Welke politieke partijen willen een staakt-het-vuren in Gaza? Welke erkennen de staat Palestina? En welke zijn voor sancties tegen Israël? In aanloop naar de verkiezingen van 22 november presenteert The Rights Forum een overzicht van de standpunten van de partijen rond de kwestie-Israël/Palestina.
Afgelopen weken, ook na het verschijnen van onze stemwijzer, is er veel gebeurd, en hebben verschillende partijen zich uitgesproken.
Zo hebben D66 en SP het kabinet gevraagd krachtig afstand te nemen van de racistische, gewelddadige en ronduit genocidale opmerkingen van Israëlische ministers. Het kabinet komt echter niet verder dan een passieve afkeuring, en wil niet openlijk de Nederlandse ‘bondgenoot’ veroordelen. Effectieve Israëlkritiek blijft een taboe voor het kabinet. Ook heeft D66 zich aangesloten bij de oproep om kolonisten geen visum meer te geven, en plan dat door het kabinet wordt afgewezen.
GL-PvdA heeft afgelopen weken meer aandacht gevraagd voor de belangrijke rol van het Internationaal Gerechtshof en Strafhof. Nederland maakte deze week bekend dat het kabinet te laat was om een zienswijze in te dienen bij het Gerechtshof in de zaak over de (il)legaliteit van de 56-jarige bezetting, maar ook dat er 3 miljoen extra zou worden overgemaakt aan het Strafhof voor het onderzoek naar mogelijke oorlogsmisdaden.
De overige partijen, vooral ter rechterzijde, hebben zich weinig uitgelaten. Vooral kwalijk is het uitblijven, ondanks meer dan 15.000 doden in Gaza en een ongekende humanitaire catastrofe, tot een oproep voor een staakt-het-vuren. Een debat daarover werd door o.a. CDA en VVD over de verkiezingen heen getild.
Sinds de laatste verkiezingen dienden partijen 76 moties waarin een duidelijk standpunt werd genomen met betrekking tot de kwestie-Israël/Palestina. Daarvan leverden 62 expliciet kritiek op Israëls bezetting van Palestijns gebied en Israëlische schendingen van het internationaal recht. In de overige veertien moties werd juist steun uitgesproken voor Israëls (bezettings-)beleid.
Onderstaande grafiek geeft in de groene kolommen in percentages weer in hoeverre partijen voor moties hebben gestemd die tegen Israëls bezettingsbeleid gericht zijn. De rode kolommen geven in percentages weer hoe vaak partijen voor moties hebben gestemd die Israëls bezettingsbeleid steunen.
Deze tweede grafiek geeft een totaaloverzicht, waarin partijen een score toebedeeld krijgen van 0 tot 100. Hoe hoger de score, hoe vaker de partijen moties hebben gesteund die tegen Israëls bezettingsbeleid zijn en hoe vaker ze tegen moties hebben gestemd die Israëls bezettingsbeleid steunen. Hoe lager de score, hoe vaker partijen tegen moties hebben gestemd die Israëls bezettingsbeleid bekritiseren, en hoe vaker ze voor moties hebben gestemd die Israëls bezettingsbeleid steunen.
Uit deze grafieken blijkt dat met name DENK, BIJ1, Partij voor de Dieren en SP zich bij stemmingen in de Tweede Kamer sterk hebben gemaakt voor internationaal recht en rechtvaardigheid. Aan de andere kant van het spectrum blijkt dat met name JA21, PVV en SGP Israëls bezettingsbeleid in sterke mate steunen.
Klik op de partij voor meer gedetailleerde informatie over hun belangrijkste standpunten met betrekking tot de kwestie-Israël/Palestina. De volgorde is op basis van de meest recente peilingen.
Als dé dossiervreter in Den Haag lijkt NSC-voorman Pieter Omtzigt het Israël/Palestina-dossier nog niet goed te hebben bestudeerd. Hij volgt braaf de lijn van de andere conservatieve centrumpartijen: pro-Israël, met weinig tot geen oog voor Israëls schendingen van het internationaal recht. In het partijprogramma staat ook niets over Israël of Palestina. Omzigt stemt vaker dan het CDA en de VVD tégen pro-Palestijnse-, en vóór pro-Israelische moties.
Nee, Omtzigt stemde tegen een motie die de regering vroeg om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen. Tijdens een recent debat verdedigde Omtzigt de Nederlandse stemonthouding over de VN-resolutie die opriep tot een staakt-het-vuren (YouTube, minuut 13).
Nee, NSC stemde tegen de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogswapen verbiedt.
Nee. NSC toont zich meer verontwaardigd over een Palestijnse leus als From the river to the sea, Palestine will be free dan over daadwerkelijk genocidale uitspraken van Israëlische ministers, parlementsleden en hoge militairen.
Nee. Omtzigt stemde tegen alle moties die opriepen tot erkenning van een Palestijnse staat. De partij is voor een tweestatenoplossing maar legt niet uit hoe die na de kolonisering en annexatie van de Westelijke Jordaanoever nog bereikt kan worden. In een debat stelde Pieter Omtzigt, mede sprekend namens VVD en CDA, zich op tegen de ‘éénstaatpolitiek’ van DENK. Maar tegen de ‘éénstaatpolitiek’ die de Israelische regering al decennia voert sprak hij zich niet uit; tegen de huidige éénstaatrealiteit evenmin.
Nee. Omtzigt maakte deel uit van het CDA dat tegen een motie stemde die stelde dat Israël een apartheidsstaat is, en dat de Tweede Kamer tégen apartheid is gekant. Hij steunt daarnaast Israëls ‘recht op zelfverdediging’ en stelt zich bij stemmingen en mediaoptredens allesbehalve kritisch op tegenover Israël.
Nee. Omtzigt stemde tegen een motie die het beëindigen van militaire handel en samenwerking met Israël bepleitte.
Nee. Omtzigt stemde tegen een motie die het nederzettingenbeleid veroordeelt, en tegen moties (zoals deze) die sancties bepleitten tegen het nederzettingenbeleid.
Roept het Internationaal Strafhof op tot onderzoek naar oorlogsmisdaden in bezet Palestina?
Half. Pieter Omzigt heeft de regering gevraagd of de misdaden van Hamas bij het Hof kunnen worden aangebracht.
De VVD is de belangrijkste bondgenoot van Israël in de Tweede Kamer en de regering. In de Kamer agendeert de partij het onderwerp uit zichzelf vrijwel nooit; dit in de overtuiging dat het Israël/Palestinabeleid vooral moet worden overgelaten aan de pro-Israelische VS. De partij stemt structureel tegen alle voorstellen die de huidige ‘status quo’ en éénstaatrealiteit ter discussie stellen, en biedt daarmee alle ruimte aan Israël voor de verdere kolonisering van de bezette Palestijnse gebieden.
Premier Mark Rutte (VVD) schermt graag met de opmerking dat Nederland goede relaties onderhoudt met beide partijen, waaronder zijn ‘vriend Bibi’ (Benjamin) Netanyahu. Die ‘goede relaties’ fungeren in de praktijk echter als mantra: ze worden nooit effectief ingezet om Israël ertoe te bewegen zich aan het internationaal recht te houden en de bezetting te beëindigen. In tegenstelling tot de ChristenUnie en andere rechtse partijen erkent de VVD wel dat de nederzettingen illegaal zijn. Het verbindt hier alleen nooit gevolgen aan.
