De Congresleden Ilhan Omar en Rashida Tlaib zijn niet welkom in Israël. De Israëlische premier Netanyahu verklaarde hen persona non grata na een tweet waarin Donald Trump het toelaten van de ‘jodenhaters’ omschreef als ‘een grote zwakheid’.
De Democratische Congresleden Ilhan Omar en Rashida Tlaib zijn niet welkom in Israël. Dat maakte de Israëlische premier Benjamin Netanyahu donderdag bekend. De twee politici zouden dit weekend in Israël arriveren voor een meerdaagse rondreis, waarop zij Jeruzalem en de bezette Westelijke Jordaanoever zouden bezoeken.
Het besluit volgde pal op een tweet van president Donald Trump, waarin hij schreef dat het ‘van grote zwakheid’ zou getuigen als Israël de twee toeliet. Volgens Trump ‘haten zij Israël en alle joodse mensen’ en zijn zij ‘een schande’. Het is ongekend dat een Amerikaanse president een buitenlandse mogendheid oproept om Amerikaanse volksvertegenwoordigers buiten de deur te houden.
Netanyahu stelde dat het besluit de twee niet toe te laten is genomen door minister Aryeh Deri van Binnenlandse Zaken en hemzelf. Afgelopen maand liet de Israëlische ambassadeur in Washington juist weten dat Omar en Tlaib welkom waren. Daar komen Deri en Netanyahu nu op terug omdat ‘de Israëlische wet de toegang tot het land verbiedt aan personen die oproepen tot of deelnemen aan een boycot van Israël’.
Op 23 juli stemden Omar en Tlaib in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden tegen een resolutie waarin de internationale BDS-beweging wordt veroordeeld. De resolutie werd met 398 tegen 17 stemmen aangenomen. Nog diezelfde dag diende Omar een resolutie in waarin het grondwettelijke recht van de Amerikanen om deel te nemen aan boycots wordt bevestigd. Die resolutie, waarin de BDS-beweging niet wordt genoemd, kreeg steun van onder meer Tlaib, maar is nog niet in stemming gebracht.
Donderdag verklaarde Netanyahu dat Omar en Tlaib een leidende rol spelen in het ‘promoten van boycotwetgeving tegen Israël’. Hun reis zou ‘een campagne zijn met als enige doel het versterken van de boycot en het ontkennen van de legitimiteit van Israël’. De reis zou bovendien worden betaald door een organisatie die BDS zou steunen en wiens aanhangers voorstanders van terrorisme zouden zijn. Onduidelijk is op welke organisatie Netanyahu doelt.
Minister Deri verklaarde dat Rashida Tlaib, die van Palestijnse afkomst is, een verzoek mocht indienen om haar grootmoeder in het dorp Bayt ’Ur al-Fawqa op de bezette Westelijke Jordaanoever te bezoeken. Israël zal zo’n verzoek ‘op humanitaire gronden in overweging nemen’. Vanochtend werd bekend dat Tlaib zo’n verzoek heeft ingediend en dat Deri het heeft goedgekeurd. Vanmiddag zag Tlaib echter alsnog van het bezoek af vanwege ‘de onderdrukkende condities, die ingaan tegen alles waar ik voor sta: het bevechten van racisme, onderdrukking en onrecht’.
Het besluit van Netanyahu ontketende een internationale storm van kritiek. Vriend en vijand verwijt hem het stug uitgedragen beeld van Israël als ‘vitale democratie’ openlijk aan stukken te gooien. Het weigeren om politici met onwelgevallige denkbeelden tot het land toe te laten wordt algemeen beschouwd als een ontstellend zwaktebod. Israël zou ermee onderstrepen dat het geen argumenten heeft om kritiek van mensen als Omar en Tlaib te pareren, en bovendien die kritiek juist wereldwijd onder de aandacht brengen.
Illustratief is de bikkelharde kritiek van Steny Hoyer, leider van de Democratische meerderheid in het Huis van Afgevaardigden en bekend om zijn onvoorwaardelijke steun voor Israël. Hoyer noemde Netanyahu’s besluit ‘ongegrond’, ‘schandelijk’ en ‘een teken van zwakte, niet van kracht’. Ook verweet hij de Israëlische ambassadeur in Washington niet de waarheid te hebben gesproken met zijn toezegging dat Omar en Tlaib welkom waren.
Ook de grote Amerikaanse pro-Israël-organisaties veroordeelden Netanyahu’s besluit op deze gronden. Daaronder het American Israel Public Affairs Committee (AIPAC), motorblok van de Amerikaanse Israël-lobby, dat onlangs nog bezoeken van twee grote delegaties van Democratische en Republikeinse Congresleden aan Israël organiseerde. Tijdens een gezamenlijke persconferentie in Jeruzalem benadrukten de delegatieleiders afgelopen weekend nog het belang van het toelaten van Omar en Tlaib.
Even opmerkelijk is de kritiek van de belangrijkste koepel van joodse organisaties in de VS, de Conference of Presidents of Major American Jewish Organizations. De organisatie waarschuwt dat Netanyahu de traditionele steun voor Israël van het Amerikaanse Congres in gevaar brengt. Door Omar en Tlaib buiten de deur te houden vervolgt hij zijn campagne tegen de Democraten die hij onder het presidentschap van Barack Obama inzette. Daarmee stoot hij de overgrote meerderheid van de Amerikaans-joodse gemeenschap voor het hoofd, die bij verkiezingen traditioneel op de Democraten stemt.
Minstens zo kwalijk is volgens de critici dat Netanyahu braaf gehoor geeft aan de racistische hetze van Donald Trump tegen Omar, Tlaib en twee andere ‘gekleurde’ Congresleden: Alexandria Ocasio-Cortez en Ayanna Pressley. Die campagne, waarin Trump het viertal – bijgenaamd The Squad– herhaaldelijk van Israël-haat beschuldigde, beleefde half juli een ontluisterend dieptepunt met Trumps oproep ‘terug te gaan naar de ontwrichte en van misdaad doortrokken plaatsen waar jullie vandaan komen’. Afgezien van Omar, die als kind vanuit Somalië naar de VS kwam, zijn de vier geboren Amerikanen.
Het kwam Trump in het Huis van Afgevaardigden op een veroordeling wagens racisme te staan. Slechts vier Republikeinen steunden de veroordeling, en Trump toonde zich onaangedaan. Op 18 juli hitste hij tijdens een campagnebijeenkomst het publiek op tegen de ‘antisemitische’ Omar, culminerend in een massaal gescandeerd ‘Send her back!’
Trumps hetze is bedoeld om in de aanloop naar de verkiezingen van komend jaar de verdeeldheid binnen de Democratische Partij aan te wakkeren en de partij als geheel een duister, ‘anti-Amerikaans’ imago te bezorgen. Het viertal vertegenwoordigt de jongere Democratische kiezers, die veel progressiever en Israël-kritischer zijn dan de oudere achterban.
Door op de racistische hetze van zijn Amerikaanse steun en toeverlaat Trump mee te surfen jaagt Netanyahu steeds grotere delen van de Democratische Partij tegen zich in het harnas. Bovendien maakt hij het oprechte Republikeinen steeds moeilijker Israël onvoorwaardelijk te blijven steunen. Het meest dramatische aspect van de onbezonnen acties van het duo is dat zij steeds grotere delen van de Amerikaans-joodse gemeenschap van Israël vervreemden.
