Israël houdt duizenden Palestijnse gevangenen en zelfs de lichamen van gedode Palestijnen in gijzeling. Hun status is niet anders dan die van de Israëlische gijzelaars, maar toch worden zij niet zo genoemd.
Op 7 oktober 2023 namen Hamas en andere Palestijnse verzetsgroepen circa 250 Israëli’s (en personen van andere nationaliteiten) gevangen. Sindsdien worden die omschreven als ‘gijzelaars’. Onder de voorwaarden van het staakt-het-vuren in Gaza worden zij uitgeruild tegen Palestijnen die door Israël gevangen worden gehouden. Die worden omschreven als ‘gevangenen’, terwijl ook zij in gijzeling worden gehouden. Het is tijd om het jargon aan te passen aan die realiteit.
Op 7 januari zaten 10.400 Palestijnen in Israëlische gevangenissen. Van hen werden er 3.376 in ‘administratieve detentie’ gehouden, zonder aanklacht of proces, en op basis van ‘geheime informatie’. Onder de gevangen zijn 88 vrouwen en 320 kinderen. Dat blijkt uit cijfers van Addameer, de Palestijnse ngo voor Palestijnse gevangenen en mensenrechten.
Uit de statistieken blijkt dat het aantal gevangenen sinds 7 oktober 2023 is verdubbeld. Uit Gaza zijn duizenden Palestijnen afgevoerd naar Israël, waar zij terechtkwamen in ‘ondervragings- en detentiecentra’ zoals Sde Teiman, een martelkamp waarover gruwelijke getuigenissen bestaan. Naar verluidt wordt ook de arts Hussam Abu Safiya daar vastgehouden. Voor zijn vrijlating zijn wij een actie gestart.
Toch is de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever (inclusief Oost-Jeruzalem) van oudsher het voornaamste jachtgebied voor Israëlische troepen. Zo werden maandag in het stadje Azzun bij Qalqiliya 64 Palestijnse burgers opgepakt en afgevoerd naar een militair kamp (video). Dergelijke massa-arrestaties verbloemen echter dat de meeste Palestijnen worden opgepakt tijdens search and arrest missions, zoals Israël zijn nachtelijke razzia’s noemt.
Begin 2023 schatten wij het aantal Israëlische razzia’s op de bezette Westoever sinds het jaar 2000 conservatief op ten minste 50 duizend. Uit VN-cijfers bleek echter een jaargemiddelde van 3.655, wat dat aantal op 80 duizend zou brengen. Desondanks zijn de Israëlische razzia’s in Nederland onbekend. Als er al over wordt bericht, krijgt het publiek de Israëlische lezing voorgezet; zo beschreef de NOS een Israëlische razzia als een Palestijnse aanslag. Nederlanders hebben daardoor geen idee hoe Israël aan al die ‘gevangenen’ komt die nu worden uitgeruild.
Volgens de ngo Military Court Watch werden sinds het begin van de bezetting in juni 1967 circa 800 duizend Palestijnen gevangen gezet. Uit dat aantal blijkt ook het doel: controle, angstzaaien, en het door intimidatie en terreur afdwingen van onderwerping of vertrek. Een bekende praktijk is ook het gevangen zetten van familieleden van Palestijnen die actief zijn in het verzet – een pregnant voorbeeld van gijzeling. Dit alles zodat de Israëlische kolonisering van de bezette gebieden zich kan voltrekken; sinds 1967 hebben zich ruim 800 duizend Joodse kolonisten uit vooral Israël, Europa en de VS illegaal in bezet Palestijns gebied gevestigd.
Bij een recent bezoek aan het kantoor van Addameer bevestigden onze gesprekspartners dat alles is gericht op controle over de Palestijnse samenleving. Zij hekelen het feit dat in Europa nog steeds het Israëlische narratief rondgaat dat elke Palestijnse gevangene een ‘terrorist’ is, waarbij de ‘veiligheid van Israël’ in het geding zou zijn. Die suggestie hoort op de schroothoop.
