Met onder andere: opnieuw Palestijnse jongen gedood bij spanningen rond nieuwe Israëlische kolonie, wisseling van de wacht bij het Internationaal Strafhof, en Israël bekritiseerd om ruildeal met oude coronavaccins.
Afgelopen week berichtten wij voor de tweede maal over de nieuwe Israëlische kolonie Evyatar, die sinds begin mei door Israëlische kolonisten wordt gebouwd op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever, op land van de Palestijnse dorpen Beita, Qabalan en Yatma. Protesten van de Palestijnse inwoners van Beita worden door het Israëlische leger met hulp van de kolonisten genadeloos neergeslagen, met veel gewonden en doden als gevolg.
Sinds onze berichtgeving van vorige week is er aan Palestijnse zijde opnieuw een dodelijk slachtoffer gevallen. De 16-jarige Ahmed Shamsa overleed op 17 juni, een dag nadat hij door het Israëlische leger in zijn hoofd werd geschoten. Ahmed is het vijfde Palestijnse slachtoffer sinds de start van de protesten tegen Evyatar begin mei. Op 11 juni werd de 15-jarige Muhammad Hamayel doodgeschoten terwijl hij naar verluidt water uitdeelde aan dorpsgenoten. Twee weken daarvoor werd een 28-jarig familielid, Zakariya Hamayel, door een Israëlische militair gedood.
Daarnaast vielen er op 18 juni opnieuw tientallen gewonden. De Palestijnse inwoners van Beita protesteerden niet alleen tegen de nieuwe kolonie, maar ook tegen de afsluiting van de ingang van het dorp met grote cementblokken. Het Israëlische leger zette op grote schaal traangas en met rubber beklede kogels in tegen de demonstranten. Volgens de hulpdiensten van de Palestijnse Rode Halve Maan raakten 47 Palestijnen gewond, waarvan er drie in het ziekenhuis werden opgenomen. Ook raakte een aantal aanwezige journalisten gewond.
Alle Israëlische kolonies (‘nederzettingen’) in bezet Palestijns en Syrisch gebied zijn illegaal onder internationaal recht. Maar Evyatar is daarnaast ook illegaal onder Israëlisch recht. Om die reden is de inwoners van Evyatar opgedragen de kolonie af te breken en te verlaten. Een verzoek van de inwoners aan het Israëlische leger om af te zien van de ontruiming is op 20 juni afgewezen door het hoofd van het Centrale Commando van het Israëlische leger. ‘De buitenpost Evyatar is illegaal opgericht. Alles werd gedaan in volledige overtreding van de wet en zonder enige eigendoms- of planningsovereenkomsten’, aldus het Centrale Commando.
‘Om effectief te zijn, rechtvaardig te zijn en een echt afschrikmiddel te zijn, moeten de activiteiten en beslissingen van de Aanklager [van het Internationaal Strafhof] altijd uitsluitend gebaseerd zijn op de wet, zonder vrees of voorkeur.’
Als de nieuwe hoofdaanklager draagt Khan onder andere de verantwoordelijkheid voor het verdere verloop van het ingestelde onderzoek naar de ‘situatie in Palestina’. In de wetenschap dat het Strafhof als gevolg van dat onderzoek onder zware druk staat van Israël en de Verenigde Staten is het de hoop dat Khan de afscheidswoorden van Bensouda ter harte zal nemen.
In mei deden 185 Israëlische intellectuelen al een oproep aan het Strafhof om niet uit te gaan van Israëls eigen onderzoek naar mogelijke oorlogsmisdaden, maar te luisteren naar de conclusies van Israëlische mensenrechtenorganisaties. Volgens de ondertekenaars van de brief zijn de Israëlische militaire rechtbanken geenszins in staat op te treden tegen de discriminatie van Palestijnen, de inbeslagname van Palestijns land, en de collectieve bestraffing van Palestijnse gemeenschappen:
‘Ondanks het imago van Israël als een staat die een behoorlijk en professioneel rechtssysteem handhaaft, schetst de realiteit een ander beeld: hard, discriminerend en schandalig. De wet die is opgelegd aan de bezette gebieden en de manier waarop deze wordt toegepast door de Israëlische handhavings- en veiligheidsinstanties, maken in feite voortdurende daden van moreel onrecht en prima facie oorlogsmisdaden mogelijk.’
De Palestijnse Autoriteit (PA) is teruggekomen op een overeenkomst met Israël om een miljoen doses coronavaccins in bezit van Israël te ruilen voor een levering vaccins die twee maanden later aan de Westelijke Jordaanoever geleverd zouden worden. De miljoen doses die Israël op 18 juni aan de Palestijnse Autoriteit zou overdragen bleken sneller hun houdbaarheidsdatum te overschrijden dan was afgesproken. PA-woordvoerder Ibrahim Melhem kondigde de annulering aan tijdens een gezamenlijke persconferentie met minister van Volksgezondheid Mai Alkaila, en verklaarde dat de initiële doses die werden verzonden niet voldeden aan de overeengekomen specificaties.
