De EU en haar lidstaten dienen een verbod in te stellen op economische relaties met de Israëlische kolonies in bezet Palestijns gebied. Nederland wordt opnieuw op zijn verplichtingen gewezen.
Een coalitie van 34 Europese vakbonden roept de EU en haar lidstaten op tot het instellen van een handelsverbod met de illegale Israëlische kolonies (‘nederzettingen’) in bezet Palestijns en Syrisch gebied. Daarmee moet een einde komen aan jarenlang inconsequent Europees beleid.
De oproep is per brief overgebracht aan EU-buitenlandchef Federica Mogherini en de afzonderlijke lidstaten. De 34 vakbonden vertegenwoordigen miljoenen leden in negen Europese landen: België, Franrijk, Ierland, Malta, Noord-Ierland, Noorwegen, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en IJsland. Nederlandse vakbonden ontbreken vooralsnog.
De kolonisering van de door Israël in 1967 bezette Palestijnse gebieden (Oost-Jeruzalem, de Westelijke Jordaanoever, de Gazastrook) en de Syrische Hoogvlakte van Golan is illegaal onder internationaal recht, en gaat gepaard met massale schendingen van de mensenrechten. De Israëlische politiek om de eigen burgerbevolking over te brengen naar bezet gebied is in strijd met de Vierde Conventie van Genève, die deze vorm van kolonisering juist moet voorkomen:
The Occupying Power shall not deport or transfer parts of its own civilian population into the territory it occupies.
Desondanks heeft Israël volgens door B’Tselem gepubliceerde cijfers ruim 620 duizend burgers overgebracht naar circa 250 illegale Israëlische kolonies op de Palestijnse Westoever (situatie per eind 2017). De kolonisering van de Palestijnse Westoever voltrekt zich in razend tempo.
De vakbonden wijzen in hun brief op de ‘overweldigende consensus’ onder rechtsgeleerden over de verplichting van de EU en haar individuele lidstaten om – op grond van de beginselen van niet-erkenning en non-assistentie – af te zien van handel met de illegale kolonies. ‘Hoe gek moet het worden voordat de EU en haar lidstaten doen waartoe zij onder internationaal recht verplicht zijn?’, lijken de bonden zich af te vragen:
These duties apply because Israeli settlements violate the highest norms of international law, among others by obstructing the Palestinian right to self-determination, by the acquisition of territory by the use of force, and by the violation of fundamental norms of humanitarian law.
Daarnaast wijzen de bonden op de gevolgen van de kolonisering op hun eigen werkterrein. Uit een recent, zeer gedetailleerd rapport van de International Labour Organization (ILO) blijkt dat de kolonisering de Palestijnse economie ondermijnt en zware inbreuk maakt op de rechten van werknemers.
In een begeleidend persbericht stellen de bonden het huidige inconsequente beleid van de EU en haar lidstaten aan de kaak. Weliswaar beschouwen die de Israëlische kolonies als strikt illegaal, maar desondanks wordt toegestaan dat Israël op grote schaal producten uit die kolonies naar Europa exporteert. Die lankmoedige houding biedt retailers de ruimte om die producten te verhandelen, waardoor sprake is van directe economische steun aan een – volgens de EU zélf – illegale praktijk.
De coalitie wijst er ook op dat de EU sinds 2013 het beleid voert dat Europese projecten op geen enkele manier mogen leiden tot erkenning van Israëls soevereiniteit over bezet Palestijns en Syrisch land. Dat criterium wordt echter niet toegepast op de handel met de illegale kolonies. Evenmin is paal en perk gesteld aan de betrokkenheid van Europese bedrijven bij het Israëlische koloniseringsproject.
De interventie van de 34 Europese bonden hoort ook in het Nederlandse parlement tot actie te leiden. Uiterst relevant in dit opzicht is resolutie 2334 van de VN-Veiligheidsraad (23 december 2016), die is gewijd aan de Israëlische kolonisering. In het eerste van 13 punten bevestigt de V-Raad de illegale status van de Israëlische kolonies:
1. Reaffirms that the establishment by Israel of settlements in the Palestinian territory occupied since 1967, including East Jerusalem, has no legal validity and constitutes a flagrant violation under international law and a major obstacle to the achievement of the two-State solution and a just, lasting and comprehensive peace.
In punt 5 maakt de V-Raad duidelijk wat de resolutie voor individuele staten zoals Nederland inhoudt:
5. Calls upon all States, bearing in mind paragraph 1 of this resolution, to distinguish, in their relevant dealings, between the territory of the State of Israel and the territories occupied since 1967.
Net als de Europese vakbonden concludeert de Veiligheidsraad dus dat aan een vastgestelde illegale praktijk geen medewerking mag worden verleend. Maar Nederland doet het tegenovergestelde, zo bleek uit het eind 2018 door The Rights Forum gepubliceerde rapport VN-Veiligheidsraadresolutie 2334 en de consequenties voor Nederland.
Nog steeds worden producten uit de illegale Israëlische kolonies verkocht door Nederlandse retailers, en zijn Nederlandse instellingen en bedrijven op uiteenlopende manieren betrokken bij de kolonisering. Bij de handel in genoemde producten wordt bovendien op grote schaal gefraudeerd, waarbij consumenten woren misleid en misbruik wordt gemaakt van het EU-Israël Associatieverdrag. In een uitgebreid artikel over de Israëlische wijnindustrie belichtten wij de groeiende exploitatie van bezet gebied en de fraude waarmee producten worden vermarkt.
Tot dusver heeft de Tweede Kamer niet voldaan aan haar verplichting om economische relaties met de Israëlische kolonies te verbieden. De coalitie van Europese vakbonden roept de Kamer nu op om die verplichting na te komen. In andere Europese landen worden dergelijke stappen al gezet. Zo heeft het Deense parlement de Israëlische kolonies uitgesloten van overeenkomsten met Israël. In Ierland is een wet in de maak die elke vorm van commerciële betrokkenheid bij de Israëlische kolonisering strafbaar stelt.
