Het bericht dat Google vorige week de naam ‘Palestina’ van zijn landkaarten heeft geschrapt, klopt niet. Die naam heeft er namelijk nooit opgestaan. Google toont Palestina conform Israëls wensen als non-descript gebied. Dat is het echte schandaal.
Het Belgische VRT NWS is nagegaan of het rondzingende bericht klopt dat Google en Apple verleden week overnight de naam ‘Palestina’ van hun landkaarten hebben verwijderd. Dat gerucht klopt niet, is de conclusie. Palestina heeft namelijk nooit op die kaarten gestaan.
De VRT-redactie nam contact op met Google voor een reactie op de periodiek opduikende geruchten. Daarop liet Google weten geen veranderingen te hebben aangebracht, en dat Palestina wordt getoond als ‘Westelijke Jordaanoever’ en ‘Gazastrook’. Het techbedrijf draagt daarvoor de volgende beweegreden aan:
We blijven neutraal ten aanzien van geopolitieke geschillen en doen er alles aan om betwiste gebieden op onze kaarten objectief weer te geven met een gestreepte, grijze grenslijn.
In zijn reactie aan de VRT somt Google ook op hoe secuur de weergave van landen, gebieden en grenzen tot stand komt. Maar op de wedervraag van de VRT op welke bronnen Google zich dan precies baseert om tot het weglaten van Palestina te komen, werd geen antwoord gegeven.
Ook vroeg de VRT zich af op basis van welke criteria landen door Google op de kaart worden gezet, en keek daarbij naar Kosovo. Dat land wordt net als Palestina getoond met een ‘gestreepte, grijze grenslijn’, maar anders dan Palestina wél met de nationale landnaam vermeld.
De VRT ging na of de mate van erkenning door de VN en haar lidstaten dat verschil kan verklaren. Dat is niet zo. Palestina wordt erkend door 138 VN-lidstaten. Kosovo door 111. Google is onverklaarbaar inconsequent, concludeert de VRT met zoveel woorden.
De realiteit is dat Google al langer bezig is om Palestina van zijn landkaarten te wissen. In 2016 werd dat punt bereikt toen de namen ‘Westelijke Jordaanoever’ en ‘Gazastrook’ van Google Maps verdwenen. Na een storm van protest herstelde Google de vermelding. Er zou sprake zijn geweest van een bug in de software.
Eerder verdween al de naam ‘Palestijnse gebieden’. Dat gebeurde op aandrang van de Israëlische regering, die claimde dat Google met namen als ‘Palestina’ of ‘Palestijnse gebieden’ vooruit zou lopen op de tweestatenoplossing, en inbreuk zou maken op het vredesproces. Diezelfde Israëlische redenering ligt ten grondslag aan de status van ‘betwist gebied’ die Google aan de Palestijnse gebieden heeft toegekend.
Als een land niet voorkomt op ‘s werelds meest gebruikte kaarten verdwijnt het uit het algemene bewustzijn. Kinderen die aardrijkskunde krijgen onderwezen aan de hand van Google Maps zullen Palestina nooit tegenkomen, maar alleen de naam Israël. En dat blijkt precies de bedoeling.
In september 2018 publiceerde de Palestijnse organisatie 7amleh (spreek uit: ‘Hamleh’) het rapport Mapping Segragation – Google Maps and the Human Rights of Palestinians, waaruit blijkt dat Google’s kaarten de belangen van de Israëlische regering dienen (introductie, video, rapport, artikel The Rights Forum):
The report concludes that Google Maps’ refusal to display internationally recognized borders, Palestinian villages and cities, checkpoints and restricted areas endangers the lives of Palestinians and adopts the Israeli narrative of space which is contrary to international law.
7amleh documenteert talloze voorbeelden. Zo ontbreekt de naam ‘Palestina’ en bestaat alleen ‘Israël’. En zo presenteert Google Jeruzalem als (door vrijwel geen land erkende) hoofdstad; de aparte status van de stad en de militaire bezetting van Oost-Jeruzalem zijn onzichtbaar, zoals ook de bezetting van de Westelijke Jordaanoever, de Gazastrook en de (Syrische) Hoogvlakte van Jawlan (Golan) nergens worden vermeld. De stippellijntjes ten spijt worden al die gebieden voorgesteld als deel van Israël.
Schrijnend is de cartografie van de Palestijnse Westoever. Daarvan is de Israëlische infrastructuur van illegale kolonies en wegen tot in detail in beeld gebracht, verbonden met die van Israël zelf. Google Maps navigeert reizigers moeiteloos naar en tussen die kolonies, vaak in de vorm van meerdere opties.
Daaromheen zweeft een groot aantal Palestijnse steden en dorpen waarvan de techreus geen idee heeft hoe je er kunt komen. De Britse auteur Tom Suarez deed uitgebreider onderzoek naar dit aspect, en beschreef de resultaten in een must read-artikel op de website Mondoweiss, waarin hij naast Google nog vijf andere kaartenmakers beoordeelt.
Suarez laat zien dat routes naar en tussen Palestijnse steden, vaak eeuwen oud, door Google niet worden gevonden. Zo weet Google de weg niet van Jeruzalem naar het vlakbij gelegen Abu Dis, maar is de verderaf gelegen, illegale Israëlische kolonie Ma’ale Adumim moeiteloos bereikbaar, zelfs vanuit Londen. Google’s Palestina is letterlijk een non-descript gebied. Suarez noemt dit ‘Google’s attempt to de-exist Palestine’.
Op de kaarten ontbreken verder alle checkpoints, roadblocks en aanduidingen van wegen die alleen voor Israëli’s toegankelijk zijn; de door Israël ingevoerde segregatie is volledig onzichtbaar. Voor Israëlische kolonisten vormt dat geen belemmering, maar voor de lokale Palestijnse bevolking en anderen des te meer. Een korte afstand kan gepaard gaan met vernederende controles en uren duren. Het betreden van een verkeerde weg kan een Palestijn het leven kosten.
7amleh beschrijft nog meer kwalijke facetten van Google’s cartografie. Zo zijn Palestijnse gemeenschappen, met name die van bedoeïenen, onjuist of niet weergegeven, of worden ze pas zichtbaar na extreem inzoomen. Dat geldt ook voor de bedoeïenendorpen in Israël, met name die in de Naqab-woestijn (Negev). Israël spant zich al decennia in voor de vernietiging van die dorpen en het onderbrengen van hun inwoners in zeven troosteloze ‘townships’. Google’s weergave weerspiegelt dat proces.
De conclusie is onvermijdelijk dat Google van Palestina een realiteit presenteert die overeenkomt met Israëls politiek om die staat van de kaart te vegen. Daartegen wordt al jaren geprotesteerd. Rode draad daarin is de petitie Google: Put Palestine On Your Maps, die afgelopen zondag het indrukwekkende aantal van een miljoen ondertekenaars passeerde, en eerder wereldwijd tot aandacht leidde.
Periodiek vlammen protesten op in reactie op onjuiste feiten, zoals dat afgelopen dagen gebeurde rond de bewering dat Google verleden week de naam Palestina van zijn kaarten zou hebben verwijderd. Dat doet echter niets af aan het belang van die protesten: de realiteit is vele malen erger en Google zal zijn beleid alleen onder zware en massale druk wijzigen.