Zo werden volgens Addameer in het jaar na 7 oktober 2023 op de Westoever (inclusief Oost-Jeruzalem) elfduizend Palestijnen opgepakt. De boodschap aan de Palestijnse samenleving die daarin verpakt was: haal het niet in je hoofd om in opstand te komen terwijl wij jullie broeders en zusters in Gaza bombarderen. Zo worden de gevangenen in gijzeling gehouden om verzet tegen de genocide in Gaza uit te bannen.
Om de opgepakte Palestijnen achter de tralies te krijgen, hullen Israëlische militairen zich in toga. Voor de kleine drie miljoen Palestijnen op de Westoever geldt sinds 1967 Israëlisch militair recht. De ruim 800 duizend Joodse kolonisten in hun illegale nederzettingen op de Westoever vallen onder Israëls civiele recht. Wie wil weten hoe apartheid eruit ziet: here it is.
Israëls militaire rechtbanken hebben een beruchte staat van dienst. Onderzoek van de ngo Human Rights Defenders Fund (HRDF) bevestigt dat. Van alle zaken eindigt 96 procent in een veroordeling, en slechts 0,3 procent in vrijspraak. Van de vele veroordelingen is 99,9 procent het gevolg van een schikking: een schuldbekentenis in ruil voor strafvermindering, zonder proces. Tijdens ons recente bezoek lichtte HRDF’s Arielle Gordon dat fenomeen toe:
Stel, je bent een Palestijn, je hebt geen advocaat en je spreekt geen Hebreeuws. Het is het woord van een Israëlische militair tegenover het jouwe. Bewijs dan maar eens dat je geen steen hebt gegooid, bijvoorbeeld. Een militaire rechter zal nooit een Israëlische collega-militair van liegen beschuldigen.
Kinderen vormen een voornaam doelwit van het Israëlische leger, waarbij het gooien met stenen de voornaamste aanklacht is – ongeacht of die ook echt zijn gegooid. Op dat vergrijp staat voor Palestijnse kinderen twintig jaar cel, reden waarom structureel een schikking volgt. De meesten worden tot minder dan een jaar gevangenis veroordeeld, die zij dan in veel gevallen al hebben uitgezeten, soms ruimschoots. Kinderen mogen hun voorarrest niet in vrijheid doorbrengen.
Israël is het enige land ter wereld dat kinderen voor militaire rechtbanken brengt. Dat gebeurt met volstrekte willekeur en bruut geweld. In juni 2024 werd Israël door de VN op de ‘lijst van schaamte’ geplaatst nadat het daar jaren opzichtig van was gevrijwaard. Die positie deelt het met ’s werelds bruutste (non-)statelijke actoren, waaronder in Congo, Somalië, Syrië, Myanmar, Colombia en Haïti (zie het VN-rapport vanaf p.46).
Voor de Palestijnen maakt dat tot dusver geen verschil. Permanent worden kinderen door het systeem van militaire detentie geloodst, waarbij hun families slechts op afstand in angst kunnen toekijken. De boodschap: verroer je niet, anders zie je je kind voorlopig niet meer terug. De term ‘gijzeling’ is hiervoor de enige juiste.
In augustus 2024 werd het Rode Kruis de toegang tot Palestijnse gevangenen ontzegd, en werden familiebezoeken verboden. Zo is een situatie gecreëerd waarin het Israëlische leger ongecontroleerd zijn gang kan gaan. Mishandeling en marteling zijn aan de orde van de dag. Tientallen gevangenen overleefden hun hechtenis niet, sommigen als gevolg van marteling, anderen door medische verwaarlozing. De gezondheidszorg voor gevangenen is marginaal.