Nee. De VVD is uitgesproken tegenstander van een staakt-het-vuren. De partij stemde tegen een motie die de regering vroeg om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen. Ruben Brekelmans verdedigde de Nederlandse onthouding bij de stemming in de VN over een staakt-het-vuren; hij stelde dat Israël de vrije hand geboden moet worden om te doen wat het wil tegen Hamas in Gaza. Wel was de partij voor ‘humanitaire pauzes’, die volgens hulporganisaties echter volstrekt onvoldoende zijn om hulp Gaza in te krijgen.
Nee. De VVD stemde tegen de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogsmiddel verbiedt. Dit ondanks het feit dat Israël heeft aangegeven geen voedsel binnen te laten, gericht bakkerijen bombardeert, en graan door het afsluiten van elektriciteit niet verwerkt kan worden.
Nee. De VVD uit geen (of nauwelijks) kritiek op de vele racistische, gewelddadige en genocidale opmerkingen van Israelische ministers en politici. Kamerlid Ruben Brekelmans nam deel aan een gesprek met Ariël Kallner, de Israelische politicus (Likud) die opriep tot een ‘tweede Nakba’, en daarmee tot de etnische zuivering van Gaza. Premier Rutte beschouwd de Israelische premier Netanyahu (‘Bibi’) als zijn vriend, ook al heeft die doelbewust de tweestatenoplossing onmogelijk gemaakt en een regering gevormd met extreemrechtse partijen die de volledige verdrijving van Palestijnen voorstaan.
Nee. Stemt tegen alle moties voor de erkenning van een Palestijnse staat. De partij is voor een tweestatenoplossing maar legt niet uit hoe die na de kolonisering en annexatie van de Westelijke Jordaanoever nog bereikt kan worden. In een debat stelde Pieter Omtzigt, mede sprekend namens VVD en CDA, zich op tegen de ‘éénstaatpolitiek’ van DENK. Maar tegen de ‘éénstaatpolitiek’ die de Israelische regering al decennia voert sprak hij zich niet uit; tegen de huidige éénstaatrealiteit evenmin.
Nee. De VVD was onderdeel van het kabinet-Rutte IV, dat het onderzoek van onder andere Amnesty hierover verwierp zonder het inhoudelijk juridisch te weerleggen. Ze stemde tegen een motie die onder andere stelde dat Israël een apartheidsstaat is.
Nee. De VVD is groot voorstander van militaire samenwerking met het Israelische bezettingsleger. Stemde tegen een motie die de aankoop van het PULS-systeem van de Israëlische wapenfabrikant Elbit Sustems stop wilde zetten. Ze stemde ook tegen een motie die pleitte voor een opschorting van het militaire statusverdrag met Israël.
Nee. De VVD is tegen iedere vorm van kritiek op Israël en komt niet verder dan generieke opmerkingen dat het land zich aan het internationaal recht moet houden, die echter nooit gevolgen krijgen. Stemde tegen een motie die het nederzettingenbeleid veroordeelde.
Nee. Waar regeringsleiders in onder andere Ierland, België en Frankrijk het Internationaal Strafhof hebben opgeroepen onderzoek te doen naar mogelijke oorlogsmisdaden in Palestina (door beide partijen), blijft dit in Nederland een zeldzaam geluid.
Fusiepartij GroenLinks-PvdA kreeg de afgelopen tijd veel kritiek uit de eigen achterban voor de manier waarop de partijleiding vierkant en onvoorwaardelijk de kant van Israël leek te kiezen. Het verkiezingsprogramma van de partij bevat, na amendering door de leden, wel een stevige paragraaf over Israël/Palestina.
GroenLinks is traditioneel kritisch op Israël, maar heeft de laatste jaren ook weinig initiatief genomen om het onderwerp effectief te agenderen. Zo kwam de partij niet met eigen initiatieven, weigerde van apartheid te spreken en deed een verdrag met het Israëlische bezettingsleger af als een bureaucratische formaliteit. Kandidaat-Kamerlid Kauthar Bouchallikht besloot zich terug te trekken omdat ze zich niet meer kon vinden in de lijn van de partij. ‘Dit zijn de momenten waarop we als politici morele grenzen kunnen bewaken’, schreef ze op haar instagram. Waar in België de Groene vice-premier Petra de Sutter openlijk oproept tot sancties, en de Ierse zusterpartij Sinn Féin oproept de situatie te verwijzen naar het Internationaal Strafhof, houden GroenLinks-politici zich angstvallig stil.
Binnen de PvdA was het onderwerp lange tijd taboe vanwege interne verdeeldheid. Nadat de partij in de Tweede Kamer fors was gekrompen kreeg het thema geen prioriteit meer. Frans Timmermans (GL-PvdA) had als Kamerlid in de periode 2010–2012 sterke inbreng in debatten. Zo kwalificeerde hij het kabinet-Rutte I als ‘Netanyahu’s nuttige idioten’ en bekritiseerde hij het feit dat Nederland ondanks de speciale band met Israël ‘nul heeft bereikt‘ ten aanzien van het nederzettingenbeleid. In zijn tijd als minister van Buitenlandse Zaken zette hij deze stevige lijn echter niet door, maar hij schikte zich naar het VVD-standpunt. Op het recente partijcongres zei Timmermans dat hij het thema-Israël/Palestina als premier tot het belangrijkste speerpunt van het Nederlandse buitenlandbeleid wil maken.
Ja. Tweede Kamerlid Kati Piri is actief bepleiter van een onmiddellijk staakt-het-vuren en diende samen met D66 een motie in die hiertoe opriep. Stemde voor een motie die de regering vroeg om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen.
Ja. GL-PvdA stemde voor de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogswapen verbiedt.
Nee. Ondanks talloze genocidale uitspraken van hoge Israelische politici, militairen en opiniemakers heeft de partij hier niet of nauwelijks afstand van genomen. Dat is zeer ernstig en nalatig gezien de hechte band tussen Nederland en Israël en de internationaalrechtelijke verplichting om misdaden tegen de menselijkheid te voorkomen.
Dergelijke uitspraken kwamen onder meer op rekening van de Israelische president Yitzhak (Isaac) Herzog. Voorbeelden zijn uitspraken dat ‘de hele [Palestijnse] natie schuldig is’, dat het doel van de aanvallen op Gaza ‘verwoesting, niet precisie’ is, dat Gaza wordt bewoond door ‘menselijke dieren’, dat Gaza ‘net als Dresden vernietigd moet worden’, dat Palestijnse steden ‘weggevaagd’ moeten worden, en dat Palestijnen over de wereld verspreid moeten worden.
Lijsttrekker Timmermans en GL-partijvoorzitter Katinka Eikelenboom maakten zich wel druk om de Palestijnse slogan From the river to the sea, Palestine will be free, maar spraken zich bijvoorbeeld niet uit over de Israelische minister die opriep tot het werpen van een atoombom op Gaza.
Ja. Stemde voor de moties tot erkenning van een Palestijnse staat. De partij is voor een tweestatenoplossing maar legt niet uit hoe die na de kolonisering en annexatie van de Westelijke Jordaanoever nog bereikt kan worden.
