Amerikaanse sancties tegen Internationaal Strafhof / Europees Hof voor de Rechten van de Mens beschermt BDS-activisten / Spanje blokkeert verkoop van handboeien aan Israël / Familieleden Iyad al-Halaq gearresteerd / Smotrich: geboortecijfer onder Bedoeïenen een ‘tijdbom’ / Kritiek op annexatieplannen
In een presidentieel decreet heeft de Amerikaanse president Donald Trump zijn minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo toestemming gegeven sancties in te stellen tegen medewerkers van het Internationaal Strafhof in Den Haag, die betrokken zijn bij onderzoeken naar mogelijke oorlogsmisdaden van Amerikaanse militairen en Amerikaanse bondgenoten. Het hof besloot eerder dit jaar onderzoek in te stellen naar oorlogsmisdaden in Afghanistan, begaan door de Taliban en Afghaanse en Amerikaanse militairen, terwijl hoofdaanklaagster Fatou Bensouda voornemens is onderzoek in te stellen naar Israëlische en Palestijnse oorlogsmisdaden in door Israël bezet Palestijns gebied.
Trump gaf toestemming om de bij de onderzoeken betrokkenen en hun familieleden uit de VS te weren, en om hun eventuele financiële tegoeden in de VS te blokkeren. Pompeo verklaarde dat Israël, net als de VS, een voorbeeldige rechtsstaat is, en dat het hof beide landen ‘om louter politieke redenen in het vizier heeft’.
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu verwelkomde de sancties van Trump. Volgens hem is het Strafhof ‘gepolitiseerd en geobsedeerd met het uitvoeren van een heksenjacht tegen Israël en de Verenigde Staten, evenals tegen andere democratische landen die de mensenrechten respecteren’.
Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet plaatste zich tijdens een interview op 13 juni in dezelfde hoek als Trump en Netanyahu: ‘Nederland zou hier ook tegen moeten zijn. Dat Strafhof moet gewoon weg, het is belachelijk. Het is onverenigbaar met het klassiek internationaal recht.’ Het Internationaal Strafhof, dat in 2002 werd opgericht, is een permanent hof voor het vervolgen van personen die verdacht worden van genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden.
Minister Stef Blok zegt in een reactie niet verrast te zijn, maar de stap van de Amerikaanse regering te betreuren. De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken pleit er dan ook voor om vanuit Nederland een ander signaal te geven. ‘Nederland moet met zoveel mogelijk andere landen aan de VS duidelijk maken dat we het opleggen van sancties echt niet vinden passen bij het werk van het Internationaal Strafhof, dat de meest verschrikkelijke oorlogsmisdrijven vervolgt’, aldus Blok.
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft op 11 juni geoordeeld dat de veroordeling van activisten van de beweging Boycot, Desinvestering en Sancties (BDS) door een Franse rechtbank in strijd is met de vrijheid van meningsuiting, vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. In 2015 werden de elf BDS-activisten veroordeeld voor het ‘aanzetten tot economische discriminatie’ vanwege deelname aan protesten in 2009 en 2010 waarin werd opgeroepen tot een boycot van Israëlische goederen. Het EHRM oordeelde verder dat de Franse staat 27.380 euro in compensatie aan elke activist moet betalen. Op de website Opinio Juris gaat Andreina De Leo van het in Amsterdam gevestigde European Legal Support Center (ELSC) in op de achtergronden en betekenis van de uitspraak.
De Spaanse regering heeft een veto uitgesproken over de verkoop van tweeduizend paar handboeien aan de Israëlische politie, uit angst dat ze zouden worden gebruikt voor schendingen van mensenrechten of militaire doeleinden. Dat blijkt uit een reportage van de Spaanse krant El País die op 10 juni gepubliceerd werd. Ook werd de verkoop van materiaal voor databeveiliging en voor het besturen van zelfrijdende voertuigen aan twee Israëlische bedrijven door de Spaanse regering geblokkeerd.
De Israëlische politie heeft op 15 juni bekendgemaakt vier familieleden van Iyad al-Halaq, de op 30 mei door Israëlische politiemensen gedode autistische Palestijn, te hebben gearresteerd. Volgens de Israëlische autoriteiten hadden de vier mannen een extremistische Israëlische kolonist in elkaar geslagen, nadat die op 4 juni de condoleance-tent van de rouwende familie was binnengedrongen en daar had getracht de familie van Al-Halaq te provoceren. De kolonist, Yehuda Glick, is een voormalige extreemrechtse parlementariër die regelmatig provocerende bezoeken van kolonisten aan het terrein van de Al-Aqsa-moskee leidt.
