Vorig jaar drongen honderden werknemers van Amazon en Google bij hun bedrijven aan op ontbinding van een met Israël gesloten contract. Zij vreesden dat de geleverde technologieën zouden bijdragen aan de onderdrukking van de Palestijnen. Onderzoek van The Intercept lijkt die vrees te bevestigen.
Het in april 2021 aangekondigde contract betreft het zogeheten ‘Project Nimbus’ en omvat de levering van cloud services aan het leger en de regering van Israël. Eind vorig jaar schreven bijna vierhonderd werknemers van de techreuzen in een open brief dat Israël daarmee ‘gevaarlijke technologie’ in handen krijgt, waarmee het de ‘systematische discriminatie en verdrijving’ van de Palestijnen ‘nog wreder en dodelijker’ kan uitvoeren. Zij stelden bovendien dat Amazon en Google niet alleen de Israëlische surveillance en het illegaal verzamelen van data over de Palestijnen faciliteren, maar ook de uitbreiding van de illegale Israëlische kolonies in bezet Palestijns gebied.
Dat die vrees gerechtvaardigd was blijkt uit nieuw onderzoek van The Intercept, een platform voor onderzoeksjournalistiek dat gespecialiseerd is in oorlog, surveillance, technologie en media. Via een voormalig medewerker van Google wist The Intercept trainingsmaterialen en video’s in handen te krijgen die bedoeld zijn voor gebruikers van het Nimbus-platform. Het is voor het eerst dat er meer bekend wordt over de functionaliteit van het Nimbus-project.
Hoewel de trainingsmaterialen geen inzicht geven in de manier waarop Israël Nimbus gebruikt, is er wel uit op te maken dat Google de Israëlische staat geavanceerde technologie levert op het gebied van machine-learning en kunstmatige intelligentie. Daarmee krijgt Israël de mogelijkheid zijn surveillance van de bezette Palestijnse bevolking naar een hoger niveau te tillen.
Zo stelt de technologie Israël in staat om processen als gezichtsherkenning en de analyse en categorisering van afbeeldingen te automatiseren. The Intercept maakt zelfs melding van een zogenaamde ‘emotie-analyse’, waarmee de ‘emotionele inhoud’ van foto’s, spraakfragmenten en teksten automatisch beoordeeld zou kunnen worden. Google beweert dat het mogelijk is om met de technologie iemands werkelijke gevoelens te achterhalen, en feiten van leugens te onderscheiden. De techniek wordt doorgaans verworpen als pseudowetenschappelijk en niet veel beter dan frenologie, de achterhaalde leer dat geestelijke vermogens en karaktereigenschappen zijn af te leiden uit kenmerken als de vorm van de schedel. In juni maakte Microsoft om die reden bekend niet langer dergelijke diensten aan te bieden.
Israël beschikt al langer over een geavanceerd systeem voor het monitoren van de Palestijnse bevolking. In november 2021 publiceerde The Washington Post een reportage over het surveillanceprogramma Blue Wolf. Daarmee kunnen Israëlische militairen foto’s van Palestijnen maken en uploaden. Deze foto’s worden vervolgens gekoppeld aan een database met afbeeldingen en persoonlijke informatie die zo omvangrijk is dat hij wordt beschreven als een geheim ‘Facebook voor Palestijnen’.
The Intercept waarschuwt dat het Nimbus-project nog verder gaat: ‘Hoewel het Israëlische leger en de veiligheidsdiensten al vertrouwen op een geavanceerd systeem van digitale surveillance, zou Google’s geavanceerde data-analyse de steeds meer op data gebaseerde militaire bezetting kunnen verergeren.’
In een reactie op het onderzoek zegt Ori Givati van de Israëlische anti-bezettingsorganisatie Breaking the Silence: ‘Het verzamelen van data over de gehele Palestijnse bevolking was en is een integraal onderdeel van de bezetting. Over het algemeen zijn alle verschillende technologische ontwikkelingen die we in de bezette gebieden zien gericht op één centraal element: meer controle.’
Mona Shtaya, een Palestijnse medewerkster van 7amleh – The Arab Center for Social Media Advancement, beschrijft de vérgaande Israëlische surveillance van de bezette Palestijnse bevolking tegenover The Intercept in vergelijkbare termen: ‘Beeldherkenning, gezichtsherkenning en emotie-analyse zullen het makkelijker maken voor de surveillance-staat om het Palestijnse recht op privacy te schenden. Het hoofddoel daarvan is om een panopticumgevoel bij de Palestijnen te creëren dat we de hele tijd in de gaten worden gehouden. Dat maakt het uitoefenen van controle over de Palestijnse bevolking nog makkelijker.’