Nee. Stemde tegen een motie die het apartheidsregime van Israël afkeurt. De partij stemde wel voor een motie die apartheid noemde, maar maakte daarbij het voorbehoud dat men zich niet in ‘alle bewoordingen kon vinden’. In 2021 stelde PvdA-Kamerlid Kirsten Van den Hul schriftelijke vragen over onderzoeken waarin Israël wordt beschuldigd van apartheid. Kamerleden van GL-PvdA erkennen weliswaar soms dat er sprake is van apartheid, maar de partij vindt het ‘niet opportuun’ om de realiteit openlijk te erkennen. Voormalig Groen-Links-Europarlementariër Judith Sargentini sprak acht jaar geleden al wel van apartheid.
Nee. Tot verbazing van velen ging GL-PvdA afgelopen zomer zonder debat akkoord met een verdrag tussen Nederland en Israël over de status van strijdkrachten op elkaars grondgebied. In de Eerste Kamer, waar het verdrag nog tegengehouden kan worden, heeft de partij wel kritische vragen over het verdrag gesteld. Na stevige interne kritiek heeft GL-PvdA het nu wel over het tijdelijk opschorten van de samenwerking met het israelische bezettingsleger. Ook is de partij kritisch op de levering van onderdelen voor Israëlische F-35-gevechtsvliegtuigen die deelnemen aan de bombardementen op Gaza waarbij intussen ruim elfduizend Palestijnse burgers zijn gedood.
Tweede Kamerlid Kati Piri beweerde in een recent Kamerdebat dat er geen militaire samenwerking met Israël bestaat. Dit ondanks dat er een Nederlandse militair attaché is gestationeerd op de ambassade in Tel Aviv, er jaarlijks Nederlandse militairen op uitwisselingen naar Israël gaan, er sprake is van intensieve ‘kennisuitwisseling’ met Israël, en er door het ministerie van Defensie grote orders worden geplaatst bij Israelische wapenfabrikanten.
Half. Kamerleden van GL-PvdA spraken zich vaak stevig uit tegen de illegale nederzettingen, de annexatie van Palestijns land en het systematische Israelische staatsgeweld. Ook heeft de partij vaker voor (mogelijke) sancties gepleit. De partij stemde afgelopen Kamerperiode echter tegen moties die een verbod op producten uit nederzettingen bepleiten of sancties willen instellen.
Recent lijkt de partij zijn standpunten te hebben aangescherpt. Na een amendement op het verkiezingsprogramma pleit ze nu wel voor een verbod op producten uit nederzettingen, en mogelijke maatregelen zoals het opschorten van het EU-Israël Associatieverdrag. Ook heeft de partij als enige het voorstel opgenomen om Israëlische kolonisten niet langer visumvrij naar Europa te laten reizen.
Ja. De partij is een uitgesproken pleitbezorger van het Strafhof.
‘In het Israëlisch-Palestijnse conflict streven we naar een rechtvaardige tweestatenoplossing. Alle vormen van geweld veroordelen we: ze brengen in dit asymmetrisch conflict de oplossing niet dichterbij. We verzetten ons tegen de bouw van Israëlische nederzettingen op Palestijns grondgebied en tegen de economische belemmeringen die de Palestijnen hard raken en duurzame vrede in de weg staan. Dit doen we door de relatie met Israël afhankelijk te maken van respect voor internationaal recht, zoals de EU-Israël associatieovereenkomst voorschrijft. Nederland bepleit dat de visumvrijstelling voor het Schengengebied wordt opgeschort voor kolonisten uit de nederzettingen. We staan niet toe dat producten die geproduceerd worden door kolonisten in de bezette gebieden hier verhandeld worden en bepleiten een verbod op economische relaties met illegale nederzettingen. Nederland levert een actieve bijdrage bij de VN en aan het Internationaal Gerechtshof in de lopende zaak aangaande de legaliteit van de bezetting. Bij het niet-naleven van VN-resoluties en het verder schenden van mensenrechten, neemt Nederland de nodige maatregelen zoals het opschorten van de EU-Israël associatieovereenkomst en het stopzetten van militaire samenwerking. Nederland roept de Israëlische regering op om een einde te maken aan de militaire detentie van kinderen. Waar de Internationale Gemeenschap nog steeds pleit voor een onafhankelijke Palestijnse Staat, laat diezelfde gemeenschap nog steeds toe dat deze steeds meer onmogelijk wordt gemaakt door de Israëlische nederzettingenpolitiek. Nederland komt ook actief op voor de rechtsstaat en het democratisch bestel in Israël en de Palestijnse Gebieden, waarbij gelijke rechten van alle bevolkingsgroepen worden gewaarborgd. Nederland dringt er bij het Israëlische en Palestijnse leiderschap op aan om vrije verkiezingen te organiseren waarbij deze gelijke rechten worden gewaarborgd.’ (p. 88)
PVV-oprichter en aanvoerder Geert Wilders heeft een langdurige persoonlijke en politieke relatie met Israël. Die gaat terug tot zijn jeugd, toen hij werkte op een kibboets en moshav op de Westelijke Jordaanoever. Als politicus publiceerde hij opiniestukken waarin hij stelde dat zijn steun aan Israël is gegrondvest in het ideologische raamwerk van de westerse strijd tegen de islam, waarin Israël als ‘eerste verdedigingslinie’ geldt: ‘De toekomst van de wereld hangt af van Jeruzalem. Als Jeruzalem valt, zullen Athene en Rome – en Parijs, Londen en Washington – de volgende zijn.’ Wilders omarmt ook het idee dat ‘Jordanië Palestina is’ en dat Judea en Samaria (de bijbelse aanduiding voor de Palestijnse Westelijke Joraanoever) geen bezette maar ‘bevrijde gebieden’ zijn.
Wilders bezoekt Israël regelmatig en sprak jaren terug al op evenementen van de extreemrechtse partij HaTikva. Ideologisch was die partij verbonden aan de Kach-beweging, die zelfs in Israël als terreurorganisatie wordt beschouwd. HaTikva is later opgegaan in de partij Otzma Yehudit van Itamar Ben Gvir, de meest extreme en racistische partij die onderdeel uitmaakt van Netanyahu’s kolonistencoalitie.
Nee. Stemde tegen een motie die de regering opriep om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen. Sinds haar oprichting steunt de PVV Israël door dik en dun; daar zal ze gezien haar verkiezingsprogramma in volharden. Zolang Israël geen staakt-het-vuren wil, wil de PVV dat ook niet.
Nee. De PVV stemde tegen de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogswapen verbiedt.
Nee. De PVV is zelf ook voorstander van de etnische zuivering van Palestijnen. Die zouden volgens de partij in Arabische landen als Jordanie en Egypte moeten worden gehuisvest,
Nee. Stemt tegen alle moties voor de erkenning van een Palestijnse staat (voorbeeld). De PVV is tegenstander van de tweestatenoplossing, en van mening dat Jordanië al een Palestijnse staat is.
Nee. Stemde tegen een motie die het apartheidsregime van Israël afkeurt. De PVV staat onvoorwaardelijk achter Israël.
Nee. De PVV stemde tegen een motie die het beëindigen van militaire handel en samenwerking met Israël bepleitte.
Nee. De PVV stemde tegen een motie die de nederzettingenpolitiek van Israël veroordeelt.
