Waar staat Nieuw Sociaal Contract (NSC) precies als het gaat om de genocide in Gaza, de Israëlische bezetting van Palestina en het internationaal recht? The Rights Forum analyseerde het stemgedrag, de moties en het verkiezingsprogramma van de partij.
Nee. Nog op 18 september jl. stemde de partij tegen een motie die de regering oproept om ‘voortaan te spreken van “genocide in Gaza” en te erkennen dat Nederland volgens het Genocideverdrag verplicht is maatregelen te nemen’. In zijn algemeenheid heeft NSC ten aanzien van Palestina/Israël zijn belofte – versterking van de internationale rechtsorde – verkwanseld.
In de praktijk bleek de partij een fervent Israël-supporter. Een voorbeeld is de op 3 juli 2025 door NSC-Kamerlid Isa Kahraman ingediende motie die vraagt om de erkenning en bevestiging van ‘het onvoorwaardelijke bestaansrecht van de staat Israël’. Dit tijdens de Israëlische genocide in Gaza.
Op 18 mei van dit jaar bezocht toenmalig NSC Kamerlid Diederik Boomsma tijdens de eerste Rode Lijn-demonstratie – waar 100.000 Nederlanders zich keerden tegen de genocide in Gaza en het door zijn partij gesteunde passieve kabinetsbeleid – de viering van het 50-jarige bestaan van de pro-Israël-lobbyclub CIDI. Naar eigen zeggen had hij daar bij aankomst een duw gekregen van een anti-CIDI-demonstrant. Zijn reactie: ‘Mensen zijn een beetje door het dolle heen, door alle propaganda. Ze denken dat er genocide plaatsvindt.’
Niettemin speelde NSC een opvallende rol in het debat over Gaza toen NSC-minister Caspar Veldkamp van Buitenlandse Zaken op 21 augustus jl. in de Tweede Kamer toezeggingen deed die een dag later door zijn collega-bewindslieden van VVD en BBB werden geblokkeerd. Veldkamp voelde zich gedwongen tot opstappen, waarop alle NSC-bewindslieden zich solidair verklaarden. Zo viel het demissionaire kabinet-Schoof voor de tweede maal, ditmaal over Gaza.
Welke politieke partijen zetten zich in om de genocide in Gaza te stoppen? Welke zijn voor een wapenembargo tegen Israël? En welke erkennen Palestina? Ga naar www.gazakieswijzer.nl om meer te weten te komen over de Palestina/Israël-standpunten van zestien partijen.
Nee. In haar conceptverkiezingsprogramma wordt überhaupt geen woord besteed aan sancties tegen Israël. In het debat van 21 augustus jl. stelde toenmalig politiek leider Nicolien van Vroonhoven het belang van ‘goede’ (Israëlische) wapens boven het feit dat die zijn ‘getest’ op Palestijnen.
Op 19 juni was de partij mede-indiener van een aangenomen motie die de regering oproept om het voor Nederlandse bedrijven mogelijk te blijven maken om onderdelen aan Israël te leveren voor Israëls raketschild Iron Dome. Diezelfde dag diende GL-PvdA een motie in die pleit voor een ‘tijdelijk, volledig wapenembargo tegen Israël’ aangezien Iron Dome ‘als onderdeel van de aanvalsstrategie [wordt] ingezet’. NSC stemde tegen.
De partij stemde ook tegen een op 18 september jl. door DENK ingediende motie die oproept tot een ‘volledig en permanent’ wapenembargo tegen Israël. Dit nadat de partij al vanaf 12 december 2023 consequent tegen moties stemde die pleitten voor stopzetting van de militaire samenwerking met Israël.
Veelzeggend is dat die pro-Israël-ideologie niet alleen ten koste mag gaan van de rechtsorde, maar ook van Nederlandse burgers. Toen Israël dreigde de Global Sumud Flotilla – het konvooi van schepen met humanitaire hulp voor Gaza – te overvallen, stemde NSC tegen twee moties om de Flotilla daar tegen te beschermen. Het feit dat zich Nederlandse burgers aan boord bevonden werd van minder belang geacht dan het afwenden van mogelijke sancties tegen Israël.
Deels. De handel met Israël staat voor NSC buiten kijf. Ten aanzien van de handel met de illegale nederzettingen stuurde de partij pas recent bij.
Onder grote maatschappelijke druk liet NSC zijn steun voor handel met Israëls illegale nederzettingen varen. Op 27 augustus jl. diende NSC met D66 een motie in die oproept tot een Europees en anders nationaal verbod op die handel. Op 2 oktober jl. stemde de partij voor een motie van D66 en GL-PvdA die het kabinet vraagt om – in afwachting van een wettelijk verbod – bedrijven vast proactief aan te spreken op hun rol daarin. Tot zover het goede nieuws.
Op diezelfde 27 augustus jl. stemde NSC tegen een motie die de regering oproept om de actieve bevordering van de handel met Israël op te schorten. Let wel: de motie vraagt niet eens om sancties tegen Israël, maar om het afschalen van Nederlands beleid als reactie op Israëls schending van de mensenrechten en internationale verdragen. Rusland kreeg na zijn inval van Oekraïne in februari 2022 met instemming van NSC 18 sanctiepakketten om de oren. Maar Israël wordt uit de wind gehouden, zelfs na twee jaar genocide.
