Het plan van de Amerikaanse president Trump en de Israëlische premier Netanyahu voor ‘vrede in Gaza’, is niets minder dan een neokoloniaal project. ‘Dat dit in 2025 wordt verkocht als vredesplan, is een voorbeeld van macht boven recht.’
Zonder zelfs maar met de Palestijnen te overleggen, hebben de Amerikaanse president Donald Trump en de Israëlische premier Benjamin Netanyahu een stikken-of-slikkenplan gepresenteerd voor ‘vrede in Gaza’. Stemt Hamas niet in, dan krijgt Netanyahu van Trump de vrije hand om de genocide en etnische zuivering in Gaza te voltooien.
Mustafa Barghouti, prominent Palestijn en voorman van de politieke partij Palestijns Nationaal Initiatief, liet geen spaan heel van het plan in een interview met Sky News: ‘Het is een recept voor het voortzetten van de oorlog, niet voor het beëindigen ervan.’
The Rights Forum maakt ook gehakt van het plan. Directeur Gerard Jonkman: ‘Dit is geen vredesplan maar een ultimatum. Een pistool tegen het hoofd van een volk dat al decennia wordt gekoloniseerd en gecontroleerd. Dit is geen vredesvisie, maar het bestendigen van overheersing.’
Jonkman noemt het bovendien een klassiek neokoloniaal project. ‘Grootmachten bepalen de regels, de bezettende macht houdt de controle, en het gekoloniseerde volk mag tekenen onder dwang. Dat dit in 2025 wordt verkocht als vredesplan, is een voorbeeld van macht boven recht.’
Het plan, dat uit twintig punten bestaat, werd dinsdag gezamenlijk gepresenteerd door Trump en Netanyahu. Kern ervan is dat er een staakt-het-vuren komt, dat Israëlische gijzelaars in Gaza geruild worden tegen Palestijnse gijzelaars in Israëlische detentiecentra, en dat het Israëlische leger zich gefaseerd (maar niet helemaal) terugtrekt uit Gaza terwijl Hamas zich overgeeft en de wapens neerlegt. Daarna zou er een overgangsregering moeten komen, geleid door ‘een internationaal orgaan’, met Trump aan het hoofd en met een prominente rol voor de voormalige Britse premier Tony Blair.
Veel regeringen, zowel in het Midden-Oosten als in Europa (waaronder Nederland), zijn positief over het plan, ondanks dat het de rechten van de Palestijnen volledig ontkent. De Palestijnse instituties, waaronder de Palestijnse Autoriteit (die beperkte zeggenschap heeft op de Westelijke Jordaanoever), spelen er geen rol in, laat staan dat de inwoners van Gaza is gevraagd naar hun aspiraties voor de toekomst.
Jonkman van The Rights Forum: ‘Dat zoveel regeringen haastig hun steun uitspraken, zegt meer over hun eigen belangen dan over vrede. Washington, Brussel, Riyad en Caïro willen rust en handel. Dat het plan de bezetting van Palestina ongemoeid laat, nemen ze voor lief.’
Noura Erakat (universitair hoofddocent internationale studies)
Hamas heeft nog niet op het dictaat gereageerd. Maar de reacties van prominente Palestijnen liegen er niet om.
Ali Abunimah, mede-oprichter van nieuwsplatform The Electronic Intifada, schreef op X: ‘Het idee dat juist de slachtoffers van deze kwaadaardige, genocidale entiteit ontwapend moeten worden, en niet de kwaadaardige, genocidale entiteit die een holocaust pleegt, laat zien hoe onserieus en kwaadaardig dit “vredesplan” is.’
Noura Erakat, universitair hoofddocent internationale studies aan de Amerikaanse Rutgers-universiteit, schreef: ‘Het 21-puntenplan is het Gaza Riviera Plan in schaapskleren, met de dreiging van uitroeiing. Geen Palestijnse zelfbeschikking. Israël behoudt de controle over grenzen, luchtruim en zeegebied. Gezamenlijk leiderschap door Trump en Blair. Niemand wordt aansprakelijk gesteld voor genocide.’
De Nederlands-Palestijnse politieke analist Mouin Rabbani zei in een interview dat het plan in essentie niet veel afwijkt van eerdere plannen, zoals een staakt-het-vuren eerder dit jaar, dat Israël verbrak: ‘De belangen van Israël worden behandeld als onvervreemdbare rechten, terwijl de onvervreemdbare rechten van de Palestijnen worden behandeld als belangen waarover op zeker moment gesproken en onderhandeld kan worden.’
Barghouti zette in zijn interview met Sky News de grootste problemen van het plan op een rij. Er is, zei hij, geen concreet plan voor de Israëlische terugtrekking uit Gaza: ‘Dat is een recept voor een ramp.’ Immers, Israël kan de genocide hervatten zodra het de gijzelaars terug heeft. Barghouti: ‘Netanyahu heeft gezegd dat hij de oorlog zal hervatten als hij denkt dat dat nodig is. We weten dat Israël op elk moment een situatie kan creëren om dat te rechtvaardigen.’
Mustafa Barghouti (Palestijns Nationaal Initiatief)
Het plan voor een ‘internationaal orgaan’ dat over de overgangsperiode beslist noemt hij ‘verschrikkelijk’: ‘Het marginaliseert de bestaande Palestijnse structuren volledig. En Tony Blair? Meneer Blair hoort niet thuis in Gaza maar in Den Haag voor de oorlogsmisdaden die hij heeft gepleegd in Irak.’
Hoe nu verder? Maakt het veel uit of Hamas het plan accepteert of niet? Gerard Jonkman van The Rights Forum denkt van niet: ‘Zelfs als Hamas zich overgeeft, wil dat niet zeggen dat het verzet stopt. Want dit plan negeert de grondoorzaken van het probleem, namelijk bezetting, annexatie en apartheid. Daarbij zijn er geen garanties dat het geweld stopt als Hamas de gijzelaars vrijlaat. Het Israëlische leger blijft namelijk aanwezig in een bufferzone. Het geweld zal hervat worden. En als Hamas niet instemt, gaat de genocide onverminderd door zonder pauze.’
Volgens Mouin Rabbani komt dit plan van Trump en Netanyahu niet voor niets juist nu: de afgelopen weken zijn meerdere Europese landen ertoe overgegaan de Palestijnse staat te erkennen, en er wordt steeds vaker gesproken over ‘zinvolle maatregelen’ tegen Israël, zoals het stoppen van wapenleveranties en het sanctioneren van producten uit de illegale nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever.
Rabbani: ‘De prioriteit voor de Palestijnen zou nu moeten zijn om te zorgen dat het momentum om straffeloosheid te vervangen door verantwoording wordt versterkt. En dat dit momentum sterker wordt dan deze poging om zogenaamde diplomatieke processen weer tot leven te wekken. Want die hebben [in het geval van Palestina en Israël] nog nooit ergens toe geleid.’