‘De PVV is een grote vriend van de enige echte democratie in het Midden-Oosten, Israël. Ook cultureel is Nederland zeer verbonden aan Israël. De banden met Israël zullen onder meer worden versterkt door onze ambassade te verhuizen naar Jerusalem. De Nederlandse vertegenwoordiging in Ramallah bij de corrupte Palestijnse Autoriteit wordt onmiddellijk gesloten. Nederland heeft immers al een ambassade in Amman, de hoofdstad van de enige echte Palestijnse staat: Jordanië.’ (p. 42)
BBB voert vooral een nationale agenda en heeft amper een buitenlandbeleid. Op een handjevol tweets over het Israël/Palestina-conflict na wordt dan ook weinig gezegd over het onderwerp. De partij is echter uitgesproken fel tegen antisemitisme, en propageert daartoe de IHRA-definitie die kritiek op de Israëlische politiek als ‘antisemitisch’ tracht te framen.
De partij stemt bij Israël/Palestina-moties onveranderlijk pro-Israël. Ze is tegen het weren van producten uit illegale Israëlische nederzettingen in bezet Palestijns gebied, is tegen erkenning van de staat Palestina, en lijkt geen enkel probleem te hebben met de oorlogsmisdaden die Israël is Gaza pleegt.
Nee. BBB stemde tegen een motie die de regering vroeg om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen. Van der Plas heeft zich ook openlijk uitgesproken tegen een staakt-het-vuren.
Nee. BBB stemde tegen de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogswapen verbiedt. Een opmerkelijk standpunt voor agrarisch Nederland.
Nee. De focus van BBB is strikt eenzijdig. De partij heeft genocidale uitspraken van Israëlische ministers en parlementsleden derhalve niet benoemd, laat staan bekritiseerd.
Nee. De partij stemde tegen alle moties voor erkenning van een Palestijnse staat. In het verkiezingsprogramma staat niets over het erkennen van Palestina als staat.
Nee. BBN stemde tegen een motie die vaststelde dat Israël een apartheidsstaat is en dat de Tweede Kamer tégen apartheid is.
Nee. De partij stemde tegen een motie die het beëindigen van militaire handel en samenwerking met Israël bepleitte.
Nee. BBB stemde tegen een motie die het nederzettingenbeleid veroordeelt. Ook stemde de partij tegen moties (zoals deze) die sancties voorstelden tegen het nederzettingenbeleid.
D66 maakt zich traditioneel sterk voor het internationaal recht, en in de Tweede Kamer ook voor de rechten van de Palestijnen. Dit heeft echter amper doorgewerkt in het beleid van het kabinet-Rutte IV, waar de partij deel van uitmaakte. Buitenlandwoordvoerder Sjoerd Sjoerdsma (D66) is zelf diplomaat geweest in Palestina, en was afgelopen periode het Kamerlid met de meeste kennis over dit onderwerp en veel effectieve inbreng in debatten. Zo ageerde hij tegen het als ‘terreurorganisatie’ criminaliseren van zes Palestijnse mensenrechtenorganisaties door Israël’. Sjoerdsma noemde die maatregel ‘onderdeel van [Israël’s] oorlogsvoering tegen alles wat met internationaal recht te maken heeft’.
Voormalig partijleider Sigrid Kaag heeft een Palestijnse echtgenoot en kreeg daarom veel anti-Palestijns racisme te verduren waartegen ze zich stevig verweerde. Onder haar bewind als minister van Buitenlandse Zaken werd de steun aan de Palestijnse landbouworganisatie UAWC beëindigd; dit na een door marteling verkregen ‘bekentenis’ waaruit zou blijken dat een UAWC-bestuurslid gelieerd zou zijn aan de links-marxistische PFLF.
Ja. Sjoerdsma diende een aanvraag tot een spoeddebat in naar aanleiding van de onthouding van Nederland bij de stemming in de VN over een staakt-het-vuren, maar dit werd afgewezen. De partij diende een motie in die de regering vroeg om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen. D66-ministers gingen in tegen de lijn van het eigen kabinet en verklaarden persoonlijk wél voorstander te zijn van een staakt-het-vuren.
Ja. D66 stemde voor de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogswapen verbiedt.
Ja. Sjoerdsma weigerde in gesprek te gaan met Knesset-lid Ariel Kallner (Likud) die opriep tot ‘een tweede Nakba’.
Ja. D66 stemde voor de moties die opriepen tot de erkenning van een Palestijnse staat. De partij is voor een tweestatenoplossing maar legt niet uit hoe die na de kolonisering en annexatie van de Westelijke Jordaanoever nog bereikt kan worden.
Ja. Stemde voor een motie die de misdaad van apartheid erkent. Ook het D66 congres nam een motie van die strekking aan. Kamerlid Sjoerdsma heeft het kabinet herhaaldelijk gevraagd om een juridische appreciatie over apartheid, maar heeft daar van kabinetszijde, waar D66 ook deel van uitmaakt, nooit inhoudelijk antwoord op gekregen.
Nee. Stemde voor het verdrag tussen Nederland en Israël inzake de status van hun strijdkrachten en stemde tegen alle moties die oproepen de militaire samenwerking te beëindigen. De partij riep zelfs op tot het sturen van wapens naar Israël, zoals Patriot-luchtafweergeschut, zodat Israël zich beter zou kunnen verdedigen. Onder verantwoording van D66-minister van Defensie Kajsa Ollongren werden verschillende grote orders geplaatst bij de Israëlische wapenfabrikant Elbit. Wel lijkt D66 gekant tegen de levering van onderdelen voor Israëlische F-35-gevechtsvliegtuigen die deelnemen aan de bombardementen op Gaza waarbij intussen ruim elfduizend Palestijnse burgers zijn gedood.
Half. De afgelopen periode heeft D66 wisselend gestemd over moties die praktische maatregelen of sancties tegen Israël wilden treffen, zoals een verbod op producten uit nederzettingen. Als onderdeel van de regeringscoalitie heeft de partij bijgedragen aan de absolute straffeloosheid van Israël. Zo heeft D66 geaccepteerd dat Nederland geen gevolgen verbond aan de moord op de journaliste Shireen Abu Akleh door Israëlische militairen.
Wel heeft Sjoerdsma in Kamerdebatten gesteld voorstander te zijn van sancties. Ook in het D66-verkiezingsprogramma staat dat de strijdende partijen verantwoordelijk moeten worden gehouden voor volkenrechtelijke misdaden, onder meer door het opleggen van sancties.
Ja. D66 is een uitgesproken pleitbezorger van het Strafhof, maar heeft geen expliciete oproep gedaan om oorlogsmisdaden in Israël/Palestina te onderzoeken zoals dat in onder andere Ierland, België en Spanje wel is gebeurd.