De extreemrechtse Israëlische parlementariër Bezalel Smotrich heeft volgens The Times of Israel het geboortecijfer onder bedoeïenen in de Naqab/Negev-woestijn beschreven als ‘een demografische tijdbom’ die ‘onschadelijk gemaakt moet worden’. Smotrich maakte de opmerking op 11 juni tijdens een tour door de woestijn met andere leden van Yamina, de extreemrechtse politieke partij die hij vertegenwoordigt. Smotrich, die een geschiedenis heeft van controversiële uitspraken over Palestijnen en andere minderheden en beschuldigd is van racisme en homofobie, riep op tot verstedelijking en ‘verwestersing’ om de bevolkingsgroei van de nomadenbevolking een halt toe te roepen. ‘Als we de bom [het geboortecijfer] niet onschadelijk maken, zullen we erdoor opgeblazen worden’, aldus Smotrich.
De Wereldraad van Kerken heeft afgelopen maand in een brief aan de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU-lidstaten opgeroepen het Associatieverdrag tussen de EU en Israël te bevriezen als Israël de geplande annexatie uitvoert. ‘De eenzijdige annexatie van nog meer grondgebied van Palestijnen kan niet leiden tot gerechtigheid of vrede, maar alleen tot meer onrecht’, beargumenteert de raad. De maatregelen van de EU moeten volgens de christelijke organisatie bovendien tenminste evenredig zijn aan de sancties die tegen Rusland werden ingesteld naar aanleiding van de annexatie van de Krim in 2014.
In een gezamenlijke verklaring schrijven bijna vijftig VN-mensenrechtenexperts vandaag dat Israëls annexatieplannen in strijd zijn met het internationaal recht, dat de verovering van grondgebied door middel van geweld verbiedt. Volgens de deskundigen heeft de voortdurende bezetting van Palestijns gebied al geleid tot ‘een tweeledig systeem van ongelijke politieke, juridische, sociale, culturele en economische rechten op basis van etniciteit en nationaliteit’. Die ongelijkheid zou door de annexatie verder worden versterkt, waarschuwen de experts. In de verklaring roepen zij de internationale gemeenschap op zich actief tegen Israëls plannen te verzetten. Op 24 juni komt de VN-Veiligheidsraad bijeen om de annexatieplannen te bespreken.
Meer dan tweehonderd wetenschappers op het gebied van internationaal recht hebben in een open brief Israëls annexatieplannen veroordeeld. In de brief, die onder andere geadresseerd is aan premier Netanyahu en minister van Defensie Benny Gantz, waarschuwen de juristen dat annexate niet alleen een grove schending van het internationaal recht is, maar ook een ernstige bedreiging voor de internationale stabiliteit in een onrustige regio. In de brief wordt ook gewaarschuwd dat annexatie onder bepaalde omstandigheden kan leiden tot individuele internationale strafrechtelijke aansprakelijkheid.
Een coalitie van meer dan honderd Britse parlementariërs, vakbondsfunctionarissen en vooraanstaande maatschappelijke personen heeft zich uitgesproken tegen Israëls annexatieplannen. De actie is een initiatief van Palestine Solidarity Campaign (PSC), en wordt onder andere gesteund door voormalig leider van de Britse Labour-partij Jeremy Corbyn. PSC roept het Britse publiek op de actie te ondersteunen door parlementariërs te benaderen en de verklaring tegen Israëls annexatieplannen te ondertekenen.
In een opiniestuk dat op de voorpagina van de Israëlische krant Yedioth Ahronoth is verschenen waarschuwt de ambassadeur van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) in de Verenigde Staten voor de negatieve effecten van Israëls annexatieplannen. Ambassadeur Yousef al-Otaiba benadrukt dat daarmee de toenadering tussen de Golfstaten en Israël die de afgelopen jaren is ontstaan teniet zou worden gedaan. Otaiba schrijft verder dat annexatie zal leiden tot een negatiever beeld van Israël onder Arabieren, ‘net nu de initiatieven van de VAE mogelijkheden hebben gecreëerd voor een culturele uitwisseling en een breder begrip voor Israël’.
