Met onder andere: de Tweede Kamer stemt voor het in kaart brengen van maatregelen tegen Israëls annexatie van Palestijns gebied, de Palestijnen zijn bereid de vredesonderhandelingen te herstarten, en VN-leiders spreken zich uit tegen annexatie.
Vandaag is door de Tweede Kamer een motie van SP-Kamerlid Sadet Karabulut aangenomen, waarin de minister van Buitenlandse Zaken wordt verzocht om ‘bij voorkeur met gelijkgestemde landen, opties in kaart te brengen van (mogelijk) te nemen maatregelen indien Israël overgaat tot annexatie van Palestijns gebied’. De motie werd mede ingediend door Lilianne Ploumen (PvdA) en Bram van Ojik (GroenLinks). Behalve de SP, de PvdA en GroenLinks, stemden ook het CDA, D66, DENK, de Partij voor de Dieren, 50Plus en de Groep Krol/van Kooten-Arissen voor de motie.
De aangenomen motie is een voorzichtige stap in de goede richting, en volgt Belgisch voorbeeld. Op 26 juni nam de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers een vergelijkbare motie aan, waarin de Belgische regering wordt opgeroepen om, in EU-verband of samen met gelijkgezinde landen, een lijst met ‘proportionele tegenmaatregelen’ op te stellen tegen de Israëlische annexatie van Palestijns gebied.
De Palestijnse premier Shtayyeh heeft op 29 juni tijdens een persconferentie laten weten dat de Palestijnse Autoriteit (PA) bereid is de vredesonderhandelingen met Israël te hervatten. De laatste onderhandelingen tussen de PA en Israël, onder leiding van de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry, liepen in 2014 stuk. Het voorstel om de bilaterale overleggen te herstarten is onderdeel van een breder plan dat de PA als een alternatief voor het plan-Trump op 9 juni aan het Midden-Oosten Kwartet (de VN, de VS, de EU en Rusland) heeft aangeboden. Het Palestijnse vredesplan voorziet in de vorming van een grotendeels gedemilitariseerde Palestijnse staat, gebaseerd op de grenzen van voor de Zesdaagse Oorlog van juni 1967. Een internationale troepenmacht met een mandaat van de VN zou moeten toezien op de naleving van een eventueel vredesverdrag tussen Israël en Palestina. Mocht Israël besluiten om over te gaan tot annexatie, dan gaat dit Palestijnse vredesplan meteen van tafel, waarschuwt de PA.
De afgelopen jaren hebben de Palestijnen herhaaldelijk vredesvoorstellen of oproepen tot vredesconferenties gedaan, onder meer op 20 september 2017, 20 februari 2018, 11 februari 2020, 20 mei 2020 en 9 juni 2020.
Het is onwaarschijnlijk dat Israël op 1 juli de annexatie van delen van de Westelijke Jordaanoever in gang zal zetten. Het Amerikaanse team (minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo, Trump-adviseur en hoofdverantwoordelijke voor het Midden-Oosten vredesproces Jared Kushner, en ambassadeur in Israël David Friedman) heeft afgelopen week drie dagen in Washington vergaderd, en ook in Israël zijn Amerikaanse diplomaten in gesprek met de verantwoordelijke Israëlische politici. Tot de noodzakelijke Amerikaanse instemming met welke vorm van annexatie dan ook is het tot nu toe niet gekomen.
Dat de Amerikanen nog geen groen licht hebben gegeven voor de Israëlische annexatieplannen heeft onder meer te maken met de verdeeldheid binnen de Israëlische regeringscoalitie. Tijdens een vergadering met de Amerikaanse gezant Avi Berkowitz en de Amerikaanse ambassadeur in Israël David Friedman op 29 juni, verklaarde ‘rotatiepremier’ en minister van Defensie Benny Gantz dat de geplande startdatum van het annexatieproces (1 juli) ‘niet heilig’ is. Volgens Gantz is het bestrijden van het coronavirus en de socio-economische gevolgen van de pandemie op dit moment belangrijker. Hierover zei premier Benjamin Netanyahu later tegen zijn fractie: ‘Het is niet aan Blauw en Wit [Gantz’ partij], ze spelen hoe dan ook geen rol.’
Tzipi Livni, de voormalige Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, heeft in een interview met The Washington Post gezegd dat de annexatie van Palestijns gebied een enorme historische fout van Israël zou zijn. Volgens Livni zou annexatie ‘een diepgaande impact hebben op Israëls toekomst als joods-democratische staat en op het perspectief op vrede’. ‘Dit is geen technisch probleem’, voegde ze daaraan toe. ‘Het is een vraag die rechtstreeks verband houdt met de aard van de staat Israël – haar identiteit, haar waarden en haar toekomst.’
