Executie van autistische Palestijn in Oost-Jeruzalem blijft onbestraft

Een agent van de gemilitariseerde Israëlische grenspolitie gaat vrijuit voor het dood­schieten van de autistische Palestijn Iyad al-Halaq op 30 mei 2020 in Oost-Jeruzalem. Wij beschreven destijds hoe de 32-jarige man op zijn dagelijkse route naar een centrum voor mensen met een beperking in koelen bloede werd gedood.

De kwestie leidde tot grote verontwaardiging en daarom bij uitzondering tot een onderzoek door het Israëlische ministerie van Justitie. Dat oordeelde in oktober 2020 dat Al-Halaq voor niemand een bedreiging had gevormd en dat de dader diende te worden vervolgd voor ‘roekeloze homicide’. In juni 2021 leidde dat tot een officiële aanklacht.

‘Tragische fout’

Maar op 6 juli jl. wees een Israëlische rechtbank de aanklacht af. De politieman zou ‘uit zelfverdediging’ hebben geschoten, schrijft Al-Jazeera. De rechtbank sprak van een ‘tragische fout’, veroorzaakt doordat de politieman in een ‘split-second’ moest handelen in een ‘gevaarlijke situatie’. Dat zou ‘te goeder trouw’ zijn gebeurd aangezien hij Al-Halaq zag als een ‘aanvaller’. Dergelijke risico’s zijn ‘inherent aan militaire activiteiten’, voegde de rechtbank eraan toe.

In zijn getuigenis verklaarde de aangeklaagde politieman – naar eigen zeggen nog een ‘groentje’ – dat hij Al-Halaq zag als een ‘terrorist on a shooting spree’ die het had voorzien op een ‘schreeuwende vrouw’. Die vrouw was Warda Abu Hadid, de begeleidster van Al-Halaq die uit alle macht trachtte de politieman te weerhouden van de buiten­gerechtelijke executie van haar weerloze cliënt. Tevergeefs. Schoten in de buik en borst maakten een eind aan zijn leven. Met Warda Abu Hadid als getuige.

Executie in een vuilnishok

Haar adembenemende relaas schetst een volledig ander beeld van de omstandigheden. Zo was geen sprake van een ‘split-second’-besluit, maar gingen vijf tot zes minuten voorbij voordat de politieman de doodsbange Al-Halaq doodschoot. Van een ‘gevaarlijke situatie’ is nooit sprake geweest. Van een ‘terrorist on a shooting spree’ al helemaal niet.

Wat vooral opvalt is dat de Israëli’s – Abu Hadid heeft het over meerdere ‘militairen’, doelend op een tweede politieman die aanwezig was bij het fatale voorval – minutenlang weigerden de simpele realiteit te aanvaarden. ‘They listen, but they don’t want to hear’, zegt Abu Hadid daarover. Al-Halaq moest een terrorist zijn:

It’s as if the soldier had decided that Eyad’s a terrorist, and he wanted it. Wanted to kill him. I saw that he wanted it, that he waited to use the weapon.

En zo kwam een 32-jarige autistische Palestijn aan een gruwelijk einde. In zijn eigen stad, geëxecuteerd door de bezetter die hij zo vreesde, in een vuilnishok waar hij in paniek naar binnen was gevlucht. De dader is vrijgesproken en gaat op voor een opleiding tot commandant. Het was Warda Abu Hadid die na de executie als crimineel werd behandeld. Zij werd in shock afgevoerd naar een Israëlische politiepost en gedwongen zich te ontkleden. Daarna werd ze naar de beruchte Russian Compound gebracht om door de bezetter te worden verhoord. Haar leven is verwoest.

Justitie als witwasser

Meldingen van geweld en andere misdragingen van Israëlische militairen en (grens)politie tegen Palestijnen leiden in slechts 1,2 procent van de gevallen tot een strafrechtelijke aanklacht, blijkt uit officiële cijfers over 2021. De onbestrafte executie van Iyad al-Halaq toont aan dat gerechtigheid zelfs in die schaarse gevallen een fictie is. De zaak is het zoveelste voorbeeld van de volledige rechteloos­heid van de onder bezetting levende Palestijnen – en van de rol van de Israëlische justitie als witwasser van de tegen hen begane misdaden.

De ouders van Al-Halaq reageerden vol ongeloof op de vrijspraak, die ze een voorbeeld noemden van het gescheiden rechtssysteem voor Joden en Palestijnen. ‘De rechtbank zegt in feite dat de politie kan doen wat ze wil met Arabieren, je zult er niet voor gestraft worden’, aldus  Iyads vader. Zijn moeder schreeuwde haar verdriet en woede uit: ‘You are alll terrorists. My son is under the ground.’

Israëls minister voor Nationale Veiligheid Itamar Ben-Gvir daarentegen loofde het optreden van de vrijgesproken politieman en noemde hem een held:

Hero soldiers who protect the State of Israel with their lives will get a hug and full backing from me and from the Israeli government.

Veel lezers zullen zich vermoedelijk afvragen hoe een dergelijke contradictie te verklaren valt. Warda Abu Hadid, de begeleidster van de gedode Al-Halaq, geeft het antwoord:

They don’t see us as human beings, but as animals.