Op sociale media leidde de ruildeal, en met name Israëls framing van de deal als een daad van humanitaire hulpverlening, tot veel kritiek. ‘Wat is er cynischer dan de mensen die je onderdrukt en bezet vaccins te geven die bijna over datum zijn, zodat je later in het jaar hun nieuwe vaccins kunt krijgen’, zei Salem Barahmeh, directeur van het Palestine Institute for Public Diplomacy.
Israël heeft inmiddels ongeveer 85 procent van de eigen volwassen bevolking ingeënt. Vooralsnog heeft het weinig gedaan om de bijna vijf miljoen Palestijnen op de bezette Westelijke Jordaanoever en in Gaza van vaccins te voorzien. Daarmee voldoet Israël niet aan zijn verplichting onder het internationaal recht om verantwoordelijkheid te dragen voor de gezondheidszorg van de bevolking in bezet gebied.
Hoewel de aanklacht volgens de advocaten van de familie Al-Halaq een belangrijke stap is, bekritiseerden zij het feit dat de aanklacht gebaseerd is op ‘roekeloze doodslag’ in plaats van moord. Ook de vader van Al-Halaq bekritiseerde de invulling van de aanklacht tegenover verslaggevers: ‘Waarom zeggen ze dat wanneer een Arabier doodt dat hij een moordenaar is, en noemen ze het roekeloze doodslag wanneer een Israëliër iemand doodt?’ Vorig jaar gaf de moeder van Al-Halaq al aan geen vertrouwen te hebben in het Israëlische rechtssysteem: ‘Ik denk niet dat de zaak van Iyad anders zal worden behandeld dan alle andere Palestijnen die ten onrechte zijn vermoord en geen rechtvaardigheid hebben gekregen van de Israëlische bezetting.’
Een groep van meer dan 680 wereldleiders, politici, Nobelprijswinnaars en wetenschappers heeft de Amerikaanse president Joe Biden in een open brief opgeroepen zijn toezeggingen inzake de bescherming van de mensenrechten van Palestijnen na te komen. In de brief, die op 14 juni werd gepubliceerd, roept de groep Biden op om ‘te helpen een einde te maken aan de geïnstitutionaliseerde overheersing en onderdrukking van het Palestijnse volk door Israël’.
‘Een duurzame en rechtvaardige vrede – voor alle mensen – zal ongrijpbaar blijven als het Amerikaanse beleid vasthoudt aan een politieke status-quo zonder gerechtigheid en verantwoording’, zo luidt de brief. Volgens de ondertekenaars moet het aanpakken van de grondoorzaken van het geweld daarbij leidend zijn.
Onder de ondertekenaars zijn de voormalige procureur-generaal van Israël, Michael Ben-Yair; voormalig Knesset-spreker Avraham Burg; de voormalige Ierse president Mary Robinson; Tawakkol Karman, winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede in 2011; de Israëlische academicus Ilan Pappé; de Amerikaanse professor Noam Chomsky; en een aantal Europarlementariërs. De volledige lijst van ondertekenaars is hier te vinden.
De Israëlische luchtmacht heeft donderdagnacht opnieuw meerdere aanvallen uitgevoerd op de Gazastrook. De beschietingen waren een reactie op ‘brandballonnen’ – ballonnen waaraan brandbaar materiaal is bevestigd – die in Gaza waren opgelaten en in Israël op verschillende plekken brand hadden veroorzaakt. In een verklaring zei het Israëlische leger ‘militaire locaties en een raketlanceringsplaats’ van Hamas getroffen te hebben. Bij de luchtaanvallen op Gaza zijn voorzover bekend geen doden gevallen.
Vorige week berichtten wij ook al over dein Gaza opgelaten brandballonnen en de Israëlische tegenaanvallen. De brandballonnen waren toen een reactie op de ‘vlaggenmars’ van vijfduizend Israëli’s door bezet Oost-Jeruzalem. De aanhoudende gevechten vormen een bedreiging voor een fragiel staakt-het-vuren dat op 21 mei tot stand kwam, na elf dagen van wederzijdse beschietingen door Israël en militaire groeperingen in Gaza.
Tenminste twintig Palestijnen en één Israëli zijn gisteravond gewond geraakt nadat een ruzie tussen Israëlische kolonisten en de Palestijnse bewoners van de wijk Sheikh Jarrah uit de hand liep, waarna het Israëlische leger hardhandig ingreep. Op sociale media deden Palestijnse activisten verslag van hoe kolonisten Palestijnse huizen en medische hulpverleners bekogelden met stenen, brand stichtten, en auto’s vernielden. Het Israëlische leger zette traangasgranaten in tegen de Palestijnse bewoners, besproeide hen met ‘skunk water’, en vuurde met rubber beklede kogels op hen af. De Israëlische politie verklaarde vanochtend dat vier Palestijnen zijn gearresteerd, één voor het afschieten van vuurwerk op politiediensten en Joodse huizen en de rest voor het ‘veroorzaken van onrust’.
Tijdens de bijeenkomst zorgde de extremistische parlementariër Itamar Ben Gvir voor onrust, nadat hij op luide toon de twee parlementsleden die het initiatief hadden genomen voor het evenement uitmaakte voor ‘terroristen’. Ook schreeuwde hij dezelfde beschuldigingen naar andere leden van het parlement en verstoorde hij de toespraak van Omar Shakir, Directeur Israël en Palestina bij Human Rights Watch.
