Nadat Hamas afstand van zijn uitspraak nam en Palestijnse politici die weerzinwekkend noemden, keerde Fathi Hammad op zijn schreden terug.
Hammad, lid van het politieke bureau van Hamas, deed zijn bloedstollende oproep afgelopen vrijdag tijdens een toespraak tot betogers in Gaza. Zoals iedere vrijdag werd er in de nabijheid van het zogenoemde ‘grenshek’ gedemonstreerd in het kader van de ‘Grote Mars van Terugkeer’.
Hammad verweet de Israëlische regering de afspraken die ze met Hamas had gemaakt om ter plaatse ‘de rust te herstellen’ niet na te komen. Na bemiddeling van Egypte bereikten de twee partijen in mei een tijdelijk staakt-het-vuren. Hamas verweet Israël al eerder de overeenkomst hooguit gedeeltelijk na te leven. Hammad gaf Israël nog een week om boter bij de vis te doen. Liet het dat na, dan dienden Palestijnen overal ter wereld joden aan te vallen en te doden.
‘Het geduld is op’, riep hij onder verwijzing naar de twaalf jaar durende Israëlische blokkade van de Gazastrook. De Palestijnse bevolking op de Westelijke Jordaanoever diende zich te bewapenen met messen, en elders dienden bomgordels te worden gebruikt, aldus Hammad, die bekendstaat als een radicaal heethoofd en die reputatie eer aandeed.
Dat geweld zou volgens hem tevens een vergelding zijn voor de dood van het 28-jarige Hamas-lid Mahmud al-Adham, één dag eerder. De man werd door een Israëlische militair doodgeschoten terwijl hij juist jonge Palestijnen die in de richting van het hek liepen tegenhield, zoals onder het staakt-het-vuren overeengekomen. De Israëlische schutter had geen toestemming van zijn commandant om het vuur te openen. Het Israëlische leger sprak van een ‘vergissing’.
‘Als we toch moeten sterven, dan niet de hongerdood en niet terwijl we ons steeds verder laten terugdringen’, was de kern van Hammads speech. ‘Mogen de [Egyptische] bemiddelaars en de zionistische vijand deze boodschap horen!’
De oproep kreeg de brede veroordeling die hij verdiende. Ook Hamas was not amused. Begin deze week publiceerde de organisatie, de feitelijke bestuurder van de Gazastrook, een officiële verklaring waarin ze zich ervan distantieerde. ‘Ons conflict is met de bezetter’, stelde ze, ‘niet met joden of het judaïsme’:
These statements do not represent the movement’s official positions and consistent, adopted policies that stipulate that our conflict is with the occupation, which is occupying our land and sullying our holy sites, and not with Jews around the world or with Judaism as a religion.
Hammad zelf keerde diezelfde dag op zijn schreden terug. In een verklaring op de website van Hamas liet hij weten achter het ‘consistente beleid’ van de organisatie te staan ‘om het verzet tegen de zionistische bezetting en toe-eigening van Palestijns land te beperken’.
Hammad kreeg veel meer kritiek uit Palestijnse hoek. Een van de critici was de journalist en schrijver Ahmad Abu Artema uit Gaza, de initiatiefnemer tot de Grote Mars van Terugkeer-demonstraties. Op Facebook schreef hij dat de Israëlische bezetter de vijand is en dat er veel joden zijn die naar rechtvaardigheid streven:
Our enemy is the occupation and not Jews. There are many Jews supportive of what is right and just in the world.
Saeb Erekat, secretaris-generaal van het uitvoerend comité van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO), noemde Hammads oproep ‘weerzinwekkend’. Op Twitter schreef hij:
The just values of the Palestinian cause include love for freedom, justice and equality. The repugnant statement of Hamas leader Mr. Fathi Hammad about Jews doesn’t represent any of them. Religion shouldn’t be used for political purposes.
Harde kritiek was er ook uit de hoek van mensenrechtenorganisaties en de VN. Nickolay Mladenov, de Speciale VN-Coördinator voor het Midden-Oosten Vredesproces, sprak op Twitter van ‘een gevaarlijk, weerzinwekkend en opruiend statement, dat door iedereen moet worden veroordeeld’:
A dangerous, repugnant and inciteful statement! It must be clearly condemned by ALL. There can be no complacency with such rhetoric. Ever!
Omar Shakir, directeur Israël/Palestina van Human Rights Watch, noemde Hammads uitspraak op Twitter ‘volstrekt walgelijk’ en rijp voor de vuilnisbak van de historie:
Calls to kill based on one’s religion have no place in a freedom movement & should be relegated to the dustbin of history.
