Netanyahu’s aanval op tv-zender Al-Jazeera is een symptoom van een veel breder proces, waarin de regering de oorlog heeft verklaard aan al haar critici in binnen- en buitenland. In een scherpe analyse waarschuwt de Israëlische journalist Gideon Levy voor verder verval van de fragiele Israëlische democratie. ‘De regering volgt een extreem gevaarlijk pad.’
Het is vast geen toeval dat Levy’s kritische analyse verscheen op de website van Al-Jazeera. Juist die nieuwszender is het doelwit van een frontale aanval van de Israëlische regering. Die wil Al-Jazeera in Israël uit de lucht halen, het kantoor van de zender sluiten en de journalisten hun perskaarten afnemen. Levy, bekend van zijn lezenswaardige columns in de Israëlische krant Haaretz, waarschuwt dat deze ‘aanval op de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid’ een symptoom is van een veel breder offensief om kritische stemmen het zwijgen op te leggen.
Wat we zien is dat de scheuren in de Israëlische democratie steeds groter worden, betoogt hij. Het kabinet Netanyahu-IV heeft de oorlog verklaard aan iedereen met kritiek op zijn beleid. Van media tot de BDS-beweging en van mensenrechtenorganisatie tot politiek ‘links’ – ze worden in toenemende mate met wettelijke maatregelen aan banden gelegd en zijn het mikpunt van lastercampagnes.
De hetze die sinds twee maanden tegen Al-Jazeera wordt gevoerd is illustratief. Daarin is de zender door premier Netanyahu en andere bewindslieden uitgemaakt voor ‘opruiings- en propagandamachine in de stijl van Nazi-Duitsland’ en beschuldigd van het ‘aanzetten tot geweld’. Afgelopen week noemde minister Ayub Kara van Communicatie Al-Jazeera ‘een instrument van Islamitische Staat, Hamas, Hezbollah en Iran’ en kondigde hij een wetswijziging aan die het mogelijk moet maken de zender te verbieden. Israël zegt zich aan te sluiten bij de autoritaire regimes in de regio die Al-Jazeera om dezelfde politieke redenen en onder hetzelfde voorwendsel in de ban deden.
Het offensief tegen Al-Jazeera is tegelijk een offensief tegen de Palestijnen in Israël, schrijft Levy. Vooral zij kijken naar de Qatarese zender. De regering voert een systematische campagne tegen hen, stelt hij, waarin zij worden voorgesteld als ‘een vijfde colonne, met Al-Jazeera als hun vlag’. Onlangs bedreigde minister Tzachi Hanegbi de Palestijnen met massale verdrijving en betitelde parlementariër Oren Hazan hen als ‘erger dan honden’.
Wat deze ontwikkeling extra gevaarlijk maakt is dat zij het ‘nationale sentiment’ weerspiegelt, stelt Levy. Veel Israëli’s zijn van mening dat kritische stemmen uit binnen- en buitenland als ‘landverraad of antisemitisme’ moeten worden ‘bevochten’. Dat sentiment is een bedreiging voor de ‘zeer fragiele Israëlische democratie’:
Israeli democracy is very fragile and is threatened by a lot of ignorance and anti-democratic perceptions. Israelis are taught to think that democracy is the rule of the majority; that the minorities have no rights; and that any criticism of Israel, from inside or outside, is nothing less than treason or anti-Semitism.
Het voornemen om Al-Jazeera te verbannen heeft in en buiten Israël harde kritiek van mensenrechtenorganisaties en organisaties van journalisten opgeroepen. Net als Levy wijzen veel critici op maatregelen tegen andere vermeende ‘opruiers en verraders’ en het verval van de democratie. Aidan White, directeur van het Ethical Journalism Network, noemde het besluit van minister Kara om de wet aan te passen ‘een frontale aanval’ op de persvrijheid en de democratie:
It is a shocking statement, and it completely undermines Israel’s claims to be the only democracy in the region, because it gets to the heart of one of the most important institutions of democracy. This attack on Al Jazeera is really an attack on all critical independent journalism.
Zal het besluit van minister Kara genade vinden in de ogen van het Israëlische hooggerechtshof?, vraagt Levy zich af. Is dat het geval, dan is het iedereen duidelijk op welk ‘extreem gevaarlijk pad’ Israël zich bevindt. Maar zover mag het niet komen, stelt hij, en het is aan de democratische krachten in Israël om de regering tot de orde te roepen:
It is now up to all Israeli democrats to tell their government: do not dare to curb free access to any source of information, whether critical of Israel or not!
Zonder rechtvaardigheid is er in het vredesproces geen vooruitgang mogelijk.
Tineke Lodders Politica
