Met grote meerderheid stemde het Chileense parlement in met een verbod op de import uit de illegale Israëlische kolonies. Een vergelijkbaar voorstel maakt vorderingen in het Ierse parlement. The Rights Forum riep de Tweede Kamer onlangs op dit voorbeeld te volgen.
In het Ierse parlement is wetgeving die de import van goederen uit de illegale Israëlische kolonies (‘nederzettingen’) strafbaar stelt een stap dichterbij gekomen. Net als in een eerdere stemronde in juli kreeg het wetsvoorstel afgelopen week een meerderheid in de Senaat. Daar wacht nu nog één stemronde, die waarschijnlijk een dezer dagen plaatsvindt. Daarna komt het voorstel in het Huis van Afgevaardigden. Gezien de stemverhoudingen in de Senaat is de verwachting dat het voorstel ook daar zal worden aangenomen.
Het wetsvoorstel, getiteld de Control of Economic Activity (Occupied Territories) Bill 2018, geeft invulling aan de verplichtingen die landen hebben krachtens de Vierde Conventie van Genève en het internationaal humanitair gewoonterecht. Het stelt de import en verkoop van producten uit de kolonies (en pogingen daartoe en steun daaraan) strafbaar. Hetzelfde geldt voor door kolonisten aangeboden diensten en voor de illegale winning van grondstoffen in bezet Palestijns gebied. Overtreders hangt een hoge boete en/of gevangenisstraf boven het hoofd. Het voorstel heeft overigens niet alleen betrekking op de Israëlische nederzettingen, maar op alle situaties van illegale kolonisering.
Het wetsvoorstel is ingediend door de onafhankelijke senator Frances Black. Zij benadrukt dat de Israëlische kolonisering van de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem keer op keer als illegaal is veroordeeld, zowel door de Verenigde Naties, de Europese Unie als de Ierse regering, maar in de praktijk op z’n beloop wordt gelaten. Erger, door de handel met de nederzettingen toe te staan stimuleren deze partijen feitelijk een illegale situatie en verzaken zij hun eigen juridische verplichtingen:
Though these settlements are repeatedly condemned as illegal by the European Union, United Nations and Irish Government, they continue to extract valuable natural resources and agricultural produce. These goods are exported and sold on shelves around the world, including in Ireland, to keep the show on the road. There is a clear hypocrisy here – how can we condemn the settlements as ‘unambiguously illegal’, as theft of land and resources, but happily buy the proceeds of this crime?
De Ierse minderheidsregering is tegen het voorstel. Zij veroordeelt de Israëlische kolonisering weliswaar als een grove schending van het internationaal recht en de rechten van de Palestijnse bevolking, en wil ook dat de handel met de nederzettingen wettelijk aan banden wordt gelegd, maar meent dat zoiets alleen in EU-verband kan. Dat standpunt is door meerdere vooraanstaande juristen weerlegd.
Het wetsvoorstel is al in januari ingediend, maar de Senaat besloot de behandeling een half jaar uit te stellen om tot een compromis met de regering te komen en vanwege hevige protesten van de Israëlische regering. De Ierse ambassadrice in Israël werd meermalen op het matje geroepen; het wetsvoorstel zou een ‘populistisch, gevaarlijk en extreem anti-Israëlisch boycotinitiatief’ zijn en zou bovendien de belangen van de Palestijnen én ‘het diplomatieke proces in het Midden-Oosten en de dialoog tussen Israël en de Palestijnen schaden’.
Afzonderlijke Israëlische ministers gingen nog een paar stappen verder door het wetsvoorstel onrechtmatig, antisemitisch, een uiting van Israël-haat en steun voor Hamas te noemen. Minister (inmiddels ex-minister) Lieberman riep op tot sluiting van de Israëlische ambassade in Dublin.
