Samen met Oxfam Novib en PAX eiste The Rights Forum in kort geding dat Nederland de levering van onderdelen voor F-35-gevechtsvliegtuigen aan Israël zou staken. De rechter oordeelt dat de staat de levering kan voortzetten. De organisaties gaan in hoger beroep.
Oxfam Novib, PAX en The Rights Forum betoogden op 4 december bij monde van advocaat Liesbeth Zegveld dat Israël het vanuit Nederland geleverde materieel voor de F-35’s gebruikt om Gaza te bombarderen. Het staat volgens de organisaties buiten kijf dat daarbij grote aantallen burgerslachtoffers vallen en Israël het internationaal humanitair recht schendt.
Door de onderdelen niettemin aan Israël te leveren schendt ook de Nederlandse staat het recht, aldus de organisaties. Van Amerikaanse zijde werd deze week bevestigd dat Israël in hoog tempo van onderdelen voor zijn F-35’s is voorzien en dat de toestellen in Gaza worden ingezet.
De rechter stelt zich in zijn uitspraak op het standpunt dat de staat in 2016 een algemene vergunning heeft verleend voor het vervoer van F-35-onderdelen naar Israël en andere landen. Naar zijn oordeel heeft minister van Buitenlandse Zaken Hanke Bruins Slot na het begin van het Israëlische offensief in Gaza ‘in redelijkheid’ besloten ‘de vergunning in stand te laten’:
Daarbij moet de rechter zich terughoudend opstellen. De afwegingen die de minister maakt zijn in sterke mate van politieke en (andere) beleidsmatige aard en de rechter moet de minister daarin een ruime mate van vrijheid laten.
De rechter komt tot de conclusie dat de minister de relevante belangen heeft afgewogen en in redelijkheid tot haar afwegingen en handelwijze kon komen. De door Oxfam Novib c.s. gevorderde voorzieningen met betrekking tot de uit- en doorvoer van F-35 onderdelen naar Israël worden afgewezen.
De drie organisaties noemen de uitspraak uitermate teleurstellend. Terwijl de rechter enerzijds bevestigt dat Israël in Gaza het internationaal humanitair recht schendt en dat de F-35’s daarbij een rol spelen, gaat hij anderzijds mee in een door de staat aangevoerd ‘juridisch luikje’, stelt directeur Gerard Jonkman van The Rights Forum:
Volgens de rechter heeft in 2016 een toetsing voor een algemene vergunning plaatsgevonden. In haar pleidooi heeft Liesbeth Zegveld dat op 4 december weersproken, en voor die toetsing is door de staat ook geen bewijs geleverd. Bovendien brengt het volstaan met zo’n algemene toetsing grote risico’s met zich mee, zoals we nu in Gaza zien. Nederland onttrekt zich nu aan zijn verantwoordelijkheid en de bevolking van Gaza betaalt daarvoor de prijs.
De organisaties hebben naar aanleiding van het ‘onacceptabele vonnis’ besloten hoger beroep aan te tekenen.
