Steeds meer Spaanse steden nemen stelling tegen Israëls gewelddadige optreden tegen Palestijnse demonstranten en roepen de regering in Madrid op tot maatregelen. Valencia sluit voorlopig de rij. Een voorbeeld voor Nederlandse steden?
De gemeenteraad van Valencia heeft zich vorige week aangesloten bij de BDS-beweging, de internationale beweging die Israël door middel van boycots, desinvesteringen en sancties (BDS) wil dwingen het internationaal recht en de rechten van de Palestijnen te respecteren. Zolang Israël de Palestijnse gebieden bezet en koloniseert, zal de derde stad van Spanje geen contracten afsluiten met de Israëlische overheid of met Israëlische bedrijven. Ook zal de stad geen culturele evenementen organiseren waarbij de Israëlische overheid of Israëlische bedrijven betrokken zijn.
Daarnaast besloot de gemeenteraad om van Valencia een gebied te maken dat ‘vrij is van Israëlische apartheid’. Dat houdt in dat lokale instellingen, restaurants, winkels, bioscopen en cafés aangemoedigd worden om Israëlische producten en diensten te weren en hun publiek te informeren over de situatie in bezet Palestina. Eerder al had het provinciebestuur van Valencia de hele regio ‘apartheidsvrij’ verklaard.
De betreffende motie werd ingediend door gemeenteraadslid Neus Fábregas Santan van de linkse partij Podemos. In een toelichting verklaarde zij dat Valencia hiermee tegemoet komt aan de wensen van het Palestijnse volk:
De Palestijnen vragen de Europese volkeren om [boycot-]maatregelen te nemen. De beste manier om hen te steunen in hun gevecht tegen de apartheid staat beschreven in deze motie.
Volgend op het besluit van Valencia stelde de leider van Podemos, Pablo Iglesias, in een tv-interview dat krachtiger maatregelen tegen Israël nodig zijn. ‘Israëls acties zijn illegaal, de apartheidspolitiek van de staat Israël is illegaal’, zei hij. Hij benadrukte dat zijn partij alles in het werk zal blijven stellen om het internationaal recht te doen zegevieren.
Podemos haalde bij de parlementsverkiezingen van 2016 ruim 21 procent van de stemmen en is daarmee de derde partij van Spanje. Onlangs is de regering van de conservatief Mariano Rajoy wegens corruptieschandalen ten val gebracht en vervangen door een minderheidsregering van de sociaaldemocratische PSOE. De PSOE-regering is onder andere afhankelijk van de steun van Podemos.
Het Israëlische geweld tegen ongewapende demonstranten in Gaza heeft de afgelopen weken meer steden in Spanje tot actie bewogen. De gemeenteraad van hoofdstad Madrid nam een motie aan waarin ‘Israëls disproportionele en willekeurige geweld tegen Palestijnse burgers’ wordt veroordeeld. Ook riep Madrid op tot een onmiddellijk einde aan Israëls ‘illegale blokkade van Gaza, die twee miljoen mensen in een wurggreep houdt’.
De gemeenteraad van Barcelona, de tweede stad van Spanje en de hoofdstad van Catalonië, nam met overweldigende meerderheid een voorstel aan waarin de Spaanse regering wordt opgeroepen alle militaire handel en samenwerking met Israël onmiddellijk stop te zetten. De raad besloot in april vorig jaar al geen contracten meer aan te gaan met bedrijven die actief zijn in de Israëlische bezetting en kolonisering van Palestina. Twee andere steden in Catalonië, Terrassa en Badalona, namen soortgelijke moties aan en riepen tevens de landen van de Europese Unie op een wapenembargo tegen Israël in te stellen.
De gemeenteraad van Pamplona, de hoofdstad van de regio Navarra, sprak zijn steun uit voor het recht op terugkeer van de Palestijnse vluchtelingen. Dit recht staat centraal bij de ‘Grote Mars van Terugkeer’-demonstraties die sinds 30 maart in Gaza plaatsvinden. Ook verklaarde de raad dat het ‘van essentieel belang is dat de Spaanse regering en de Europese Unie door middel van sancties druk op Israël gaan uitoefenen’. De stad riep de Spaanse regering op om de diplomatieke banden met Israël te verbreken.
Ook kleinere Spaanse steden hebben zich de afgelopen weken tot ‘apartheidsvrije zone’ verklaard. Ana Sanchez, werkzaam voor het Palestinian BDS National Committee, benadrukt het belang van de lokale initiatieven. Als nationale overheden de blik afwenden van de Israëlische onderdrukking van de Palestijnen, is het des te belangrijker dat lokale overheden hun verantwoordelijkheid nemen, stelt ze:
When central governments fail to protect human rights, city councils shoulder an immense responsibility and have the opportunity to play a historic role on the side of justice. Barcelona, Valencia, Pamplona, Badalona and Terrassa have each shown how people can mobilize their cities to effectively support the Palestinian struggle for freedom and dignity. ‘Think globally, act locally’ is not some tired maxim, but a clear-eyed strategy and moral compass to create the world we want to live in. I’m confident that the number of cities acting to oppose all gross violations of human rights will continue to grow across Europe and beyond. They will play a critical role in ending Israeli apartheid.
De acties van de Spaanse steden kunnen een voorbeeld vormen voor de Nederlandse lokale politiek. Waar de Nederlandse regering en Tweede Kamer het laten afweten, kunnen gemeenten initiatieven nemen om druk op Israël uit te oefenen om zich aan het internationaal recht te houden.
De afgelopen weken werd duidelijk dat de Nederlandse regering er vooralsnog niets voor voelt Israël aan te spreken op het gewelddadige optreden in Gaza. Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken wil eerst een ‘onafhankelijk onderzoek’ van het Israëlische leger naar het eigen geweld afwachten.
Ook de Tweede Kamer is niet te bewegen tot veroordeling van het Israëlische geweld. Vorige week verwierp de Kamer moties waarin werd opgeroepen het geweld tegen ongewapende burgers te veroordelen en in internationaal verband te zoeken naar verbetering van de veiligheid van de burgers van Gaza. Ook een motie waarin de regering werd gevraagd bij Israël aan te dringen op opheffing van de blokkade van Gaza werd verworpen.
Intussen zijn bij de demonstraties in Gaza al 134 Palestijnen gedood en meer dan 14 duizend gewond geraakt, wordt de wurgende Israëlische blokkade van Gaza ongehinderd voortgezet en bereikte de Israëlische bezetting en illegale kolonisering van Oost-Jeruzalem en de Westelijke Jordaanoever afgelopen week de onwaarschijnlijke mijlpaal van 51 jaar.
Allicht voelen gemeenten met een progressief bestuur zich geïnspireerd door het Spaanse voorbeeld. Bijvoorbeeld Amsterdam, dat met zijn nieuwe ‘kneiterlinkse’ bestuur verwachtingen wekt. Jazie Veldhuyzen, duoraadslid van Bij1 in de Amsterdamse raad, stelde in april op Twitter dat wat hem betreft Amsterdam de volgende stad is die BDS-beleid gaat voeren. Misschien tijd om aan een voorstel te gaan werken?