In het wereldwijde koor van critici waarschuwt nu ook de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN, Michelle Bachelet, Israël dat annexatie illegaal is: ‘Annexatie is illegaal. Punt. Of het nu om dertig procent van de Westoever gaat of om vijf procent.’ Verder waarschuwt Bachelet dat de annexatie van Palestijns gebied tientallen jaren lang desastreuze gevolgen zal hebben voor zowel Israël als de Palestijnen.
Vorige week riep ook secretaris-generaal van de VN António Guterres Israël op af te zien van annexatie. Tijdens een virtuele vergadering van de VN-Veiligheidsraad zei Guterres: ‘We bevinden ons op een kantelpunt. Indien geïmplementeerd, zou annexatie een zeer ernstige schending van het internationaal recht vormen, het vooruitzicht van een tweestatenoplossing ernstig schaden en de mogelijkheden voor een herstart van de onderhandelingen ondermijnen.’
De oproep van Guterres werd door de huidige en komende Europese leden van de Veiligheidsraad (Duitsland, België, Frankrijk, Estland, Ierland, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk) gesteund. In een gezamenlijke verklaring stelden de landen dat, ‘in overeenstemming met onze verplichtingen en verantwoordelijkheden onder internationaal recht, annexatie gevolgen zal hebben voor onze nauwe relatie met Israël en niet door ons erkend zal worden’.
Op 25 juni heeft de Franse minister voor Buitenlandse Zaken Jean-Yves Le Drian het Franse standpunt herhaald dat annexatie tot ernstige diplomatieke gevolgen voor Israël zal leiden. Tijdens een toespraak in de Franse Senaat zei Le Drian dat Frankrijk van plan is sancties tegen Israël te treffen als de annexatieplannen worden uitgevoerd: ‘Zoals ik al vaak heb gezegd, en hier nogmaals herhaal, kan zo’n serieuze stap niet onbeantwoord blijven.’ Volgens Le Drian zijn de sancties die in Frankrijk overwogen worden onder andere het aanpassen van de Verdragsovereenkomst tussen de EU en Israël, het uitsluiten van Israël van Europese samenwerkingsprogramma’s tussen 2021 en 2027, en het invoeren van strengere controles op de oorsprong van geïmporteerde producten.
Het Verenigd Koninkrijk moet de invoer van goederen uit de illegale Israëlische kolonies op de Westelijke Jordaanoever verbieden als Israël overgaat tot annexatie van Palestijns gebied. Daarvoor pleit Lisa Nandy, Labour-politica en schaduwminister voor Buitenlandse Zaken. Volgens Nandy zijn de annexatieplannen van de Israëlische regering ‘een schandelijk voorstel waar het Verenigd Koninkrijk geen stille getuige van kan zijn’. Nandy erkent dat het stopzetten van invoer uit de Israëlische kolonies een grote stap zou zijn, waar ‘ministers moed voor nodig hebben die zij tot nu toe niet getoond hebben’. De leider van de Britse Labour-partij, Keir Starmer, steunt Nandy’s plan. Het Britse Board of Deputies, een orgaan dat beweert de gehele Brits-joodse gemeenschap te vertegenwoordigen, waarschuwt dat het voorstel van Nandy tot verdeeldheid zal leiden en roept Starmer op ervan af te zien.
De Israëlische autoriteiten hebben zondag bekendgemaakt de licentie van een christelijke televisiezender in te trekken. Het gaat om het kanaal Shelanu, dat in Israël werd opgericht door God TV, een van de grootste evangelische omroepnetwerken ter wereld. God TV zou bij het aanvragen van de licentie niet hebben aangegeven dat zijn missie het bekeren van joden is. Het is de eerste keer dat een christelijke zender in Israël uit de lucht wordt gehaald. Het bekeren van joden is in Israël onder bepaalde omstandigheden tegen de wet.
Amnesty International heeft op 28 juni een petitie ingediend bij de CEO van TripAdvisor, Stephen Kaufer, waarin het bedrijf wordt opgeroepen zich terug te trekken uit de Israëlische kolonies. De petitie is ondertekend door meer dan driehonderdduizend mensen van over de hele wereld. Eerder dit jaar werd TripAdvisor opgenomen in de VN-lijst van bedrijven die zijn betrokken bij de Israëlische kolonisering van de Westelijke Jordaanoever. TripAdvisor is de meest bezochte online toerismewebsite van buitenlandse bezoekers aan Israël en promoot ten minste zeventig accommodaties of activiteiten in de Israëlische kolonies.
