Vijf van de twaalf hoofdrolspelers in het Internationale Tel Aviv LGBT Filmfestival hebben na druk van de BDS-beweging afgezien van deelname. Zij wensen niet bij te dragen aan de normalisering van Israëls onderdrukking van de Palestijnen. Hun protest staat niet op zichzelf, maar wordt breed gedeeld.
Vijf van de twaalf hoofdrolspelers in het Internationale Tel Aviv LGBT Filmfestival hebben na druk van de BDS-beweging afgezien van deelname. Zij wensen niet bij te dragen aan de normalisering van Israëls onderdrukking van de Palestijnen. Hun protest staat niet op zichzelf, maar wordt breed gedeeld.
Gisteren begon het Internationale Tel Aviv LGBT Filmfestival (TLVFest) met een gehandicapt programma nadat vijf prominente gasten zich in korte tijd hadden afgemeld. Dat gebeurde onder druk van de BDS-beweging, die hen voorhield dat zij op het punt stonden te participeren in een evenement dat tot doel heeft een liberaal imago te creëren voor een regime dat miljoenen mensen onderdrukt. Voor dat fenomeen wordt in dit geval het begrip pinkwashing gebruikt: het verbergen van een praktijk van bezetting, kolonisering en apartheid achter een roze LGBT-masker.
De succesvolle BDS-campagne werd gevoerd door de organisatie Pinkwatching Israel. Een week geleden liet de Zuid-Afrikaan John Trengove, regisseur van de openingsfilm, als eerste weten af te zien van participatie. In zijn verklaring refereert Trengove aan de eerdere strijd tegen apartheid in zijn eigen land, die hem nu gebiedt niet mee te werken aan evenementen ten bate van een ander apartheidsregime. Trengove:
While I appreciate that the organizers of TLVFest may be well intentioned and progressive, it is impossible to look past the fact that the festival (and my participation in it) could serve as a diversion from the human rights violations being committed by the state of Israel.
With the pain of the Apartheid struggle still fresh in our collective consciousness, the issue is, as you can imagine, a very sensitive one for many South Africans. […] Knowing what I know now, I feel it is imperative that I withdraw myself from attending.
In Trengove’s voetsporen volgden vier anderen, onder wie een regisseur, scenarist en acteurs uit Canada en diverse Europese landen. Het feit dat zij zouden participeren in de jury en in workshops, leidde tot wijzigingen en inkrimping van het programma. In een artikel in de Israëlische krant Haaretz beklaagt festivaldirecteur Yair Hochner zich over het feit dat zijn progressieve festival wordt getroffen door protesten die gericht zijn tegen de politiek van de Israëlische regering. Het antwoord op Hochners vertwijfeling is dat steeds minder mensen bereid zijn deel uit te maken van de normalisering van Israëls politiek van bezetting en kolonisering. Die overtuiging heeft nu ook stevig postgevat in de LGBT-gemeenschap.
In februari van dit jaar speelde zich een vergelijkbare ontwikkeling af in de sportwereld toen zes van elf topspelers uit de Amerikaanse National Football League (NFL) hun deelname aan een promotietrip door Israël afzegden. Hen werd door Amerikaanse organisaties als The Dream Defenders en Jewish Voice for Peace voorgehouden dat zij deel zouden uitmaken van een propaganda-evenement ten bate van het Israëlische regime. Hun antwoord: ‘Ik laat me niet gebruiken.’ Spelers spiegelden zich daarbij aan Martin Luther King en diens strijd tegen de Amerikaanse apartheid. Net als Zuid-Afrikanen hebben Amerikanen de gevolgen van racisme en apartheid aan den lijve ondervonden.
In juli 2016 schaarde de Amerikaanse beweging Black Lives Matter zich achter de strijd voor Palestijnse rechten en de BDS-beweging. Al eerder versmolt de strijd voor zwarte rechten met die voor Palestijnse rechten. In oktober 2015 bracht een uit meer dan zestig zwarte en Palestijnse artiesten en activisten bestaand collectief een indrukwekkend statement uit in de vorm van de video When I See Them, I See Us. Uit de bijgaande verklaring:
This video intends to assert our humanity and to stand together in an affirmation of life and a commitment to resistance. From Ferguson to Gaza, from Baltimore to Jerusalem, from Charleston to Bethlehem, we will be free.
De door Palestijnen aangevoerde BDS Movement verzet zich tegen het misbruik van cultuur ter normalisering en legitimatie van Israëls bezetting, kolonisering en onderdrukking. De Palestijnen wijzen erop hoe bepalend solidariteit destijds in Zuid-Afrika is geweest in de strijd tegen apartheid, en vragen artiesten rond de wereld om solidariteit met de strijd voor Palestijnse rechten. Die is eenvoudig te tonen: treed niet op in Israël zolang de inwoners van Palestina/Israël niet over gelijke rechten beschikken. Bied geen ruimte aan Israëlische artiesten die op pad worden gestuurd om Israëls imago op te poetsen.
Inmiddels hebben duizenden artiesten en podia zich bij de culturele boycot aangesloten. Desondanks zijn er nog steeds artiesten die er geen bezwaar tegen hebben om voor de bezetter op te treden. Zo is de band Radiohead van plan om op 19 juli in Tel Aviv te spelen. Een massale BDS-campagne moet hen daarvan weerhouden. Een petitie van Jewish Voice for Peace is inmiddels duizenden keren getekend. Ook Rod Stewart ligt onder vuur vanwege zijn voornemen om op 14 juni in Israël op te treden. Een petitie om Stewart te weerhouden, georganiseerd door supporters van de Schotse voetbalclub Celtic, is tot dusver een kleine 4800 keer getekend. Beide petities verdienen maximale support.
In Nederland werd in maart actie gevoerd tegen het Amsterdamse podium de Melkweg, dat een optreden faciliteerde van de Israëlische zanger Idan Raichel. Deze geldt als fervent ambassadeur van het Israëlische regime, en trad bijvoorbeeld op om het Israëlische leger een hart onder de riem te steken tijdens de militaire campagne die Gaza in puin legde en meer dan tweeduizend mensenlevens vergde. Door de Melkweg werd dit niet als bezwaar gezien, en evenmin besloot het podium zich iets aan te trekken van de Palestijnse culturele boycot. Raichel mocht zijn gang gaan – met de complimenten van de bezetter aan de Melkweg vanwege de betoonde ‘neutraliteit’.
Het probleem is allang niet meer de bezetting. Het probleem is het gedogen ervan.
Ramsey Nasr Schrijver / dichter / acteur