‘In gevallen van bezette gebieden, zoals de Krim, Westelijke Sahara en Palestina, is het van groot belang om het internationaal recht te handhaven en ervoor te zorgen dat betrokken partijen verantwoordelijk worden gehouden voor hun daden, in lijn met het internationaal recht en aangenomen VN-resoluties. Dit vereist niet alleen het opleggen van sancties, maar ook het actief bijhouden en documenteren van oorlogsmisdaden, bewijsmateriaal verzamelen en de nodige stappen nemen om naleving van het internationaal recht te bevorderen. Hiervoor is dus ook een rol weggelegd voor Nederland als gastland van meerdere internationale organen.’ (p. 221)
De op dierenrechten gerichte partij spreekt zich niet vaak uit over buitenlandbeleid en neemt weinig deel aan debatten over Israël/Palestina. Wanneer ze dat wel doet is de inbreng van buitenlandwoordvoerder Christine Teunissen scherp en inhoudelijk, waarbij respect voor het internationaal recht voorop staat.
Ja. Stemde voor een motie die de regering vroeg om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen. Partijleider Esther Ouwehand uitte kritiek op de onthouding van Nederland bij de stemming in de VN over een staakt-het-vuren.
Ja. De PvdD stemde voor de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogswapen verbiedt.
Nee. Esther Ouwehand en Christine Teunissen zijn heel vocaal op X over oorlogsmisdaden van Israël tegen de burgers in Gaza. Er is echter nergens een directe veroordeling te vinden van de genocidale uitspraken door Israëlische ministers en Kamerleden. Wel erkent Theunissen in een verklaring aan de Tweede Kamer dat er mogelijk sprake is van etnische zuivering in de Gazastrook.
Ja. Stemt voor de moties voor erkenning van een Palestijnse staat. Dit punt is ook expliciet opgenomen in het PvdD-verkiezingsprogramma.
Ja. Op het congres van de PvdD werd een motie aangenomen die expliciet de realiteit van de Israëlische apartheid erkent.
Ja. De PvdD heeft in het verkiezingsprogramma opgenomen dat er een einde moet komen aan de militaire samenwerking met Israël, waaronder wapenhandel. Stemde voor een motie die dit voorstelde.
Ja. Stemt voor alle moties die het nederzettingenbeleid bekritiseren of die sancties voorstellen om het nederzettingenbeleid tegen te gaan.
‘Nederland oefent druk uit op de Israëlische regering om te stoppen met de bezetting en annexatie van Palestijns gebied, met het apartheidsregime én de grove schendingen van mensenrechten en het internationaal recht. Nederland voegt zich bij de 138 VN-lidstaten die Palestina hebben erkend. De Nederlandse ambassade gaat niet naar Jeruzalem verhuizen. Er komt een einde aan de militaire samenwerking met de Israëlische staat, inclusief wapenhandel. We komen op voor het maatschappelijk middenveld in Israël en Palestina dat nu door de Israëlische regering onder druk staat.’ (p. 121)
‘Er komt een einde aan de militaire samenwerking met de Israëlische staat, inclusief wapenhandel. We komen op voor het maatschappelijk middenveld in Israël en Palestina dat nu door de Israëlische regering onder druk staat.’ (p. 97)
De SP is een van de meest uitgesproken partijen voor een rechtvaardig Palestinabeleid en fel tegenstander van de Israelische kolonisatiepolitiek. De partij heeft uitstekende woordvoerders – eerder in de persoon van Sadet Karabulut, en nu Jasper van Dijk. De partij dient veel Kamervragen en moties in over het onderwerp en is met name kritisch op de militaire samenwerking tussen Nederland en Israël. De partij steunt sancties tegen Israël en pleit al jaren voor erkenning van de staat Palestina. Des te verrassender is het dat het verkiezingsprogramma niks zegt over het onderwerp.
Ja. stemde voor een motie die de regering vroeg om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen. De SP diende een aanvraag tot een spoeddebat in naar aanleiding van de onthouding van Nederland bij de stemming in de VN over een staakt-het-vuren. Jasper van Dijk bekritiseerde de regering bij Op1 vanwege het niet steunen van een staakt-het-vuren.
Ja. De SP stemde voor de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogswapen verbiedt.
Ja. Jasper van Dijk steunde de oproep van Sjoerd Sjoerdsma (D66) om het gesprek met Knesset-lid Ariel Kallner te boycotten wegens diens oproep tot een ‘tweede Nakba’. Jasper van Dijk en Lilian Marijnissen zijn uitgesproken kritisch op Israël, maar een openlijke veroordeling van genocidale uitspraken vonden we niet.
Ja. Stemde voor de moties tot erkenning van een Palestijnse staat. De partij is voor een tweestatenoplossing maar legt niet uit hoe die na de kolonisering en annexatie van de Westelijke Jordaanoever nog bereikt kan worden.
Ja.
Ja. Stemde voor een motie die voorstelde de militaire handel en samenwerking met Israël te beëindigen.
Ja. De partij stemde structureel voor moties die oproepen tot sancties vanwege het nederzettingenbeleid. Ook stemde ze voor de motie die het nederzettingenbeleid veroordeelde.
Lange tijd was Forum een groot pleitbezorger van Israël, en stond de partij ‘onvoorwaardelijk’ achter dat land. Die liefde was wederzijds; bij de pro-Israël-lobbyorganisatie CIDI kwam Forum bij interne verkiezingen in 2019 als grootste uit de bus. Het antisemitisme binnen de partij werd – onder meer door het CIDI – lang voor lief genomen, totdat het niet meer viel te ontkennen. Thierry Baudet grossiert in complottheorieën die vaak een sterke antisemitische basis hebben. De partij sloeg afgelopen Kamerperiode een meer isolationistische koers in, wat tot wisselende stemmingen over Israël/Palestina-moties leidde.
Nee. FvD stemde tegen een motie die de regering vroeg om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen.
Ja, FvD stemde voor de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogswapen verbiedt.
Nee. De partij zegt überhaupt weinig over het onderwerp.
Nee. De partij stemde tegen alle moties voor erkenning van een Palestijnse staat. In het verkiezingsprogramma staat niets over het erkennen van Palestina als staat.
Nee. FvD stemde tegen een motie die vaststelde dat Israël een apartheidsstaat is en dat de Tweede Kamer tégen apartheid is.
Nee. De partij stemde tegen een motie die het beëindigen van militaire handel en samenwerking met Israël bepleitte.
Nee. FvD stemde tegen een motie die het nederzettingenbeleid veroordeelt. Ook stemde de partij tegen moties (zoals deze) die sancties voorstelden tegen het nederzettingenbeleid.
Binnenskamers erkent het CDA al jaren dat het kolonisatiebeleid van Israël onverdedigbaar is en vrede in de weg staat. Maar hier openlijk voor uitkomen of maatregelen nemen om de kolonisering in te dammen gaat de partij echter te ver. Onder CDA-minister Wopke Hoekstra bereikte het Nederlandse Israël/Palestinabeleid een dieptepunt, neerkomend op volledige carte blanche voor Israëls optreden. Zo stelde Hoekstra dat Israël nog voorstander zou zijn van de tweestatenoplossing terwijl het land die onder ieders ogen onmogelijk maakt.
Na de moord op de Palestijnse journaliste Shireen Abu Akleh eiste CDA-Kamerlid Agnes Mulder dat die zaak niet in de doofpot mocht verdwijnen. Dat is echter precies wat toch gebeurde; de daders werden nooit berecht en het CDA is de kwestie alweer vergeten. Het voorbeeld is tekenend voor de totale straffeloosheid van Israël die mede dankzij de passiviteit en het korte geheugen van de Tweede Kamer voortduurt. De huidige CDA-buitenlandwoordvoerder Derk Boswijk is nieuw op het Israël/Palestina-dossier en lijkt een uitgesproken pro-Israëlische koers te varen.