In Chili nam het Congres (parlement) met overweldigende meerderheid een resolutie aan waarin de regering wordt opgeroepen de invoer van goederen uit ‘de Israëlische kolonies in bezet Palestijns gebied’ te verbieden. Hand in hand daarmee pleit het parlement ervoor de kolonies in Oost-Jeruzalem en op de Westoever expliciet uit te sluiten van toekomstige en bestaande overeenkomsten tussen Chili en Israël. De resolutie werd aangenomen met 99 stemmen voor, zeven tegen en dertig onthoudingen.
In de resolutie wordt ook gepleit voor het opstellen van officiële richtlijnen voor Chileense zakenlieden en toeristen die Israël bezoeken, zodat zij ‘geen steun verlenen aan de kolonisering en de schending van de mensenrechten in gekoloniseerd gebied’.
Zes maanden geleden sloot de Chileense stad Valdivia zich officieel aan bij de Boycot, Desinvesteringen en Sancties-beweging (BDS). Het stadsbestuur riep Valdivia uit tot ‘Apartheid Free Zone’ (AFZ). Vorig jaar stemde driekwart van de geneeskundestudenten aan de Universiteit van Chili voor het verbreken van de banden tussen hun faculteit en Israëlische universiteiten. Eerder namen studenten aan de rechtenfaculteit en de faculteit sociale wetenschappen, alsmede studenten van de Katholieke Universiteit, vergelijkbare besluiten.
Chili herbergt de grootste Palestijnse gemeenschap buiten het Midden-Oosten. Onlangs publiceerde Haaretz (€) een reportage over de gemeenschap. Daaruit, en uit eerdere berichtgeving, blijkt dat Chilenen van Palestijnse afkomst geregeld door Israël worden weerhouden van een bezoek aan familie in bezet gebied. Menigeen werd bij aankomst in Israël vastgehouden en vervolgens op het vliegtuig terug naar Chili gezet.
De initiatieven in het Ierse en Chileense parlement om uitvoering te geven aan het internationaal recht zijn een lichtend voorbeeld voor de internationale gemeenschap. Zoals de Ierse senator Frances Black benadrukt negeert die stelselmatig haar juridische verplichtingen en draagt zij feitelijk bij aan de instandhouding en groei van de illegale Israëlische nederzettingen.
Onlangs bood The Rights Forum de Tweede Kamer een rapport aan waarin zij nadrukkelijk op haar verplichtingen werd gewezen en werd opgeroepen daaraan te voldoen. Zo zou er een wettelijk verbod moeten komen op de levering van goederen en diensten door en aan de nederzettingen. Ook dienen in alle bilaterale overeenkomsten tussen Nederland en Israël differentiatieclausules te worden opgenomen, zodat duidelijk is dat de overeenkomsten zich beperken tot het grondgebied van Israël.
The Rights Forum wijst op het initiatief in Ierland, en ook op dat van het Deense parlement, dat begin dit jaar met grote meerderheid instemde met het opnemen van uitsluitingsclausules voor de illegale kolonies in bilaterale overeenkomsten. De Denen willen zich strikt houden aan het internationaal recht en met name aan de op 23 december 2016 door de VN-Veiligheidsraad aangenomen resolutie 2334.
Het Deense parlement sprak in dit verband ook zijn steun uit voor publicatie van de database die in opdracht van de VN-Mensenrechtenraad (UNHRC) wordt aangelegd van bedrijven die betrokken zijn bij de illegale kolonisering van Palestijns gebied. De database wordt samengesteld door het Bureau van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN (OHCHR).
Op 31 januari van dit jaar publiceerde het bureau een voortgangsrapport. Daaruit bleek dat de voorlopige lijst 206 bedrijven bevat, waaronder vijf Nederlandse, die nader werden onderzocht. Het bureau stelde nog onbepaalde tijd nodig te hebben om de lijst af te ronden. Duidelijk is intussen dat Israël en de Verenigde Staten er alles aan doen om publicatie van de lijst te voorkomen.
Tal van internationale organisaties hebben de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten opgeroepen haast te maken met het afronden en publiceren van de database. Afgelopen week nog richtten honderd organisaties zich met die urgente boodschap tot de commissaris.
