Tweederde van de Palestijnen eist dat president Mahmud Abbas van de Palestijnse Autoriteit (PA) opstapt, en de helft van de bevolking ziet de PA als een last. Dat blijkt uit een recent gehouden onderzoek onder Palestijnen op de Westoever en in Gaza.
Een afgelopen week gepubliceerd onderzoek onder Palestijnen op de Westoever en in Gaza wijst uit dat een grote meerderheid van de bevolking wil dat Mahmud Abbas, president van de Palestijnse Autoriteit, zijn functie neerlegt. Het onderzoek, deel uitmakend van een cyclus van driemaandelijkse onderzoeken, vond half september plaats en werd uitgevoerd door het Palestinian Center for Policy and Survey Research (PSR). In totaal werden 1270 volwassenen persoonlijk geïnterviewd.
Tot de belangrijkste bevindingen behoort het feit dat de Palestijnen in Gaza in hoog tempo verder afstand nemen van Mahmud Abbas en zijn partij Al-Fatah. Abbas stelde afgelopen maanden zware sancties in tegen de Gazastrook, in de hoop een wig te drijven tussen de twee miljoen inwoners en het over Gaza heersende Hamas. Die politiek pakt nu contraproductief uit. Maar liefst tachtig procent van de Palestijnen in Gaza wil dat Abbas opstapt.
Op de Westelijke Jordaanoever, het gebied waar Abbas als president van de Palestijnse Autoriteit (PA) de scepter zwaait, staat dit percentage op zestig. Hem wordt door zijn achterban verweten de burgerlijke vrijheden aan banden te leggen. Recent werden Palestijnse journalisten en activisten opgepakt onder een nieuwe verordening, de door Abbas per decreet ingevoerde Cyber Crime Law. Onder diezelfde verordening blokkeerde de PA in juni enkele tientallen nieuwswebsites. Daarnaast bekijkt de PA mogelijkheden om de rechterlijke macht in te perken.
Volgens het onderzoek maakt 85 procent van de Palestijnen op de Westoever zich zorgen over de ontwikkelingen ten aanzien van burgerlijke vrijheden, tegenover 71 procent in Gaza. Slechts 17 procent van de Palestijnen maakt zich hierover geen zorgen. Meer specifiek keert 81 procent van de Palestijnen zich tegen de recente arrestatie van mensenrechtenverdedigers als Issa Amro; slechts 14 procent steunt het beleid van de PA op dit punt.
In z’n algemeenheid ziet slechts 44 procent van de Palestijnen de PA, de door Abbas geleide officiële Palestijnse regering, als een aanwinst; maar liefst vijftig procent ziet de PA als een last, en 77 procent beoordeelt de regering als corrupt. Mochten nu parlementsverkiezingen plaatsvinden, dan zou Al-Fatah winnen van Hamas (36 versus 29 procent van de stemmen), maar het verschil tussen de partijen neemt af.
Bij presidentsverkiezingen zou Abbas (Al-Fatah) het ruim afleggen tegen Hamas-leider Isma’il Haniyah; drie maanden eerder lagen de twee nog gelijk. Toch is geen van beide leiders favoriet. Dat is, met ruime voorsprong, de in Israël gevangen gehouden Marwan Barghouti. Deze prominente Al-Fatah-politicus geniet grote populariteit als een van de leiders van de Palestijnse Intifada’s. Juist daarom werd hij in 2002 door Israël opgepakt en veroordeeld tot vijf maal levenslang. Barghouti was eerder dit jaar een van de leiders van de hongerstaking onder vijftienhonderd Palestijnse gevangenen in Israëlische gevangenissen.
Ten aanzien van de belangrijkste doelen die de Palestijnse samenleving zou moeten nastreven, spreekt het onderzoek boekdelen: de Palestijnen willen dat hun door de internationale gemeenschap erkende rechten worden ingelost. Beëindiging van de Israëlische bezetting en realisering van een soevereine Palestijnse staat op de Westoever en in Gaza, met Oost-Jeruzalem als hoofdstad, heeft volgens veertig procent van de Palestijnen de hoogste prioriteit. Een iets kleiner aantal, 33 procent, vindt dat het recht van terugkeer voor de Palestijnse vluchtelingen en hun nazaten het belangrijkste doel zou moeten zijn.
Een kleine meerderheid, 52 procent, van de Palestijnen steunt de tweestatenoplossing, maar een grotere meerderheid meent dat die inmiddels onmogelijk gemaakt is door de Israëlische kolonisering. Zeventig procent van de bevolking schat de kansen op een oplossing binnen vijf jaar op marginaal. Maar liefst 78 procent leeft in angst voor Israëlisch geweld of het verlies van huis of land. Voor de éénstaatoplossing bestaat steun onder 31 procent van de Palestijnen.
Het vredesinitiatief van de Amerikaanse president Trump wordt door driekwart van de Palestijnen niet serieus genomen. Maar liefst 83 procent ziet Trump als bevooroordeeld ten voordele van Israël. Een meerderheid vindt dat het geen zin heeft om aan te schuiven bij eventuele door Trump geïnitieerde onderhandelingen.
Het onderzoek wijst uit dat het Palestijnse vertrouwen in geweldloos verzet sterk is toegenomen – van 53 tot 67 procent – sinds het daarmee bereikte succes tijdens de Al-Aqsa-crisis van afgelopen zomer. Het geloof in gewelddadig verzet, een Intifada (volksopstand), nam echter ook toe, van 39 tot 45 procent. De onderzoekers zien hierin tekenen dat het geduld van de Palestijnse bevolking met het uitblijven van een diplomatieke oplossing opraakt.
Verborgen in de cijfers bevindt zich nog een duidelijke waarschuwing voor het geval een rechtvaardige vrede langer uitblijft: 73 procent van de ondervraagden zegt zich zorgen te maken over de opkomst van Islamitische Staat (IS) onder jonge Palestijnen. Die waarschuwing heeft al eerder geklonken, maar is tot dusver niet op waarde geschat.
Ik koester een diepgewortelde hoop op vrede in het midden-oosten met gerechtigheid als basis.
Doekle Terpstra
Bestuurder