Een ander voorbeeld uit vele: in september 2024 stemde NSC tegen een motie die opriep om het falende ‘ontmoedigingsbeleid’ (waarbij handel met de illegale nederzettingen passief wordt ontmoedigd in plaats van verboden) tanden te geven. Ook stemde de partij tegen een (aangenomen) motie die vraagt om het snel bijeenroepen van de EU-Israël Associatieraad en om het opschorten van het EU-Israël Associatieverdrag te overwegen.
Op papier wel, maar in de praktijk niet. Op pagina 32 van het conceptverkiezingsprogramma staat: ‘We zetten ons actief in voor de versterking van de internationale rechtsorde, die essentieel is voor het bevorderen van vrede, veiligheid en mensenrechten wereldwijd. Nederland blijft een betrouwbare partner in samenwerkingen en ondersteunt instellingen zoals het Internationaal Strafhof in Den Haag.’
NSC stemde echter tegen tientallen moties die deze woorden in de praktijk brengen. Tekenend voor die hypocrisie is dat de partij op 27 augustus jl. tegen een motie stemde die stelt dat ‘het kabinet de rechtsstaat en het internationaal recht voluit, in woord en daad, moet respecteren en verdedigen’. In juni stemde NSC tegen een motie die de regering oproept te handelen naar het internationaal recht en artikel 90 van de Grondwet; en tegen een motie die de regering vraagt zich aan te sluiten bij de genocide-zaak van Zuid-Afrika tegen Israël bij het Internationaal Gerechtshof.
NSC keerde zich in augustus jl. tegen erkenning van de Staat Palestina, en ook tegen instelling van een ‘volledige economische, militaire, politieke, academische en sportieve boycot’ van Israël. Ook een wapenembargo tegen Israël werd afgewezen.
Daarnaast stemde NSC tegen een motie voor stopzetten van economische en financiële steun aan de illegale bezetting van Palestijns land; tegen een motie die erop wijst dat de regering onder het internationaal recht de plicht heeft zich in te spannen om de Israëlische annexatie van Palestijns land ongedaan te maken; tegen een motie die oproept tot aanvullende stappen tegen Israëls nederzettingenbeleid en de gewelddadige uitwassen daarvan; en tegen een motie die op grond van het oordeel van het Internationaal Gerechtshof vraagt om aanvullende maatregelen tegen Israëls annexatiebeleid.
NSC is voor sancties tegen rabiate Israëlische kolonisten en (zij het uiterst voorzichtig en omslachtig) tegen de rabiate Israëlische ministers Ben-Gvir en Smotrich. Maar de partij is tegen sancties tegen de gehele Israëlische regering.
Nee. In de Tweede Kamer gedroeg buitenlandwoordvoerder Isa Kahraman zich – niet gehinderd door kennis van zaken – als loyale Israël-discipel. Zijn collega-Kamerlid Boomsma schoof als hierboven genoemd aan bij een extreemrechtse bijeenkomst van de omstreden pro-Israël-lobbyclub CIDI. Begin deze maand stemde NSC nog tegen een motie die de regering vraagt zich uit te spreken tegen Israëlische beïnvloeding en intimidatie.
In november 2024 steunde NSC een door Israël voorgekookte BBB-motie die Nederlandse organisaties criminaliseert omdat die de ‘vernietiging van het Israëlische volk en de Israëlische staat propageren’. Het daaraan ten grondslag liggende ‘rapport’ – een ordinair staaltje plak- en knipwerk – werd door de Israëlische regering buiten het kabinet om in handen gespeeld van pro-Israël-fracties met als doel de Nederlandse solidariteit met de Palestijnen in een kwaad daglicht te stellen.
In dezelfde maand ging de partij mee in de onsmakelijke Israëlische propaganda dat in Amsterdam sprake zou zijn geweest van een ‘Jodenjacht’. Dit naar aanleiding van het pak slaag dat Israëlische voetbalsupporters van Maccabi Tel Aviv kregen nadat die zich schandelijk hadden misdragen.
Ook leende NSC zich voor de Israëlische campagne tegen de hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen UNRWA. In december 2024 steunde NSC de afbouw van de Nederlandse financiering van UNRWA van 19 miljoen euro naar één miljoen. In de VN maakte Nederland – met NSC’er Veldkamp op Buitenlandse Zaken – zich te schande door als één van de weinige lidstaten geen steun uit te spreken voor UNRWA. Zo werd tijdens de genocide in Gaza de belangrijkste hulporganisatie van de Palestijnen kapot gemaakt.
In het conceptverkiezingsprogramma besteedt NSC slechts een paar zinnen aan het ‘Israëlisch-Palestijnse conflict’ (p.32). Daarin zegt de partij zich in te zetten voor de tweestatenoplossing ‘met een veilig Israël en een onafhankelijke Palestijnse staat’. NSC is ‘tegen illegale [Israëlische] nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en elders’.
Cynisch genoeg schrijft de partij – tien maanden na de aanval op hulporganisatie UNRWA – een ‘grote urgentie’ te voelen om ‘een einde te helpen maken aan de onmenselijke situatie in de Gazastrook’. Ook permitteert NSC het zich om Hamas uit te sluiten van het toekomstig bestuur van Palestina. Israëlische partijen zoals Likud worden niet uitgesloten van het besturen van Israël.
In het programma schrijft NSC ook: ‘Waar mogelijk dragen we bij aan het bevorderen van de mensenrechten, onder meer via de Raad van Europa. We hebben aandacht voor de onderdrukking van vrijheden in landen als Iran, Belarus en Venezuela en voor vervolging van minderheden.’ Palestina/Israël ontbreekt in het rijtje.
