbleef.
Het Palestijnse Centrum voor Mensenrechten (PCHR), een Palestijnse ngo waar The Rights Forum mee samenwerkt, heeft een aantal getuigenissen van verkrachtingen en ander seksueel geweld in Israëlische gevangenissen verzameld en gepubliceerd. Het gaat hierbij om zowel mannelijke als vrouwelijke gevangenen.
Een 42-jarige Palestijnse vrouw en moeder vertelt een advocaat van PCHR dat ze vier keer is verkracht door Israëlische militairen. Ze werd in november 2024 bij een Israëlisch checkpoint in de noordelijke Gazastrook gekidnapt en bij de laatste gevangenenruil vrijgelaten.
‘Ze legden me op een metalen tafel, duwden mijn borst en hoofd ertegen, bonden mijn handen aan het uiteinde vast en duwden mijn benen met geweld uit elkaar. Ik voelde een penis mijn anus binnendringen. Ik begon te schreeuwen en ze sloegen me op mijn rug en hoofd terwijl ik geblinddoekt was.’
Een dag later werd de vrouw weer verkracht. Ze zegt dat ze daarbij werd gefilmd en dat de militairen zeiden dat ze de beelden op sociale media zouden plaatsten.
‘Nadat ze me hadden verkracht, werd ik urenlang alleen in dezelfde kamer achtergelaten, met mijn handen nog steeds geboeid en zonder kleren. Ik hoorde de soldaten buiten Hebreeuws praten en lachen’. Later kwamen ze weer binnen om verder te gaan. De verkrachtingen stopten pas toen ze ongesteld werd.
Het PCHR spreekt van een ‘een systematische praktijk van seksuele marteling, waaronder verkrachting, gedwongen uitkleden, gedwongen filmen, seksueel misbruik met behulp van voorwerpen en honden.’ Dat dit inderdaad geen incidenten zijn blijkt uit eerdere rapporten waar een patroon van seksueel geweld tegen Palestijnen uit naar voren kwam, waaronder een rapport van de VN uit maart van dit jaar.
Daaruit werd duidelijk dat Israël doelbewust seksueel geweld inzet om Palestijnen ‘te terroriseren en een systeem van onderdrukking in stand te houden dat hun recht op zelfbeschikking ondermijnt’.
Uit de nieuwste getuigenissen valt bovendien op te maken dat de honden getraind waren om gevangenen te verkrachten:
‘We werden volledig uitgekleed. Militairen brachten honden die op ons klommen en op me plasten. Toen verkrachtte een van de honden me – de hond deed het expres, hij wist wat hij deed, toen hij zijn penis in mijn anus stopte’.
Ben Marmarelli, de Israëlische advocaat aan het begin van dit artikel, bevestigt de systematische verkrachtingen van Palestijnse gevangenen. Desondanks zegt hij dat dit niet eens het ergste is. ‘Sodomie is gewoon iets wat om de zoveel tijd gebeurt voor vijf minuten’, zegt Marmarelli, maar het is slechts ‘een van de velen onderdelen in het palet van Israëlische marteling van Palestijnse gevangenen’.
En die andere onderdelen zijn minstens zo gruwelijk. Imad Nabhan werd in december 2023 ontvoerd uit Gaza. Hij beschrijft hoe gevangenen nachtenlang in een ijzeren kooi moesten slapen waar ze aan een infuus werden gelegd voor minimale voeding. Ze mochten niet bewegen of spreken en hun ‘ademhaling werd gemonitord’, zegt Nabhan tegen een Palestijnse mensenrechtenorganisatie. De ‘ijzeren doodskist’ werd de kooi genoemd.
‘s Ochtends werd Nabhan in de ‘disco-kamer’ geplaatst, waar keiharde muziek werd afgespeeld. Tijdens ondervragingen zat Nabhan vastgebonden op een metalen stoel waar elektriciteit op was aangesloten om hem schokken toe te dienen.
Met de recente verschenen rapporten stapelen ook de bewijzen zich op dat Israël op tal van vlakken het verdrag tegen foltering van de VN schendt. En dat heeft implicaties. Het opent de deur voor rechtszaken.
Nederland heeft daarvoor een precedent geschapen. Niet richting Israël, maar Syrië. In 2020 stelde Nederland Syrië aansprakelijk voor ‘grove mensenrechtenschendingen, foltering in het bijzonder’. Dat was een diplomatieke stap om verandering teweeg te brengen, maar die leidde volgens Nederland niet tot een koerswijziging van Syrië.
Vervolgens nam Nederland samen met Canada de stap om een zaak tegen Syrië aan te spannen bij het Internationaal Gerechtshof op beschuldiging van foltering.
In het licht van deze zaak – en op grond van de in de Grondwet vastgelegde doelstelling dat Nederland de internationale rechtsorde moet bevorderen – is het zowel logisch als noodzakelijk dat Nederland met alle bewijs dat nu op tafel ligt ook een zaak tegen Israël aanspant.
Die kans is echter gering. Nederland heeft keer op keer aangetoond dat het zijn bondgenoot koste wat kost uit de wind wil houden. Zo stelt het Israël in staat om zijn misdaden straffeloos te blijven plegen – een vorm van medeplichtigheid.
En zo maakt Nederland – we blijven het onderstrepen – zijn eigen buitenlandbeleid en zelfverklaarde positie als voorvechter voor het internationaal recht totaal ongeloofwaardig.