Nee, het CDA stemde tegen een motie die de regering vroeg om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen. Het CDA steunt de Nederlandse stemonthouding over de VN-resolutie die opriep tot een staakt-het-vuren. Derk Boswijk verdedigde het blokkeren van een spoeddebat over dit onderwerp.
Nee. Het CDA stemde tegen de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogswapen verbiedt.
Nee. Ondanks talloze genocidale uitspraken van hoge Israëlische politici, militairen en opiniemakers heeft de partij hier niet of nauwelijks afstand van genomen.
Nee. Stemt tegen alle moties voor erkenning van een Palestijnse staat. De partij is voor een tweestatenoplossing maar legt niet uit hoe die na de kolonisering en annexatie van de Westelijke Jordaanoever nog bereikt kan worden. In een debat stelde Pieter Omtzigt, mede sprekend namens VVD en CDA, zich op tegen de ‘éénstaatpolitiek’ van DENK. Maar tegen de ‘éénstaatpolitiek’ die de Israëlische regering al decennia voert sprak hij zich niet uit; tegen de huidige éénstaatrealiteit evenmin.
Nee. Het CDA was onderdeel van het kabinet-Rutte IV, dat alle rapporten over apartheid verwierp zonder die inhoudelijk juridisch te weerleggen. Minister van Buitenlandse Zaken en voormalig CDA-partijleider Wopke Hoekstra schreef zelfs aan de Tweede Kamer dat Israël een ‘pluriforme democratische rechtsstaat’ zou zijn – het tegenovergestelde van apartheid.
Nee. De partij stemde tegen moties die dit voorstellen.
Waar de Belgische collega’s van CD&V oproepen tot een verbod op producten uit de illegale Israëlische nederzettingen blijft het CDA halsstarrig weigeren om concrete maatregelen te steunen of nemen.
‘In het Midden-Oosten Vredesproces blijft Nederland zich inzetten voor de tweestaten oplossing en het verbeteren van de samenwerking tussen Israëliërs en Palestijnen.’ (p. 83)
Samen met BIJ1 pleit Volt voor een VN-vredesmissie om een staakt-het-vuren in stand te houden in aanloop naar een vredesconferentie.
Ja. stemde voor een motie die de regering vroeg om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen. Op X uitte partijleider Laurens Dassen kritiek op de onthouding van Nederland bij de stemming in de VN over een staakt-het-vuren.
Ja. Volt was mede-indiener van de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogswapen verbiedt.
Nee. Er is nergens een directe veroordeling te vinden van de genocidale uitspraken van Israëlische ministers en Kamerleden.
Ja. Volt stemde voor de moties voor erkenning van een Palestijnse staat. In het verkiezingsprogramma komt Israël/Palestina echter niet aan bod.
Nee. Stemde tegen een motie die stelde dat Israël een apartheidsstaat is, en dat de Tweede Kamer tégen apartheid is.
Nee. Volt stemde tegen een motie die beëindiging van de militaire handel en samenwerking met Israël bepleitte.
Half. Volt veroordeelt het Israëlische nederzettingenbeleid in het algemeen, maar stemde tegen sommige moties die er concrete sancties tegen bepleitten.
De ChristenUnie (CU) behoort tot de extreme anti-Palestijnse vleugel in de Tweede Kamer, en is daarin nog radicaler dan de VVD. De partij is voorstander van de kolonisatie van de Palestijnse Westelijke Jordaanoever en hangt een alternatieve werkelijkheid aan wat betreft de toepassing van internationaal recht op Israël. Zelfs kritiek op het handelen van de regering-Netanyahu en haar extreemrechts, anti-rechtsstatelijke ministers is taboe voor de partij. Oud-partijleider Gert-Jan Segers beschouwt de meeste kritiek op Israël als antisemitisme, en ziet daarin de hand van de duivel.
De systematische Israëlische politiek van verdrijving van Palestijnen uit Oost-Jeruzalem deed de partij eerder af als ‘huurkwesties’. De ChristenUnie Tweede Kamerfractie ging niet in op een uitnodiging tot een gesprek met Palestijnse christenen, waar de Eerste Kamerfractie en het wetenschappelijk bureau van de partij dat wel deden. De partij is groot voorstander van zogenaamde ‘verzoeningsprojecten’ waarvan het doel lijkt te zijn dat Palestijnen zich verzoenen met hun positie als tweede- of derderangsburgers onder permanente Israëlische heerschappij.
Opmerkelijke uitzondering op de harde anti-Palestijnse koers van de partij is de jongerenorganisatie PerspectieF, die al geruime tijd een meer humane koers voorstaat met oog voor Palestijnen. Ook oud-Europarlementariër Peter van Dalen ging niet mee in de anti-Palestijnse koers; hij uitte kritiek op de regering-Netanyahu en het beleid om Palestijnen uit hun huizen en van hun land te verdrijven.
Nee. De CU stemde tegen een motie die de regering vroeg om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen. De Christenunie steunt de Nederlandse stemonthouding over de VN-resolutie die opriep tot een staakt-het-vuren. In de Tweede Kamer stemde de partij zelfs tegen een staakt-het-vuren.
Nee. De ChristenUnie stemde tegen de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogswapen verbiedt.
Nee. De focus ligt op het ondersteunen, niet het bekritiseren van Israël.
Nee. Stemde tegen alle moties voor erkenning van een Palestijnse staat. De ChristenUnie betwist het internationaalrechtelijke feit dat de Westelijke Jordaanoever is bezet en spreekt zich zelden uit over de tweestatenoplossing. In het verleden was het tegenstander van het invoeren van de tweestatenoplossing omdat Israël de vrije hand geboden moest blijven worden voor zijn overheersing van de Palestijnse bevolking op de Westelijke Jordaanoever.
Nee. Een van de voorgangers van de CU, de GPV, was uitgesproken voorstander van de apartheid in Zuid-Afrika. Dezelfde excuses als die toen werden gebruikt – zoals dat nederzettingen ‘goed zijn voor de werkgelegenheid van de inheemse bevolking’ – worden nu ook door de CU gebruikt ter verdediging van Israëls illegale nederzettingen. Kamerlid Don Ceder beweert het rapport van Amnesty International over apartheid te hebben gelezen, maar is het niet eens met de conclusies.
Nee. De CU is uitgesproken voorstander van militaire samenwerking met Israël.
Nee. De ChristenUnie ontkent dat het internationaal recht van toepassing is op Israël en bezet Palestina. De partij laat zich daarbij leiden door de opvatting van ‘Christenen voor Israël’, een organisatie die zich inzet voor de bekering van Joden tot het christendom, en de christelijke lobbyorganisatie ‘Thinc’, die zich inzet voor een alternatieve interpretatie van het internationaal recht.
Zo is de partij voorstander van de illegale annexatie van Oost-Jeruzalem en de Golanhoogten, ontkent het de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof dat de nederzettingen illegaal zijn, en ontkent het de uitspraak van het Internationaal Strafhof dat het de bevoegdheid (jurisdictie) heeft om onderzoek te doen naar Israëlische oorlogsmisdaden in de bezette Palestijnse gebieden.