Gemiddeld verblijven twaalf tot twintig gevangenen in één kamer (in Sde Teiman werden gevangenen vastgehouden in kooien). Dagelijks mogen zij die tien tot 15 minuten verlaten, maar soms dagen achtereen helemaal niet. Douchen mag eens per week. Sommige gevangenen droegen twee maanden dezelfde kleding; schurft en andere ziekten zijn aan de orde van de dag. Daarnaast is sprake van een hongerbeleid: gevangenen krijgen amper te eten, en vrijwel geen groente of fruit. Tandziekten en problemen aan de urinewegen zijn het gevolg.
Een voorbeeld van de permanente mishandeling is Khalida Jarrar (61), een bekende politicus, jurist, feminist en mensenrechtenactivist. Zij werd eind december 2023 opgepakt en in ‘administratieve detentie’ geplaatst, een regime zonder aanklacht of proces dat elke zes maanden en in principe oneindig kan worden verlengd. Deze week kwam zij vrij als onderdeel van de gevangenenruil – als een menselijk wrak.
Jarrar werd in augustus 2024 in een isoleercel van anderhalve bij twee meter geplaatst waar de temperatuur opliep tot 46 graden. Ademen deed zij bij een kier onder de deur. De cel had qua ‘faciliteiten’ alleen een betonnen bank en een toilet zonder watertoevoer. Haar voeding, essentieel in verband met haar medicijngebruik, werd verwaarloosd.
Ook in 2014, 2015, 2017 en 2019 werd Jarrar opgepakt. De afgelopen tien jaar bracht zij grotendeels in gevangenschap door. In 2021 stierf haar dochter. Jarrar kreeg van de Israëlische autoriteiten geen toestemming om de uitvaart bij te wonen. Haar zaak geeft antwoord op de ook in Nederland vaak gestelde vraag waarom de Palestijnen geen leiders zouden hebben: die zitten in Israëlische detentie, als afschrikwekkend voorbeeld voor elke Palestijn die opstaat tegen de bezetter.
Een exceptioneel macabere vorm van gijzeling is het achterhouden van de lichamen van gedode Palestijnen door het Israëlische leger – een beleid dat necropolicy wordt genoemd. Honderden lichamen worden bewaard in Israëlische lijkenhuizen of op zogenoemde ‘begraafplaatsen van nummers’.
Deze praktijk bestaat al decennia, schrijft het webzine Jadiliyya in een analyse. In 2023 werd het aantal achtergehouden lichamen geschat op ruim 370, maar het precieze aantal is onbekend. De lichamen worden volgens Israël achtergehouden als potentieel ruilmiddel. Zo zouden de lichamen van gedode Israëli’s die door Hamas worden vastgehouden kunnen worden geruild voor gedode ‘Hamas-terroristen’.
Onder de achtergehouden gedode Palestijnen bevinden zich echter vrouwen, kinderen en talloze mannen die niets hebben misdaan, maar veelal het slachtoffer werden van executies door het Israëlische leger en politie. Op deze site beschreven we tientallen voorbeelden van dergelijke executies, waarbij in veel gevallen ook de lichamen werden meegenomen.
Een voorbeeld is Ahmad Erekat die in juni 2020 met zijn auto per ongeluk tegen een wachthuisje van een Israëlisch checkpoint botste. Daarop werd hij doorzeefd met kogels. Onderzoek bevestigde zijn onschuld – dit was een buitengerechtelijke executie. Toch is zijn lichaam niet aan zijn familie teruggeven. Volgens Israël is Erekat een ‘terrorist’ die terecht gedood werd, en wiens lichaam terecht wordt achtergehouden. De daders zijn niet bestraft.
Deze deze vorm van gijzeling komt neer op het collectief straffen van de Palestijnse bevolking, die zo het recht wordt onthouden om afscheid te nemen van hun geliefden, en de hen overkomen ramp af te sluiten. In hun verdriet worden Palestijnen nota bene afhankelijk gemaakt van het verantwoordelijke leger, en gedwongen rechtszaken aan te spannen die hen emotioneel en financieel uitputten. Die lijdensweg kan tientallen jaren duren.
