De dinsdag aangenomen ‘Verenigd Jeruzalem-wet’ moet het de Israëlische regering moeilijker maken een akkoord met de Palestijnen te sluiten over de opdeling van Jeruzalem.
De afgelopen dinsdag door de Knesset aangenomen wet is een amendement op de zogeheten ‘basiswet’ met de titel ‘Jeruzalem, hoofdstad van Israël’. Daarmee verklaarde Israël in 1980 het ‘verenigde’ Oost- en West-Jeruzalem officieel tot hoofdstad. De basiswet bepaalt dat geen enkele vorm van zeggenschap over de stad mag worden overgedragen aan een ‘buitenlands lichaam’, en dat de wet alleen kan worden aangepast door een meerderheid van het parlement, de Knesset. Het amendement bepaalt nu dat voor een wijziging voortaan een tweedere meerderheid in de Knesset nodig is, dat wil zeggen tachtig stemmen in plaats van een ‘gewone’ meerderheid van 61 stemmen.
Het amendement komt uit de koker van de religieus-nationalistische regeringspartij Het Joodse Huis, bolwerk van de extremistische kolonistenbeweging. De partij claimt de in 1967 door Israël bezette Palestijnse Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem op bijbelse gronden als Israëlisch grondgebied. Van Palestijnse rechten op zelfbeschikking en een eigen staat wil de partij niets weten. Partijleider Bennett, die afgelopen week ten overvloede verklaarde dat zijn partij ‘het pad’ van de in 2007 gestorven radicale rabbi Avraham Shapira volgt, stelde na de stemming vergenoegd vast dat ‘politieke manoeuvres die onze hoofdstad aan stukken scheuren’ voortaan zijn uitgesloten.
Ook de Likud-partij van premier Netanyahu, van meet af aan voorstander van het amendement, reageerde opgetogen. De partij, die vorige week nog een resolutie aannam waarin wordt opgeroepen tot de illegale annexatie van meer Palestijns gebied, beschouwt het amendement als een dam tegen een vredesakkoord waarin Jeruzalem de gedeelde hoofdstad van twee staten is – Israël en Palestina. Likud-minister Ze’ev Elkin van Jeruzalem-zaken verklaarde dat ‘de beschermingsmuur versterkt is tegen linkse krachten die geneigd zijn in de toekomst de Israëlische soevereiniteit over verenigd Jeruzalem te beschadigen’.
Het amendement heeft nog een tweede aspect: het haalt een streep door een bepaling in de basiswet die de gemeentegrenzen van Jeruzalem vaststelt. Daarmee wordt de weg vrijgemaakt voor het afstoten van verpauperde Palestijnse wijken in Oost-Jeruzalem die door de bouw van Israëls ‘Afscheidingsmuur’ feitelijk al van de stad werden afgesneden. The Rights Forum berichtte eerder over de Israëlische plannen deze wijken – met name Kafr ‘Aqab, Anata en het vluchtelingenkamp Shu’fat, samen goed voor circa 140 duizend Palestijnse inwoners – onder te brengen in een aparte ‘gemeente’ onder Israëlisch bewind. De bedoeling daarvan is dat de zogenoemde ‘demografische balans’ in Palestijns Oost-Jeruzalem een stevige joodse meerderheid gaat vertonen. Momenteel telt Oost-Jeruzalem zo’n 320 duizend Palestijnse inwoners en ruim 200 duizend Israëlische kolonisten.
Hand in hand met deze maatregel is door de Likud-partij een wetsvoorstel opgesteld waarmee een aantal nabijgelegen illegale Israëlische kolonies (‘nederzettingen’) op de Westelijke Jordaanoever bij de gemeente Jeruzalem wordt gevoegd. Het gaat om de kolonies Givat Ze’ev (ca. 17 duizend inwoners), Ma’ale Adumim (ca. 40 duizend), Beitar Illit (ca. 50 duizend), Efrat (ca. 8,5 duizend) en de circa twintig overige, kleinere nederzettingen van het ‘nederzettingenblok’ Gush Etzion (‘Etzion-blok’). Gush Etzion telt momenteel zo’n 80 duizend inwoners, een aantal dat, als het aan de Israëlische regering ligt, in 2026 zal zijn gestegen tot een half miljoen.
Van Palestijnse zijde werd de ‘Verenigd Jeruzalem-wet’ bekritiseerd als het zoveelste voldongen feit waarmee Israël een streep haalt door het zogeheten ‘vredesproces’ en de door de internationale gemeenschap nagestreefde tweestatenoplossing. President Abbas van de Palestijnse Autoriteit noemde het amendement ‘een oorlogsverklaring aan het Palestijnse volk’. Israël onderstreept ermee dat het ‘het zogenoemde politieke proces officieel voor beëindigd heeft verklaard’.
Parlementariër Dov Henin van de Verenigde Lijst, een coalitie van vier Palestijnse partijen met dertien zetels in de Knesset, vatte de betekenis van het amendement kernachtig samen:
Deze wet moet ‘De wet om vrede te voorkomen’ heten. Zonder een overeenkomst tussen Israëli’s en Palestijnen over Jeruzalem zal er nooit vrede komen. Deze wet zet de deur open voor meer bloedvergieten.
Ik koester een diepgewortelde hoop op vrede in het midden-oosten met gerechtigheid als basis.
Doekle Terpstra
Bestuurder