De ChristenUnie steunt de gewelddadige Israëlische kolonistenbeweging met frequente solidariteitsbezoeken.
‘Vrede in het Midden-Oosten is een diepgevoelde wens van velen. Christenen weten zich op Bijbelse gronden met het Joodse volk verbonden. Voor de veiligheid in een regio die gekenmerkt wordt door instabiliteit, autoritaire regimes en bloedige conflicten is vrede van groot belang. De staat Israël is voor Joden de laatste hoop op een veilige plek in een wereld waarin het giftige antisemitisme onuitroeibaar blijkt. Gelet hierop en op de instabiliteit van de regio staat de ChristenUnie voor politieke steun aan de staat Israël, met inachtneming van internationale rechtsbeginselen. Onderdeel daarvan is de vestiging van de Nederlandse ambassade in Jeruzalem, de ongedeelde hoofdstad van Israël. We maken ons grote zorgen over de spiraal van geweld tussen Israëliërs en Palestijnen maar houden hoop op verzoening tussen Israël en de Palestijnen. Kleinschalige verzoeningsprojecten laten op een goede manier zien hoe Israëliërs en Palestijnen elkaar echt kunnen ontmoeten en kunnen samenleven. Hoopvol zijn ook de verbeterde betrekkingen tussen Israël en enkele Arabische landen in de regio. Een vredesregeling kan pas standhouden met veilige en erkende grenzen voor Israël en de erkenning van het recht op zelfbeschikking voor de Palestijnen.’ (p. 128)
‘Verzoening en samenwerking van onderop in Israël. Om vrede ‘van onderop’ te bevorderen, investeren we in verzoeningsprojecten, economische en humanitaire samenwerking en een duurzame water- en energievoorziening. Processen van vrede, verzoening en samenwerking worden gestimuleerd en niet met boycots gefrustreerd. Er gaat geen Nederlands belastinggeld naar organisaties die een (economische) boycot van Israël nastreven. Er kan geen sprake zijn van eenzijdige labeling van producten afkomstig uit de West Bank en de Golanvlakte.’ (p. 129)
‘Versterk mensenrechten en de rechtsstaat. Het Nederlandse beleid is gericht op respect voor mensenrechten en het versterken van de democratische rechtsstaat, zowel in de Palestijnse gebieden als in Israël. We ondersteunen Palestijnse christenen die in een benarde situatie zitten.’ (p. 129)
‘Heropen vredesonderhandelingen. Het vredesproces is helaas op een dood spoor geraakt. Alles moet in het werk worden gesteld om rechtstreekse Israëlisch-Palestijnse onderhandelingen heropend te krijgen.’ (p. 129)
‘Toezicht op hulpgelden. Hulpgelden aan de Palestijnse Autoriteit moeten ten goede komen aan de Palestijnse burgers. Directe financiële hulp aan de Palestijnse Autoriteit wordt gestopt als deze wordt aangewend voor zaken die het vredesproces belemmeren, zoals het belonen van veroordeelde Palestijnse terroristen en het verheerlijken van terreurdaden.’ (p. 129)
‘Israël eerlijk behandelen. Nederland zet zich in voor een eerlijke behandeling van Israël binnen de EU en in internationale samenwerkingsverbanden.’ (p. 126)
Tunahan Kuzu was namen DENK in de debatten veelal de luidste criticus van de staat Israël. De partij pleit openlijk voor een éénstaatoplossing. Die ene staat biedt gelijke rechten aan al haar inwoners en moet volgens de partij Palestina gaan heten. In het verkiezingsprogramma is een hele pagina ingeruimd voor de standpunten van DENK over Israël/Palestina. Recent trok de partij de aandacht toen Stephan van Baarle in de Tweede Kamer de leus From the river to the sea, Palestine will be free bleef herhalen.
Ja. stemde voor een motie die de regering vroeg om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen. Denk heeft tevens veel kritiek op de onthouding van Nederland bij de stemming in de VN over een staakt-het-vuren.
Ja. DENK stemde voor de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogswapen verbiedt.
Half. Noemt het beleid van Israël sinds 7 oktober vaak ‘etnische zuivering’ (voorbeeld). Er zijn geen specifieke veroordelingen te vinden van de genocidale uitspraken van Israëlische ministers en parlementsleden.
Ja. Stemt voor de moties voor erkenning van een Palestijnse staat. Ook in DENKs verkiezingsprogramma staat dat Nederland Palestina moet erkennen.
Ja. DENK spreekt in zijn verkiezingsprogramma over apartheid in ‘bezet Palestina en in Israël’. In een video wordt dit toegelicht. De huidige partijleider Stephan van Baarle laat op X frequent van zich horen over Israël/Palestina en noemt Israël geregeld een apartheidsstaat.
Ja. DENK stelt in zijn verkiezingsprogramma het volgende: ‘Nederland stopt alle vormen van militaire samenwerking met Israël’. De partij diende ook een motie in die voorstelde om de militaire samenwerking met Israël stop te zetten.
Ja. In haar verkiezingsprogramma schrijft DENK: ‘Nederland stelt boycots in tegen Israël. Producten uit illegale nederzettingen worden geweerd.’ De partij stemde voor alle moties die sancties bepleitten tegen bedrijven die zaken doen in of met de Israëlische nederzettingen.
‘DENK heeft zich ook blijvend gericht op de blinde vlekken van de westerse samenleving bij het Nederlandse buitenlandbeleid. Onvermoeibaar streed Tunahan Kuzu voor rechtvaardigheid voor de Palestijnen door onder andere de samenwerking tussen het Ministerie van Defensie en het Israëlische leger te bekritiseren.’ (p. 14)
‘Israël heeft de tweestatenoplossing onmogelijk gemaakt en vernietigd. Nederland en de EU moeten daarom het enige alternatief bevorderen: één staat met gelijke rechten voor iedereen en die staat heet Palestina. Daarom stelt DENK de volgende maatregelen voor:
De SGP is sinds jaar en dag mordicus vóór Israël en stemt tegen iedere vorm van kritiek op die staat. De partij steunde destijds de apartheid in Zuid-Afrika; die houding is sindsdien niet veranderd.
De SGP koestert het leven: ‘Elk mensenleven is daarom beschermwaardig’. Voor de Palestijnen wordt een uitzondering gemaakt: die hebben volgens de partij niets hun eigen land te zoeken.
Nee. Stemde tegen een motie die de regering vroeg om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen. De SGP spreekt al decennialang onvoorwaardelijke steun uit voor Israël, zo ook voor de huidige slachting in Gaza. Als Israël geen staakt-het-vuren wil, wil de SGP dat ook niet.
Nee. De SGP stemde tegen de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogswapen verbiedt.
Nee. De focus ligt louter op wat de ‘zelfverdediging van Israël’ wordt genoemd.
Nee. De partij stemde tegen alle moties voor erkenning van een Palestijnse staat. In het verkiezingsprogramma staat niets over het erkennen van Palestina als staat.
Nee. De SGP was uitgesproken voorstander van de apartheid in Zuid-Afrika. Die houding is sindsdien niet veranderd: ook nu heeft de partij geen enkel probleem met de institutionele rechtsongelijkheid tussen Palestijnen en Israëli’s.
Nee. De partij stemde tegen een motie die het beëindigen van militaire handel en samenwerking met Israël bepleitte.
Nee. De SGP is onvoorwaardelijk pro-Israël en vóór Israëls illegale nederzettingenbeleid.
‘De banden met Israël worden aangehaald. De Joden zijn Gods verbondsvolk en hebben in 1948 een legitieme staat opgericht. Dat is een groot wonder. Ook de vredesakkoorden met Arabische landen stemmen dankbaar.’ (p. 75)
‘Israël wordt van meet af aan bedreigd door (islamitische) vijanden en verdient dus begrip voor het nemen van strenge veiligheidsmaatregelen. Juist dan kan, waar nodig, over en weer ook een kritische noot klinken.’ (p. 75)
‘De grens tussen antizionisme en antisemitisme vervaagt. Nederland moet bevorderen dat de ‘Boycot, Desinvesteringen en Sancties’ (BDS)-beweging internationaal illegaal verklaard wordt. Subsidies aan clubs die BDS (in)direct bevorderen worden gestopt. De VN-lijst van bedrijven in betwiste gebieden moet van tafel.’ (p. 75)
‘De ambassades van Nederland en de EU verhuizen naar Jeruzalem als officiële, ongedeelde hoofdstad van Israël.’ (p. 75)
‘De UNRWA moet een einde maken aan het haatzaaien in Palestijnse lesmethoden, subsidiëring van families van veroordeelde Palestijnse terroristen, en steun van terreurgroepen. De VN-definitie van Palestijnse vluchteling met ‘erfelijk recht op terugkeer’ verdwijnt.’ (p. 75)
‘Een vredesplan ‘van onderaf’ moet voorzien in erkende, veilige en verdedigbare grenzen voor Israël. Uiteraard is erkenning van Israël door de Palestijnen een basisvoorwaarde. Tegelijk is respect nodig voor basale rechten van Palestijnen op terreinen als water, bewegingsvrijheid en economische ontwikkeling. Ter compensatie voor het korten van UNRWA kan dit plan de economische groei van Gaza gericht stimuleren.’ (p. 75)
‘Er komt een speciaal steunprogramma voor Palestijnse christenen.’ (p. 75)
‘Nederland moet binnen de Verenigde Naties strijden tegen de eenzijdige en overtrokken kritiek op Israël en de invloed van dictators en autocraten op het mensenrechtenbeleid. Alleen dan houdt de VN gezag als het gaat om het beschermen van geloofsvervolgden of militair ingrijpen tegen terreur. Nederland stemt voortaan tegen anti-Israëlische resoluties.’ (p. 75)
JA21 steunt Israël onvoorwaardelijk. In het verkiezingsprogramma van de partij staat alleen dit: ‘De banden met onze vriend Israël bekrachtigen door het verplaatsen van de Nederlandse ambassade naar Jeruzalem.’
In de peilingen staat de partij op hooguit één zetel. Desondanks won ze bij het recente Midden-Oostendebat van de pro-Israël-lobbyorganisatie CIDI de publieksverkiezingen – een serie antisemitische ‘grappen’ van partijprominent Annabel Nanninga ten spijt.
Nee, de partij stemde tegen een motie die de regering vroeg om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen.
Nee. JA21 stemde tegen de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogswapen verbiedt.
Nee, de partij heeft geen enkele kritiek op Israël.
Nee. De partij stemde tegen alle moties die opriepen tot erkenning van een Palestijnse staat. In het verkiezingsprogramma staat niets over het erkennen van Palestina als staat.
Nee. De partij stemde tegen een motie die vaststelde dat Israël een apartheidsstaat is en dat de Tweede Kamer tégen apartheid is.
Nee. De partij stemde tegen een motie die het beëindigen van militaire handel en samenwerking met Israël bepleitte.
Nee. De partij stemde tegen een motie die het nederzettingenbeleid veroordeelt. Ook stemde ze tegen moties (zoals deze) die sancties voorstelden tegen het nederzettingenbeleid.
‘De banden met onze vriend Israël bekrachtigen door het verplaatsen van de Nederlandse ambassade naar Jeruzalem.’ (p. 60)
BIJ1 staat sinds haar oprichting pal achter de rechten van Palestijnen. Sylvana Simons was, hoewel door de omvang van de fractie niet altijd aanwezig bij debatten, uitgesproken kritisch op het Israëlische nederzettingenbeleid. Ook de nieuwe lijsttrekker Edson Olf heeft zich kritisch over Israël uitgesproken. Recent trok de partij de aandacht toen Simons in de Tweede Kamer de leus From the river to the sea, Palestine will be free bleef herhalen.
De partij schuwt in het debat de confrontatie niet. BIJ1 diende veel moties in met als doel de internationale druk op Israëls koloniale beleid te verhogen.
Ja. stemde voor een motie die de regering vroeg om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen. Op X uitte Olf kritiek op de onthouding van Nederland bij de stemming in de VN over een staakt-het-vuren.
Ja. BIJ1 stemde voor de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogswapen verbiedt.
Ja, maar niet direct. BIJ1 spreekt op zijn website meerdere malen van een etnische zuivering van Palestijnen door de staat Israël. Het stelt ook dat ‘settler colonialism’ in het verleden heeft geleid tot genocide en wil ervoor waken dat dit zich in Palestina niet herhaalt. In meerdere verklaringen over de huidige escalatie in de Gazastrook gebruikt de partij de term genocide.
Ja. BIJ1 stemde voor de moties die oproepen tot erkenning van een Palestijnse staat. In het verkiezingsprogramma staat dat Nederland Palestina moet erkennen.
Ja. De partij diende een motie in die het Israëlische regime van apartheid veroordeelt. Simons stelde kritische Kamervragen naar aanleiding van het apartheidsrapport van Human Rights Watch.
Ja. BIJ1 diende een motie in om de militaire handel en samenwerking met Israël stop te zetten.
Ja. BIJ1 steunt de BDS-beweging die Israël met Boycots, Desinvestering en Sancties (BDS) wil dwingen de rechten van de Palestijnen te respecteren. De partij stemde voor alle moties die het nederzettingenbeleid veroordelen en voor sancties pleiten; veel van die moties diende ze zelf in.
De nieuwe partij van Wybren van Haga (voorheen de Groep Van Haga) staat onvoorwaardelijk achter Israël.
Nee, Van Haga stemde tegen een motie die de regering vroeg om schendingen van het internationaal recht door Israël te veroordelen.
Nee. BVNL stemde tegen de motie die de regering verzocht om Israël op te roepen zich te houden aan resolutie 2417 van de VN-Veiligheidsraad die uithongering als oorlogswapen verbiedt.
Nee.
Nee. De partij stemde tegen alle moties die opriepen tot erkenning van een Palestijnse staat. In het verkiezingsprogramma staat niets over het erkennen van Palestina als staat.
Nee. De partij stemde tegen een motie die vaststelde dat Israël een apartheidsstaat is en dat de Tweede Kamer tégen apartheid is.
Nee. De partij stemde tegen een motie die het beëindigen van militaire handel en samenwerking met Israël bepleitte.
Nee. Van Haga stemde tegen een motie die het nederzettingenbeleid veroordeelt. Ook stemde ze tegen moties (zoals deze) die sancties voorstelden tegen het nederzettingenbeleid.
